بیت المال: تفاوت میان نسخه‌ها

زمین‌هایی که معاویه برای خود برگزیده بود و جانشینان معاویه نیز بر آنها افزوده بودند به عنوان بیت المال خاصه اداره می‌شد. این زمین ها، که خلفای عباسی پس از بنی امیه تصرفشان کردند، به نام‌های مختلفی خوانده می‌شد. این زمین‌ها و عایدات آنها از درآمدهای بزرگ بیت المال خاصه محسوب می‌شد. در عصر معتضد و مکتفی درآمد این زمین‌ها را در حدود ۶۵ میلیون دینار برآورد کرده‌اند.<ref>مسکویه، ج ۱، ص۲۴۰.</ref> ارقام بزرگی از درآمدهای این زمین‌ها را در گزارش‌های زندگی و حکومت سایر خلفا نیز می‌توان یافت.<ref>زیدان، ج ۲، ص۱۱۵ـ۱۱۶.</ref> ادارۀ این زمین‌ها برعهدۀ دیوان‌های خاصی بود که به همین منظور تأسیس شده بود.

::۳. مصادرات:

::۴. هدایا:

هدایای اختصاصی خلفا، که غالباً فرمانداران و حاکمان ولایات برای خلیفه می‌فرستادند، یکی دیگر از درآمدهای بیت المال خصوصی خلیفه بود. قاضی رشیدبن زبیر گزارشی از هدایای گرانبهای فرمانداران عصرعباسی به خلیفه ارائه کرده است.<ref>رشیدبن زبیر، ص۳۶ـ۳۹.</ref>