بیت المال: تفاوت میان نسخه‌ها

در زمین‌های [[بنی نضیر]]، اولین غنایم غیرمنقول بود که در سال چهارم در اختیار [[مسلمانان]] قرار گرفت و بین [[مهاجران]] تقسیم شد. سپس در سال هفتم هجری، اهل [[فدک]] با پیامبر (ص) نسبت به سرزمین‌هایشان مصالحه کردند؛ نصف آن به عنوان «[[فیء]]» به شخص پیامبر(ص) رسید و نیمة دیگر بین مسلمانان تقسیم شد. علاوه بر غنایم، [[جزیه]] و [[زکات]] نیز جزو درآمدهای دولت اسلامی بود و پیامبر(ص) در تمام این موارد آنها را تقسیم می‌کرد و به متصدیان گردآوری زکات نیز امر می‌فرمود که زکات را بین مستحقّان تقسیم کنند. لذا در آن عصر اموال زیادی گرد نمی‌آمد که نیاز به حفظ و محاسبه داشته باشد.

وی زیر تأثیر نظام مالی ساسانیان، امر به تعیین مساحت زمین‌ها و وضع خراج بر هر جریب زمین داد. جزیۀ افراد را نیز با توجه به طبقۀ اجتماعی و قدرت مالی در سه طبقه تعیین کرد. بعلاوه، با تأسیس دیوان که در سال ۲۰ هجری از آن فراغت یافت، درآمدها و مخارج حکومت و کارگزاران و صاحبان حقوق از بیت المال را معین و مضبوط کرد.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ص۶۳۱ـ۶۳۲؛ یعقوبی، تاریخ، ج ۲، ص۱۵۳؛ ابن خلدون، ج ۱، ص۲۵۶.</ref> در عصر عمر، محلی از [[مسجد]] به عنوان بیت المال درنظر گرفته شد و خلیفه چند تن از اصحاب را مأمور حفاظت و بیتوته در آن کرد.<ref>طبری، ج ۴، ص۱۳۵.</ref> در دورۀ [[عثمان]]، برخلاف دورۀ دو خلیفۀ اوّل، اطرافیان خلیفه و بویژه افراد خاندان اموی از اموال بیت المال ثروتمند شدند و همین امر سبب اعتراض مسلمانان شد.<ref>طبری، ج ۴، ص۲۲۶؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۱۵۶.</ref>