علویان (طبرستان): تفاوت میان نسخه‌ها
←اصلح تیتر و لینک‌ها
(اصلاح لینک‌ها) |
|||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
حکومت علویان در [[طبرستان]]، در [[سال ۲۵۰ هجری قمری]] توسط [[زیدیه|زیدیان]] تاسیس شده است. نخستین حاکم علوی در شمال ایران حسن بن زید بن اسماعیل بن زید بن حسن بن علی ملقب به [[حسن بن زید بن محمد|داعی کبیر]] بود. پس از او [[ناصر کبیر|ناصر اطروش]] از مهمترین حاکمان علوی در طبرستان به شمار میرود. علویان تا پیش از [[قرن ۴ هجری قمری]] برای حفظ قدرت خود با دولت طاهریان و سامانیان پیکار میکردند و گاه شکست خورده اما پس از مدتی مناطق از دست داده خود را پس میگرفتند. اما آنان از قرن چهارم به بعد با حکومت [[آل بویه]] مصادف شده و اقتدار خود را از دست دادند از این رو علویان طبرستان تا قرن دهم ،یعنی دوره زوال، نتوانست به عنوان دولتی مستقل حکومت کند. پیدایش حکومت علویان طبرستان، منجر به اسلام آوردن ساکنان مناطق شمالی ایران شد. | حکومت علویان در [[طبرستان]]، در [[سال ۲۵۰ هجری قمری]] توسط [[زیدیه|زیدیان]] تاسیس شده است. نخستین حاکم علوی در شمال ایران حسن بن زید بن اسماعیل بن زید بن حسن بن علی ملقب به [[حسن بن زید بن محمد|داعی کبیر]] بود. پس از او [[ناصر کبیر|ناصر اطروش]] از مهمترین حاکمان علوی در طبرستان به شمار میرود. علویان تا پیش از [[قرن ۴ هجری قمری]] برای حفظ قدرت خود با دولت طاهریان و سامانیان پیکار میکردند و گاه شکست خورده اما پس از مدتی مناطق از دست داده خود را پس میگرفتند. اما آنان از قرن چهارم به بعد با حکومت [[آل بویه]] مصادف شده و اقتدار خود را از دست دادند از این رو علویان طبرستان تا قرن دهم ،یعنی دوره زوال، نتوانست به عنوان دولتی مستقل حکومت کند. پیدایش حکومت علویان طبرستان، منجر به اسلام آوردن ساکنان مناطق شمالی ایران شد. | ||
== | ==زمینه های پیدایش حکومت علویان== | ||
برخی از گزارش‌ها تاریخ ورود علویان به [[ایران]] را اوائل [[قرن ۲ هجری قمری|قرن ۲ هجری]] ذکر کردهاند. بر اساس این گزارش‌ها زمانی که [[یحیی بن زید]] با حدود هفتاد نفر از یارانش در [[سبزوار]] علیه [[امویان]] قیام کرد و در [[سال | برخی از گزارش‌ها تاریخ ورود علویان به [[ایران]] را اوائل [[قرن ۲ هجری قمری|قرن ۲ هجری]] ذکر کردهاند. بر اساس این گزارش‌ها زمانی که [[یحیی بن زید]] با حدود هفتاد نفر از یارانش در [[سبزوار]] علیه [[بنی‌امیه|امویان]] قیام کرد و در [[سال ۱۲۵ هجری قمری|سال ۱۲۵ق]] و به نقلی [[سال ۱۲۶هجری قمری|سال ۱۲۶ق]] کشته شد مردم آن منطقه در سوگ کشته شدن وی نام فرزندان خود را یحیی گذاشتند.<ref>هارونی، الإفاده فی تاریخ الأئمة الزیدیة، ۱۴۳۵ق، ص۴۴-۴۷.</ref> | ||
پس از وی نیز یحیی بن عبدالله بن حسن برادر [[نفس زکیه]] به عنوان اولین علوی است که پس از شرکت در قیام [[شهید فخ]] در [[سال ۱۶۹ هجری قمری|۱۶۹ق]] در [[حجاز]] و شکست آن، به همراه [[حج|حجاج]] ایرانی به [[ایران]] آمد، به صورت مخفیانه در [[دیلم]] اقامت کرد و مردمان آن دیار را به [[امامت]] خود دعوت کرد و توانست یارانی را دور خود جمع کند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، ۱۴۱۹ق، ص۳۹۰-۴۳۳.</ref> | پس از وی نیز یحیی بن عبدالله بن حسن برادر [[محمد بن عبدالله بن حسن|نفس زکیه]] به عنوان اولین علوی است که پس از شرکت در قیام [[صاحب فخ|شهید فخ]] در [[سال ۱۶۹ هجری قمری|۱۶۹ق]] در [[حجاز]] و شکست آن، به همراه [[حج|حجاج]] ایرانی به [[ایران]] آمد، به صورت مخفیانه در [[دیلم]] اقامت کرد و مردمان آن دیار را به [[امامت]] خود دعوت کرد و توانست یارانی را دور خود جمع کند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، ۱۴۱۹ق، ص۳۹۰-۴۳۳.</ref> | ||
اما قیام او به دلیل تهدید و تطمیع شدن یارانش توسط فضل بن یحیی برمکی فرمانده لشکر اعزامی از سوی [[هارون الرشید]] به شکست منجر شد و یحیی مجبور به مصالحه با وی شده و به [[بغداد]] برگشت و پس از چندی به دستور هارون الرشید به زندان افکنده شد و در سال ۱۷۶ق در همانجا از دنیا رفت.<ref>ابنعنبه، احمدبن علی، عمدة الطالب فی انساب آل‌ابی‌طالب، قم، انصاریان، چاپ دوم، ۱۳۸۳ش، ص۱۳۶-۱۳۸.</ref> | اما قیام او به دلیل تهدید و تطمیع شدن یارانش توسط فضل بن یحیی برمکی فرمانده لشکر اعزامی از سوی [[هارون عباسی|هارون الرشید]] به شکست منجر شد و یحیی مجبور به مصالحه با وی شده و به [[بغداد]] برگشت و پس از چندی به دستور هارون الرشید به زندان افکنده شد و در سال ۱۷۶ق در همانجا از دنیا رفت.<ref>ابنعنبه، احمدبن علی، عمدة الطالب فی انساب آل‌ابی‌طالب، قم، انصاریان، چاپ دوم، ۱۳۸۳ش، ص۱۳۶-۱۳۸.</ref> | ||
اگرچه [[زیدیه]] با این قیام‌ها نتوانست تا [[قرن سوم هجری قمری|قرن سوم هجری]] جایگاه تثبیت شدهای در ایران پیدا کند اما دست کم با این اقدامات زمینههای پیدایش زیدیه در ایران رقم خورده و زمینهساز تثبیت و گسترش این فرقه در قرن سوم هجری و بعداز آن شد.<ref>مادلونگ، فرقه‌های اسلامی، ۱۳۸۱ش، ص۱۴۱ و۱۴۲.</ref> | اگرچه [[زیدیه]] با این قیام‌ها نتوانست تا [[قرن سوم هجری قمری|قرن سوم هجری]] جایگاه تثبیت شدهای در ایران پیدا کند اما دست کم با این اقدامات زمینههای پیدایش زیدیه در ایران رقم خورده و زمینهساز تثبیت و گسترش این فرقه در قرن سوم هجری و بعداز آن شد.<ref>مادلونگ، فرقه‌های اسلامی، ۱۳۸۱ش، ص۱۴۱ و۱۴۲.</ref> | ||