علویان (طبرستان): تفاوت میان نسخه‌ها

علویان (طبرستان) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۳۰ اکتبر ۲۰۱۷، ساعت ۱۳:۳۲

۷۶ بایت حذف‌شده ، ‏۳۰ اکتبر ۲۰۱۷

جز

اصلاح جزئی

دیداریویکی‌متن

Hasanejraei

Automoderated users، confirmed

۴۴۱

ویرایش

@@ خط ۲: / خط ۲: @@
 [[پرونده:علویان در طبرستان.png|400px|بندانگشتی|قلمرو علویان طبرستان در ایران]]
 {{حکومت‌های ایران پس از اسلام}}
-تاریخ تأسیس حکومت علویان در [[طبرستان]] به [[سال ۲۵۰ هجری قمری]] برمی‎گردد. حکومت علویان در طبرستان توسط [[زیدیان]] شکل گرفت. نخستین حاکم علوی در شمال ایران حسن بن زید بن اسماعیل بن زید بن حسن بن علی ملقب به [[داعی کبیر]] بود. پس از او [[ناصر اطروش]] از مهم‎ترین حاکمان علوی در طبرستان به شمار می‎رود. دولت علویان طبرستان تا [[قرن ۱۰ هجری قمری]] ادامه داشت. علویان تا پیش از [[قرن ۴ هجری قمری]] برای حفظ قدرت خود با دولت‎ طاهریان و سامانیان پیکار می‎کردند و گاه شکست خورده اما پس از مدتی مناطق از دست داده خود را پس می‎گرفتند. اما آنان از قرن چهارم به بعد با حکومت [[آل بویه]] مصادف شده و اقتدار خود را از دست دادند از این رو علویان طبرستان تا قرن دهم ،یعنی دوره زوال، نتوانست به عنوان دولتی مستقل حکومت کند. پیدایش حکومت علویان طبرستان، منجر به اسلام آوردن ساکنان مناطق شمالی ایران شد.
+حکومت علویان در [[طبرستان]]، در [[سال ۲۵۰ هجری قمری]] توسط [[زیدیان]] تاسیس شده است. نخستین حاکم علوی در شمال ایران حسن بن زید بن اسماعیل بن زید بن حسن بن علی ملقب به [[داعی کبیر]] بود. پس از او [[ناصر اطروش]] از مهم‎ترین حاکمان علوی در طبرستان به شمار می‎رود. دولت علویان طبرستان تا [[قرن ۱۰ هجری قمری]] ادامه داشت. علویان تا پیش از [[قرن ۴ هجری قمری]] برای حفظ قدرت خود با دولت‎ طاهریان و سامانیان پیکار می‎کردند و گاه شکست خورده اما پس از مدتی مناطق از دست داده خود را پس می‎گرفتند. اما آنان از قرن چهارم به بعد با حکومت [[آل بویه]] مصادف شده و اقتدار خود را از دست دادند از این رو علویان طبرستان تا قرن دهم ،یعنی دوره زوال، نتوانست به عنوان دولتی مستقل حکومت کند. پیدایش حکومت علویان طبرستان، منجر به اسلام آوردن ساکنان مناطق شمالی ایران شد.
 ==زمینه‎های پیدایش حکومت علویان==
 برخی از گزارش‌ها تاریخ ورود علویان به [[ایران]] را اوائل [[قرن ۲ هجری قمری|قرن ۲ هجری]] ذکر کرده‎اند. بر اساس این گزارش‎ها زمانی که [[یحیی بن زید]] با حدود هفتاد نفر از یارانش در [[سبزوار]] علیه [[امویان]] قیام کرد و در [[سال ۱۲۵هجری قمری|سال ۱۲۵ق]] و به نقلی [[سال ۱۲۶هجری قمری|سال ۱۲۶ق]] کشته شد مردم آن منطقه در سوگ کشته شدن وی نام فرزندان خود را یحیی گذاشتند.<ref>هارونی، الإفاده فی تاریخ الأئمة الزیدیة، ۱۴۳۵ق، ص۴۴-۴۷.</ref>
-پس از وی نیز یحیی بن عبدالله بن حسن برادر [[نفس زکیه]] به عنوان اولین علوی است که پس از شرکت در قیام [[شهید فخ]] در [[سال ۱۶۹ هجری قمری|۱۶۹ق]] در [[حجاز]] و شکست آن، به همراه [[حج|حجاج]] ایرانی به [[ایران]] آمد، به صورت مخفیانه در [[دیلم]] اقامت کرد و مردمان آن دیار را به [[امامت]] خود دعوت کرد و توانست یارانی را دور خود جمع کند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین،
+پس از وی نیز یحیی بن عبدالله بن حسن برادر [[نفس زکیه]] به عنوان اولین علوی است که پس از شرکت در قیام [[شهید فخ]] در [[سال ۱۶۹ هجری قمری|۱۶۹ق]] در [[حجاز]] و شکست آن، به همراه [[حج|حجاج]] ایرانی به [[ایران]] آمد، به صورت مخفیانه در [[دیلم]] اقامت کرد و مردمان آن دیار را به [[امامت]] خود دعوت کرد و توانست یارانی را دور خود جمع کند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، ۱۴۱۹ق، ص۳۹۰-۴۳۳.</ref>
- ۱۴۱۹ق، ص۳۹۰-۴۳۳.</ref>
 اما قیام او به دلیل تهدید و تطمیع شدن یارانش توسط فضل بن یحیی برمکی فرمانده لشکر اعزامی از سوی [[هارون‎الرشید]] به شکست منجر شد و یحیی مجبور به مصالحه با وی شده و به [[بغداد]] برگشت و پس از چندی به دستور هارون الرشید به زندان افکنده شد و در سال ۱۷۶ق در همانجا از دنیا رفت.<ref>ابن‎عنبه، احمدبن علی، عمدة الطالب فی انساب آل‌ابی‌طالب، قم، انصاریان، چاپ دوم، ۱۳۸۳ش، ص۱۳۶-۱۳۸.</ref>
@@ خط ۲۶: / خط ۲۵: @@
 ==علویان طبرستان در دوره آل‎بویه==
-پس از ناصر اطروش و حکومت ۱۲ ساله حسن بن قاسم پسر عموی ناصر حکومت علویان در ایران منحل شده و سلسله شیعی [[آل بویه]] شکل گرفت. در دوره حکومت آل‎بویه امامان زیدی به صورت مقطعی حکومت‎های محلی تشکیل دادند. از مهم‎ترین ائمه زیدیه در این دوره می‎توان به احمد بن حسین بن هارون ملقب به [[ابوالحسین هارونی]](م۴۱۱ق) و برادرش [[ابوطالب یحیی ین حسین هارونی]](م۴۲۴) اشاره کرد.<ref>سلطانی، تاریخ و عقاید زیدیه، ۱۳۹۰ش، ص۳۰۷ و ۳۰۸.</ref>آنان برخلاف ناصر اطروش گرایش اعتزالی داشتند و نقش مهمی در ترویج فقه هادویه (منسوب هادی الی الحق رهبر زیدیه یمن) در برابر فقه ناصریه(منسوب به ناصر اطروش) داشتند به طوری که ابوطالب هارونی ۱۶ کتاب در شرح و تفسیر فقه [[هادی الی الحق]] نگاشت.<ref>فرمانیان / موسوی‌نژاد، زیدیه تاریخ و عقاید، ۱۳۸۹ش، ص۷۴.</ref>
+پس از ناصر اطروش و حکومت ۱۲ ساله حسن بن قاسم پسر عموی ناصر حکومت علویان در ایران منحل شده و سلسله شیعی [[آل بویه]] شکل گرفت. در دوره حکومت آل‎بویه امامان زیدی به صورت مقطعی حکومت‎های محلی تشکیل دادند. از مهم‎ترین ائمه زیدیه در این دوره می‎توان به احمد بن حسین بن هارون ملقب به [[ابوالحسین هارونی]](م۴۱۱ق) و برادرش [[ابوطالب یحیی ین حسین هارونی]](م۴۲۴) اشاره کرد.<ref>سلطانی، تاریخ و عقاید زیدیه، ۱۳۹۰ش، ص۳۰۷ و ۳۰۸.</ref> آنان برخلاف ناصر اطروش گرایش اعتزالی داشتند و نقش مهمی در ترویج فقه هادویه (منسوب هادی الی الحق رهبر زیدیه یمن) در برابر فقه ناصریه(منسوب به ناصر اطروش) داشتند به طوری که ابوطالب هارونی ۱۶ کتاب در شرح و تفسیر فقه [[هادی الی الحق]] نگاشت.<ref>فرمانیان / موسوی‌نژاد، زیدیه تاریخ و عقاید، ۱۳۸۹ش، ص۷۴.</ref>
 زیدیه از قرن چهارم به بعد در بیشتر موارد از حمایت آل بویه برخوردار بوده و مورد احترام و تکریم آنان قرار ‎گرفتند. به ادعای برخی مورخان امامان زیدی در سایه حضور دولت آل بویه به اوج اقتدار خود رسیدند به طوری که طبرستان، دیلم، [[گیلان]] و گرگان را در اختیار گرفتند.<ref>محمد زید، عباس، ائمة اهل‌البیت، ۱۴۲۲ق، ص۹۳ ـ ۱۱۵.</ref> یکی از مهم‎ترین فعالیت‎های زیدیه در این دوره منازعات علمی درونی بوده است.