احمد احسائی: تفاوت میان نسخه‌ها

}}

'''شیخ احمد بن زین الدین بن ابراهیم''' ([[رجب]] ۱۶۶-[[ذیقعده]] ۱۲۴۱/مه ۱۷۵۳-ژوئن ۱۸۲۶) عالم، حکیم و فقیه نامدار امامی که جماعت [[شیخیه]] بدو منسوبند و اساس تعالیم خود را از او گرفته‎‎اند. مشرب و سوانح زندگی احسائی دامنۀ تأثیر او را به پس از حیاتش رسانده و تحولاتی را در تاریخ [[امامیه]] به بار آورده است.

منابع عمدۀ شرح حال احسایی یکی رساله‎ای است کوتاه که وی به در خواست فرزند بزرگش محمدتقی نگاشته، و در آن از سالهای نخست زندگی و احوال درونی خود گفته است، دوم اثری است از فرزندش عبدالله، و سوم بخشهایی از [[دلیل المتحیرین]] شاگرد و جانشین او [[سید کاظم رشتی]] که حاوی مطالبی است افزون بر دو مأخذ پیشین.

احسایی در ۱۱۸۶ ق مقارن با آشوبهای ناشی از حملات [[عبدالعزیز]] حاکم سعودی به احساء<ref>انصاری، ۱/۱۲۹</ref> به [[کربلا]] و [[نجف]] مهاجرت کرد. اساتید وی به شرح زیر است

*[[سید مهدی بحرالعلوم]]

*[[شیخ احمد آل عصفور]] <ref>بحرانی، ۴۰۶-۴۰۷، نیز نک: احسایی، احمد، چند اجازه، ۷، ۱-۲، رشتی، ۵۱-۵۲</ref>

*[[سید کاظم رشتی]]؛ (۱۲۱۲-۱۲۵۹ق) پس از وفات وی در بسط و ترویج افکار او کوشید و در حکم جانشین وی بود. <ref>ابراهیمی، ابوالقاسم، ۱۱۵ به بعد</ref>

*[[میرزا حسن گوهر]]؛ احسایی پاسخ برخی سؤال نامه‌ها را بدو واگذار می‌کرد. <ref>گوهر، ۳۹-۴۰</ref>

*[[علینقی احسایی]] <ref>کنتوری، ۲۰؛ آقابزرگ، ۱۴۱/۱؛ نیز نک: هـ د، احسایی، علینقی؛ برای دیگر شاگردان او، نک: حائری، ۹۵-۹۶</ref>

از آثار وی برمی آید که وی علاوه بر [[فقه]] و دیگر علوم دینی متداول، در [[فلسفه]] تبحر داشته، و به دانشهای گوناگون از [[ریاضیات]] و [[طبیعیات قدیم]] و [[علوم غریبه]] نیز آگاه بوده است، تعابیری که مشایخ اجازه‌اش در حق به کار برده‌اند، از دانش وسیعش در فقه و [[حدیث]] حکایت می‌کند.

==عقاید احسایی==

احسایی می‌گوید تمسکش به اهل بیت در دریافت حقایق سبب شده است که در برخی مسائل با بسیاری از آراء حکما مبانی فلسفی را تا آنجا پذیرفته است که از دید او با باطن تعالیم شریعت در تعارض نباشد.

معروف‌ترین نظریه احسایی در باب کیفیت معاد جسمانی است. او ظاهر شریعت را که می‌گوید [[معاد جسمانی]] با همین کالبد طبیعی است، نمی‌پذیرد و آن را ناساگار با تغییر و تباهی در کالبد ظاهری می‌داند. راه حلی که احسایی ارائه می‌دهد، جداسازی جسم و جسد است. بر این اساس می‌گوید آدمی دو جسم و دو جسد دارد. <ref>شرح الزیارة، ۴/۲۴-۲۶، شرح العرشیة، ۱/۲۶۷/۲۶۸</ref>

*جسد اول کالبد ظاهری ماست که از عناصر زمانی تشکیل شده است. این جسد در قبر زوال می‌یابد.<ref>شرح الزیارة، ۴/۲۷-۲۶، شرح العرشیة، ۲/۱۸۹</ref>

احسایی می‌گوید خدا نیازی به ماهیت ندارد؛ زیرا سنخیتی میان او و مخلوقاتش نیست. چه اگر وجود او از سنخ وجود آنها دانسته شود، ترکب در آن راه خواهد داشت. از این رو وحدت وجود نفی می‌شود. احسایی در مواضع گوناگون بر ابطال هرگونه‌اندیشه متمایل به وحدت وجود اصرار ورزیده، و آن را منافی توحید شمرده است. <ref>شرح العرشیه، همانجا</ref>

== پانویس ==