imported>Dayyani |
imported>Dayyani |
| خط ۷۵: |
خط ۷۵: |
|
| |
|
| شاگردان او مانند هاشم قزوینی، حسنعلی مروارید، میرزا جواد تهرانی، مهم‌ترین [[نظام درسی حوزه|دروس سطح]] و [[درس خارج|خارج]] را پس از او در اختیار داشتند.<ref>گزارشی از سابقه تاریخی و اوضاع کنونی حوزه علمیه مشهد، سید علی خامنه ای، کنگره جهانی حضرت رضا، تیرماه ۱۳۶۵، ص ۲۶</ref> | | شاگردان او مانند هاشم قزوینی، حسنعلی مروارید، میرزا جواد تهرانی، مهم‌ترین [[نظام درسی حوزه|دروس سطح]] و [[درس خارج|خارج]] را پس از او در اختیار داشتند.<ref>گزارشی از سابقه تاریخی و اوضاع کنونی حوزه علمیه مشهد، سید علی خامنه ای، کنگره جهانی حضرت رضا، تیرماه ۱۳۶۵، ص ۲۶</ref> |
|
| |
| ===مهاجرت به مشهد===
| |
| میرزای اصفهانی در ۱۳۴۰ق<ref>محمدرضا حکیمی، مکتب تفکیک، ص ۲۱۹</ref> و به نقلی ۱۳۴۵ق<ref>محمدعلی رحیمیان فردوسی، متأله قرآنی،، ص ۴۱۱: بخشی از مقاله دکتر احمد مهدوی دامغانی در زندگی‌نامه میرزا مهدی اصفهانی.</ref> به مشهد آمد. او در ۱۳۳۸ق از میرزای نایینی اجازه گرفت. او پس از حضورش در مشهد به [[مدرسه پریزاد]] رفت<ref>محمدعلی رحیمیان فردوسی، متأله قرآنی،، ص ۴۱۱</ref> و در درس میرزا هاشم قزوینی، حاضر شد، اما در پی اشکالی که در هنگام درس بر استاد خود گرفت، [[میرزا هاشم قزوینی]] مقام علمی او را بر خود ارجح دید و وی را در مقام تدریس نشاند و خود از آن پس در درس میرزای اصفهانی تا آخرین دوره حاضر شد.<ref>جزوه‌ای پیرامون زندگانی میرزا مهدی اصفهانی تحت نظر آقا اسماعیل اصفهانی، انجمن حجتیه، ص ۷</ref>
| |
| در گزارشی این حضور چنین ترسیم شده است:
| |
| :: در حدود سال ۱۳۴۰ق، یکی از شاگردان ممتاز میرزای نائینی، مدرس بزرگ [[حوزه علمیه نجف|حوزهٔ علمیهٔ نجف]] و مرجع تقلید دورهٔ قبل (متوفی در ۱۳۵۵ق)، به نام میرزا مهدی اصفهانی به مشهد آمد. ابتدا به تدریس سطوح عالیه و سپس خارج فقه و اصول مشغول شد و چون بر مبانی اصولی [[میرزای نائینی]] تسلط کامل داشت و این مبانی در حد خود تازه و بی‌سابقه بود، مورد توجه فضلا و طلاب مشهد قرار گرفت.<ref>گزارشی از سابقه تاریخی و اوضاع کنونی حوزه علمیه مشهد، سید علی خامنه ای، کنگره جهانی حضرت رضا، تیرماه ۱۳۶۵، ص ۲۶</ref> ..و پس از مدتی، کرسی درس معارف را نیز برپا کرد.<ref>گزارشی از سابقه تاریخی و اوضاع کنونی حوزه علمیه مشهد، سید علی خامنه ای، کنگره جهانی حضرت رضا، تیرماه ۱۳۶۵، ص ۲۶</ref>
| |
|
| |
| '''دوره‌های تدریس در مشهد'''{{سخ}}
| |
|
| |
| *'''دوره نخست:'''با ورود وی به مشهد، او مبانی فقهی و اصولی آخوند خراسانی و میرزای نایینی را تدریس کرد.<ref>جزوه‌ای پیرامون زندگانی میرزا مهدی اصفهانی تحت نظر آقا اسماعیل اصفهانی، انجمن حجتیه، ص ۷</ref>
| |
|
| |
| *'''دوره دوم:''' در دوره دوم، مبانی فقهی و اصولی خود را درس می‌داد. در روزهای پنجشنبه و جمعه مباحثی جدید که سابقهٔ تدریس آن‌ها در حوزه‌های علمیه وجود نداشت تحت عنوان مباحث معارف مطرح شد.<ref>محمدرضا حکیمی، مکتب تفکیک، ص ۲۲۱؛ طلایه‌دار آفتاب (شرح زندگانی شیخ محمود حلبی)، جمع از شاگردان، ص ۳۱</ref> از جملهٔ حضار در این دروس شیخ هاشم قزوینی، شیخ مجتبی قزوینی،و شیخ محمود حلبی تولایی بوده‌اند.<ref>جزوه‌ای پیرامون زندگانی میرزا مهدی اصفهانی، ص ۸</ref> از این دوره [[تقریرات]] محمدحسن بروجردی و محمود حلبی به جا مانده است. تقریرات حلبی با تصحیح میرزای اصفهانی است. کامل‌ترین و دقیق‌ترین اثر در این دوره آثار شیخ محمود حلبی می‌باشد که تحت عنوان تقریرات اصول، حجیت قرآن، هناک مطالب ثلاثه و مناصب النّبی در آستان قدس رضوی موجود است.<ref>ـ‌آستان قدس، بخش مخطوطات، شمارگان ۱۲۴۵۴، ۱۲۴۵۵، ۱۲۴۵۶، ۱۲۴۸۰</ref> به‌تازگی تقریرات بحث حجیت قرآن از بروجردی نیز یافت شده است.<ref>حسین مفید، مقدمه بر ابواب الهدی</ref>
| |
| *'''دوره سوم:''' این دوره تدریس میرزای اصفهانی پس از گذشت مدتی از دوران رضاخان شروع شد. سیاست‌های ضد روحانیت رضاخان موجب شد که اکثر مدارس مشهد، جز یکی دو مورد، تعطیل شود و درس‌ها به صورت رسمی برپا نگردد و حوزهٔ مشهد به رکود دچار گردد. پس از شهریور ۱۳۲۰ شیخ مرتضی آشتیانی و میرزا مهدی اصفهانی، زعامت حوزه را به دست گرفتند و حوزه رشد خود را از سر گرفت.<ref>گزارشی از سابقه تاریخی و اوضاع کنونی حوزه علمیه مشهد، سید علی خامنه ای، کنگره جهانی حضرت رضا، تیرماه ۱۳۶۵، ص ۲۸</ref> از نقلی که از ملکی میانجی باقی مانده است به نظر می‌رسد که درس این دوره فقط مباحث معارف بوده و این بار دیگر خبری از مباحث اصولی نبوده است؛<ref> فصلنامه سفینه، سال اول، ش ۱: نامه میرزا مهدی اصفهانی به شیخ محمدباقر ملکی میانجی در ۲۶ جمادی الثانیة، ص ۷۵</ref>
| |
|
| |
| در این دوره در بحث اصول مبانی خود میرزای اصفهانی نیز به طور جدی‌تری مطرح گردید. در فقه که از دورهٔ قبل اثری یافته نشده، در این دوره آثاری به‌دست آمده است. در مباحث معارفی نیز میرزا تغییراتی داد. اگرچه هنوز به طور کامل روشن نیست که این تغییر در آرا به دلیل تغییر در شیوهٔ طرح و پیدا شدن پایگاهی مستحکم در حوزهٔ علمیه بوده یا اینکه وی تبدل رأیی یافته است.<ref>حسین مفید، مقدمه بر ابواب الهدی؛ برای آگاهی بیشتر رک: حسین مفید، «عقل و علم از منظر میرزا مهدی اصفهانی»، فصلنامه ذهن، ش ۲۶، (تابستان ۱۳۸۵)و نیز بنگرید به مباحث تقریرات شیخ محمود حلبی در مقایسه با نسخ به جای مانده از معارف‌القرآن، ابواب‌الهدی و… .</ref>
| |
|
| |
|
| ===شاگردان=== | | ===شاگردان=== |
