کاربر ناشناس
چهارده معصوم: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Eahmadian بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Mohamadhaghani جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
# حسن ابن علی [[امام حسن عسکری]] علیه‌السلام (امامت : ۲۵۴-۲۶۰ق ) | # حسن ابن علی [[امام حسن عسکری]] علیه‌السلام (امامت : ۲۵۴-۲۶۰ق ) | ||
# حجت ابن الحسن [[امام مهدی]] علیه‌السلام (امامت : از ۲۶۰ق ) | # حجت ابن الحسن [[امام مهدی]] علیه‌السلام (امامت : از ۲۶۰ق ) | ||
== جایگاه چهارده معصوم == | |||
=== برتری چهارده معصوم بر انبیاء === | |||
هر چند امامان معصوم ( عليهم ) ، از نظر حضور جسمانى در اين دنيا ، پس از انبياء ( عليهم ) بوده اند ولى در خصوص مقام وحقيقت ، آنان بر اساس روايات متعدده ، برتر از تمام انبياء گذشته اند به جر رسول خدا ( ص ) ، كه افضل تمام خلائق مى باشد ، كه در اينجا نمونه هايى از آن روايات ، تقديم مى شود : . 1 به سند معتبر از امام صادق ( ع ) به روايت رسول اكرم ( ص ) نقل شده است كه : « يا على من و تو و امامان از فرزندان تو سرور خلقند در دنيا و پادشاهند در آخرت » ( ترجمه حياه القلوب ، علامه مجلسى ، اول ، دارالاعتصام ، 1417 ق ، ص 118 ) كه تعبير سرور خلق و اطلاق و شمول آن انبياء را نيز در بر مى گيرد . . 2 در عيون اخبار الرضا به سند معتبر از حضرت رضا ( ع ) روايت شده كه حضرت رسول ( ص ) فرمودند : تو يا على و فرزندان تو برگزيده هاى خدايند از خلقش ( همان ، ص 122 ) كه در اين مورد نيز اطلاق و شمول خلق ، انبياء گذشته را نيز در بر مى گيرد . . 3 از امام محمد باقر ( ع ) نقل شده است كه : « خداوند متعال چهار ده هزار سال قبل از خلقت آدم ، چهارده نور از نور عظمتش را خلق فرمود ، پس آن چهارده نور ارواح ما بود از امام درباره اسماى آن چهارده نور سؤال كردم ايشان فرمود : محمد ، على ، فاطمه ، حسن و حسين ( ع ) و نور فرزند حسين ( ع ) كه نهمى آنان قائم ايشان است . ( بحارالانوار ، ج 25 ، ص 4 ) از امام صادق ( ع ) در ذيل اين روايت نكاتى نقل شده است از جمله اينكه محبت على ( ع ) محبت شخص موجود در دنيا در مدت زمان خاصى نمى باشد كه محسوس به حواس جزئى است بلكه مراد محبت حقيقت الهى و مقام عقل كلى حضرت است قبل از اينكه هر خلقى خلق شود . ( علم اليقين فى اصول الدين ، محمد حسين فيض كاشانى ، تحقيق محسن بيدارفر ، اول ، قم ، بيدار ، 1377 ش ، ص 803 ) صرف نظر از اين روايات با دو منظر ديگر مى توان برترى مقام ائمه را بر ساير انبياء اثبات كرد : اول آنكه ، بر اساس دلايل متقن عقلى و روايى « انسان كامل » مثل اعلى و روح خدايى است كه مخلوق اول و صادر اول مى باشد و از اين جهت بر تمامى انسانهاى ديگر از حيث مقام و منزلت برترى دارد . با توجه به روايات متعدد رسول خدا ( ص ) و عترت طاهره او اولين مخلوق بوده اند و از اين رو ، مصداق اعلى و حقيقى انسان كامل اند . امام باقر ( ع ) به جابر فرمود : اولين مخلوق ، حقيقت محمدى ( ص ) و معصومين است . ( بحارالانوار ، ج 61 ، ص 142 ) امام رضا ( ع ) به نقل از پدران خود مى فرمايد : اولين چيزى كه خداى متعال خلق فرمود ، ارواح ما است . ( همان ، ج 57 ، ص 58 ) اميرمؤمنان فرمود : اولين مخلوق نور رسول خدا ( ص ) بود . ( همان ، ص 170 ) به هر حال با توجه به روايات رسول اكرم ( ص ) و ائمه اطهار ( ع ) ، هر چند به لحاظ بدن مادى و از لحاظ زمانى متأخر از پيامبران گذشته اند ، ولى از نظر رتبه وجودى و حقيقت روحى اولين مخلوق اند و از اين رو بر تمامى مخلوقات و از جمله انبياء پيشين برترى دارند . دوم آنكه بنا بر شواهدى نبى مكرم اسلام از انبياء ديگر برتر است . كه تنها به دو مورد از آنها اشاره مى كنيم . الف ) خداى سبحان به پيامبر ( ص ) دستور مى‌دهد كه : « بگو من اولين مسلمانم » ( انعام / 163 ) و حال آن كه به هيچ پيامبرى چنين دستورى داده نشده است . مقصود از « اول المسلمين » ، اوّليت ذاتى يا رتبى است ، نه زمانى و تاريخى زيرا اگر اوليت زمانى بود ، هر پيغمبرى نسبت به قوم خويش « اول المسلمين » بود . پيامبران پيشين نيز به طريق اولى مى‌توانستند مصداق اين اوليت باشند . حال آن كه خداوند مى‌فرمايد : « بگو من اولين مسلمانم » . اين اول المسلمين بودن ، نشانگر اين حقيقت است كه حضرت رسول ( ص ) ، اولين صادر يا اولين ظاهر و يا اولين مخلوق است ، يعنى ، در رتبه وجودى آن حضرت ، هيچ كس قرار ندارد . ( . ك : تفسير موضوعى قرآن كريم ، ج 8 ، ص 30 ) ب ) اين مطلب در جاى خود به اثبات‌رسيده كه هر فيضى كه از جانب خداى سبحان نازل‌مى‌شود ، با حفظ ترتيب درجات است چنان كه هر فيضى هم كه به سوى خداى سبحان رجوع‌مى‌كند ، به ترتيب درجات است . از اين رو ، اولين فيض در « قوس نزول » ، آخرين در « قوس صعود » خواهد بود . بر اين اساس از آن جا كه قرآن كريم ، رسول خدا ( ص ) را خاتم پيامبران دانسته است ( احزاب / 40 ) و روايات ، وجود مقدس نبى اكرم ( ص ) را نخستين كسى مى‌داند كه در قوس صعود به لقاى خداوند بار مى‌يابد . ( انا اول وافد على ربّى ) ( بحارالانوار ، ج 25 ، ص 1 و ج 36 ، ص 280 ) مى‌توان چنين نتيجه گرفت كه مخلوق اول ، رسول خدا ( ص ) است و او واجد همه مزاياى مشترك و مزاياى فرد فرد پيامبران و بعضى از خصايص ويژه است كه آنان فاقد آن بوده‌اند . اين نوع آيات و روايات ، همچنين ، بيانگر اين حقيقت است كه تا روز قيامت ، احدى بهتر از پيغمبر اسلام نخواهد آمد زيرا آن حضرت انسان كاملى است كه اگر ميليون‌ها سال نيز بگذرد ، كامل‌تر از او نخواهد آمد و اگر كامل‌تر از ايشان يافت مى‌شد ، حتماً او به مقام خاتميّت مى‌رسيد نه رسول اكرم ( ص ) . چون تالى باطل است ، مقدّم هم باطل خواهد بود يعنى ، چون كسى جز رسول خدا ( ص ) به خاتميت نرسيده است ، مشخص مى‌شود كه كامل‌تر از آن حضرت نيز وجود ندارد . به همين جهت از معصومان ( ع ) ، نقل شده است : « ما حالاتى داريم كه هيچ نبى مرسل و ملك مقرب هم به آن راه ندارند » ( همان ، 79 ، ص 343 ) و اين كلامى متين است زيرا كسى كه در « قوس نزول » ، اولين فيض و در « قوس صعود » آخرين و كامل‌ترين آن است نه نبى مرسل به مرحله او بار مى‌يابد و نه ملك مقرب راه پيدا مى‌كند . ( تفسير موضوعى قرآن كريم ، ج 8 ، ص 53 و 24 ج 9 ، ص 233 ) از سوى ديگر با توجه به اين حقيقت كه امامان بمنزله پيامبر اسلامند . ( اصول كافى ، ح 702 ) و نفس آنان نفس نبى اكرم ( ص ) مى باشد . ( موسوعه الامام على ابن ابى طالب ، ج 8 ، صص 9 12 ) مى توان اذعان كرد كه مقام ائمه ( ع ) به دليل قرابت و منزلت و مكنت وجودى با رسول اكرم ( ص ) از انبياء ديگر برتر است . اين را هم بايد توجه داشت كه چهارده معصوم ( عليهم ) ، مقامشان برابر نيست و قدر مسلم ، مقام پيامبر ( ص ) ، بيشتر از بقيه آنان است . كه از برخى از رواياتى كه ذكر شد ، اين حقيقت را مى رساند . از جمله اين روايت شريف كه : اميرمؤمنان فرمود : اولين مخلوق نور رسول خدا ( ص ) بود . ( بحارالانوار ، ج 57 ، ص 170 ) . اين حديث مى رساند ، اولين وجودى كه خداوند آفريده نورحضرت پيامبر ( ص ) هستند ودر روايات ديگركه در اين مضمون وارد شده ، نيز آمده كه از نور ايشان نور سايرامامان ( عليهم ) و حضرت زهراء ( س ) آفريده شد . واين ازمسائل اثبات شده در فلسفه است كه علت از لحاظ وجودى و ازحيث بهره مندى از كمال ، در مرتبه بالاتراز معلول ، قرار دارد . پس حضرت پيامبر ( ص ) واسطه فيض است حتى براى ساير معصومين ( عليهم ) ومقام ايشان ، از ساير امامان وحضرت زهراء ( س ) بيشتر است . از جمله رواياتى كه مشخص مى كند مقام پيامبر ( ص ) در بين چهارده معصوم بالاتر است ، اين روايت است كهمى فرمايد : ٍ « . . . . فَقَالَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ أَ فَنَبِىٌّ أَنْتَ فَقَالَ وَيْلَكَ إِنَّمَا أَنَا عَبْدٌ مِنْ عَبِيدِ مُحَمَّدٍ ( ص ) . . . » ( لكافى ، ج 1 ، ص 89 باب الكون و المكان . . . . ) خدمت حضرت على ( ع ) گفته شد يا امير المؤمنين آيا شما نبى هستيد پس حضرت فرموداند واى بر تو من بنده ايى از بندگان پيامبر ( ص ) هستم . در نتيجه مقام چهارده معصوم از همه مخلوقات از جمله ، ساير پيامبران برتراست و پيامبر ( ص ) نيز ، در بين چهارده معصوم ، مقامشان ازبقيه بالاتر مى باشد . | |||
:''' دیدگاه شیخ مفید و سیدمرتضی''' | |||