کاربر ناشناس
حکیمه دختر امام جواد(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح پاورقی و منابع
جز (←نسب: تبارنامه امام جواد) |
imported>M.r.seifi (اصلاح پاورقی و منابع) |
||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
==نسب== | ==نسب== | ||
{{تبارنامه امام جواد}} | {{تبارنامه امام جواد}} | ||
حکیمه دختر [[امام جواد(ع)]] است. زمان ولادتش در منابع تاریخی مشخص نیست ولی از آن‌جا که تاریخ ولادت برادرش [[امام هادی(ع)]] سا ل ۲۱۲ بوده و مطابق با گزارش‌های تاریخی، حکیمه خاتون از برادرش کوچک‌تر است، می‌توان تولد وی را در دهه دوم قرن سوم قمری یعنی مابین سال‌های ۲۱۳ تا ۲۲۰ تخمین زد.<ref>اعلمی حائری، تراجم اعلام النساء، ص۲۶۴، | حکیمه دختر [[امام جواد(ع)]] است. زمان ولادتش در منابع تاریخی مشخص نیست ولی از آن‌جا که تاریخ ولادت برادرش [[امام هادی(ع)]] سا ل ۲۱۲ بوده و مطابق با گزارش‌های تاریخی، حکیمه خاتون از برادرش کوچک‌تر است، می‌توان تولد وی را در دهه دوم قرن سوم قمری یعنی مابین سال‌های ۲۱۳ تا ۲۲۰ تخمین زد.<ref>اعلمی حائری، تراجم اعلام النساء، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۲۶۴، ص۲۸۵.</ref> | ||
مادر وی [[سمانه مغربیه]]، معروف به سیده است که مادر امام هادی(ع) و [[موسی مبرقع]] و دیگر فرزندان [[امام جواد(ع)]] نیز بود.<ref>قمی، منتهی الامال، ج۲، ص۴۹۷.</ref> | مادر وی [[سمانه مغربیه]]، معروف به سیده است که مادر امام هادی(ع) و [[موسی مبرقع]] و دیگر فرزندان [[امام جواد(ع)]] نیز بود.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۴۹۷.</ref> | ||
شوهر حکیمه خاتون ابوعلی حسن بن علی مرعش بن‌عبیدالله بن ابی‌الحسن محمد اکبر بن محمدحسن بن حسین اصغر بن [[امام سجاد(ع)]] بوده است. ثمره این ازدواج سه پسر به نام‌های حسین، زید و حمزه بود.<ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، ج ۴، | شوهر حکیمه خاتون ابوعلی حسن بن علی مرعش بن‌عبیدالله بن ابی‌الحسن محمد اکبر بن محمدحسن بن حسین اصغر بن [[امام سجاد(ع)]] بوده است. ثمره این ازدواج سه پسر به نام‌های حسین، زید و حمزه بود.<ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، ۱۳۶۸ش، ج ۴، ص۱۵۷؛ محلاتی، مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء، نجف، ج۲، ص۳۰۳؛ فخر رازی، الشجرة المبارکه فی أنساب الطالبیه، ۱۴۰۹ق، ص ۱۶۹،۱۷۰.</ref> | ||
==از نظر عالمان== | ==از نظر عالمان== | ||
[[علامه مجلسی]] در کتاب [[بحارالانوار]] درباره حکیمه خاتون می‌نویسد: در قُبّه شریفه که مقبره دو امام عسکری علیهم السلام است، قبری منسوب به نجیبه، عالمه، فاضله، تقیه، رضیه، حکیمه، دختر امام جواد(ع) وجود دارد که نمی‌دانیم چرا با همه فضل و جلالت آشکاری که این بانوی گرامی دارد و محلّ اسرار امامت بوده، زیارتی برای او قید نشده است». سپس می‌گوید : «سزاوار است که او را با الفاظی که مناسب مقام اوست، زیارت کنید».<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج ۱۰۲، ص۷۹</ref> | [[علامه مجلسی]] در کتاب [[بحارالانوار]] درباره حکیمه خاتون می‌نویسد: در قُبّه شریفه که مقبره دو امام عسکری علیهم السلام است، قبری منسوب به نجیبه، عالمه، فاضله، تقیه، رضیه، حکیمه، دختر امام جواد(ع) وجود دارد که نمی‌دانیم چرا با همه فضل و جلالت آشکاری که این بانوی گرامی دارد و محلّ اسرار امامت بوده، زیارتی برای او قید نشده است». سپس می‌گوید : «سزاوار است که او را با الفاظی که مناسب مقام اوست، زیارت کنید».<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۱۰۲، ص۷۹.</ref> | ||
[[عبدالله مامقانی]]، نام او را در زمره زنان راوی، ذکر کرده و می‌گوید : «مولا وحید بهبهانی اعتراض کرده که چرا زیارتی برای او ذکر نکرده‌اند». اضافه کرده است: «عجیب‌تر این که شیخ مفید، نام حکیمه را در زمره فرزندان امام جواد(ع) ذکر نکرده و برخی کتب تاریخ و سیره و نَسَب نیز وی را یاد نکرده‌اند».<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ج ۳، ص۷۶.</ref> البته [[شیخ مفید |شیخ مفید]] در نام بردن از فرزندان امام جواد به حکیمه تصریح نکرده است اما در جای دیگری از کتاب ارشاد <ref>مفید، الارشاد، ج ۲، ص۳۵۱.</ref> وی را در سلسله روات ذکر کرده و تصریح نموده که وی عمه امام عسکری بوده است. | [[عبدالله مامقانی]]، نام او را در زمره زنان راوی، ذکر کرده و می‌گوید : «مولا وحید بهبهانی اعتراض کرده که چرا زیارتی برای او ذکر نکرده‌اند». اضافه کرده است: «عجیب‌تر این که شیخ مفید، نام حکیمه را در زمره فرزندان امام جواد(ع) ذکر نکرده و برخی کتب تاریخ و سیره و نَسَب نیز وی را یاد نکرده‌اند».<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۵۲ق، ج ۳، ص۷۶.</ref> البته [[شیخ مفید |شیخ مفید]] در نام بردن از فرزندان امام جواد به حکیمه تصریح نکرده است اما در جای دیگری از کتاب ارشاد <ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج ۲، ص۳۵۱.</ref> وی را در سلسله روات ذکر کرده و تصریح نموده که وی عمه امام عسکری بوده است. | ||
==ویژگی‌ها== | ==ویژگی‌ها== | ||
حکیمه خاتون، چهار تن از امامان شیعه را درک کرده و در میان دختران امام جواد(ع) به وفور علم و فضل مشهور بود.<ref>قمی، منتهی الامال، ج ۲، ص۵۰۲.</ref> حکیمه از زنان راوی است و احادیثی از وی نقل شده که یکی از آن‌ها [[حرز امام جواد(ع)]] است.<ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، ج ۴، ص۱۵۴.</ref> | حکیمه خاتون، چهار تن از امامان شیعه را درک کرده و در میان دختران امام جواد(ع) به وفور علم و فضل مشهور بود.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۸۲ش، ج ۲، ص۵۰۲.</ref> حکیمه از زنان راوی است و احادیثی از وی نقل شده که یکی از آن‌ها [[حرز امام جواد(ع)]] است.<ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، ۱۳۶۸ش، ج ۴، ص۱۵۴.</ref> | ||
امام هادی(ع)، آموزش نرجس خاتون مادر امام زمان را به حکیمه سپرد. درباره ازدواج امام عسکری(ع) با نرجس و ولادت امام دوازدهم شیعیان(عج)، روایات زیادی از وی، نقل شده است.<ref>امین، اعیان الشیعه، ج ۶، ص۲۱۷.</ref> حکیمه در شب ولادت حضرت مهدی(عج) با درخواست امام عسکری (ع) در کنار نرجس حضور داشت و اولین فردی است که امام زمان را در آغوش گرفت و بوسید.<ref> قمی، منتهی الامال، ج ۲، ص۵۰۲.</ref> وی بارها آن حضرت را در زمان حیات امام عسکری ملاقات کرده و از سفیران و رابطان امام در زمان [[غیبت صغرا]] بوده است.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ج ۳، ص۷۶.</ref> | امام هادی(ع)، آموزش نرجس خاتون مادر امام زمان را به حکیمه سپرد. درباره ازدواج امام عسکری(ع) با نرجس و ولادت امام دوازدهم شیعیان(عج)، روایات زیادی از وی، نقل شده است.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج ۶، ص۲۱۷.</ref> حکیمه در شب ولادت حضرت مهدی(عج) با درخواست امام عسکری (ع) در کنار نرجس حضور داشت و اولین فردی است که امام زمان را در آغوش گرفت و بوسید.<ref>قمی، منتهی الامال، ۱۳۸۲ش، ج ۲، ص۵۰۲.</ref> وی بارها آن حضرت را در زمان حیات امام عسکری ملاقات کرده و از سفیران و رابطان امام در زمان [[غیبت صغرا]] بوده است.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۵۲ق، ج ۳، ص۷۶.</ref> | ||
[[پرونده:حکیمه خاتون.png|بندانگشتی|مرقد حکیمه خاتون در [[ضریح]] [[حرم عسکریین]]]] | [[پرونده:حکیمه خاتون.png|بندانگشتی|مرقد حکیمه خاتون در [[ضریح]] [[حرم عسکریین]]]] | ||
==درگذشت== | ==درگذشت== | ||
تاریخ وفات حکیمه را بعضی از عالمان نامعلوم می‌دانند<ref> امین، اعیان الشیعه، ج ۶، ص۲۱۷.</ref> و دسته دیگر بدون ذکر مدرک قابل توجهی که بتوان بدان استناد نمود، [[سال ۲۷۴ قمری]] را به عنوان تاریخ وفات ذکر کرده‌اند.<ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، ج ۴، ص۱۵۷.</ref> | تاریخ وفات حکیمه را بعضی از عالمان نامعلوم می‌دانند<ref> امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج ۶، ص۲۱۷.</ref> و دسته دیگر بدون ذکر مدرک قابل توجهی که بتوان بدان استناد نمود، [[سال ۲۷۴ قمری]] را به عنوان تاریخ وفات ذکر کرده‌اند.<ref>محلاتی، ریاحین الشریعه، ۱۳۶۸ش، ج ۴، ص۱۵۷.</ref> | ||
{{اصلی|حرم عسکریین}} | {{اصلی|حرم عسکریین}} | ||
مرقد وی در سامرا در [[ضریح]] [[حرم عسکریین]] واقع است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج ۱۰۲، ص۷۹.</ref> | مرقد وی در سامرا در [[ضریح]] [[حرم عسکریین]] واقع است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۱۰۲، ص۷۹.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
*اعلمی حائری، محمد حسین، تراجم اعلام | *اعلمی حائری، محمد حسین، تراجم اعلام النساء، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ اول، ۱۴۱۷ق. | ||
* | *امین، محسن، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۶ق. | ||
*قمی، شیخ عباس، منتهی الامال، انتشارات هجرت، | *قمی، شیخ عباس، منتهی الامال، قم، انتشارات هجرت، ۱۳۸۲ش. | ||
*مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، مطبعه المرتضویه، | *مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، نجف اشرف، مطبعه المرتضویه، ۱۳۵۲ ق، افست انتشارات جهان، تهران. | ||
*مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحارالانوار، مؤسسة الوفاء، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ ق. | *مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحارالانوار، مؤسسة الوفاء، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ ق. | ||
*محلاتی، ذبیح الله، مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء، مطبعة الزهراء، | *محلاتی، ذبیح الله، مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء، نجف، مطبعة الزهراء، ۱۳۶۸ش. | ||
*محلاتی، ذبیح الله، ریاحین الشریعه، دارالکتاب الاسلامیه، ۱۳۶۸ ش. | *محلاتی، ذبیح الله، ریاحین الشریعه، بی‌جا، دارالکتاب الاسلامیه، ۱۳۶۸ ش. | ||
*مفيد، محمد بن محمد، الارشاد في معرفة حجج الله على العباد، مؤسسة ال البيت عليهم السلام لإحياء التراث، | *مفيد، محمد بن محمد، الارشاد في معرفة حجج الله على العباد، قم، مؤسسة ال البيت عليهم السلام لإحياء التراث، ۱۴۱۳ق. | ||
* فخر | * فخر رازی، محمد بن عمر، الشجرة المبارکه فی أنساب الطالبیه، نشر مکتبه آیت‌الله مرعشی نجفی، قم، چاپ اول، ۱۴۰۹ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||