پرش به محتوا

حوا: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۶ دسامبر ۲۰۱۵
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Baqer h
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mgolpayegani
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''حَوّا'''، نخستین زن، همسر [[حضرت آدم]] و مادر نسل بشر است. در کتب مقدس یهودی-مسیحی از او نام برده شده اما در [[قرآن]] نام حوا ذکر نشده است و فقط به او با عنوان همسر آدم اشاره می‌شود. در کتب تفسیری، تاریخی و روایی مسلمانان نام حوا آمده و داستانهایی درباره خلقت او، خوردن او و آدم از میوه ممنوعه، هبوطشان به زمین و زندگی آنان پس از هبوط  نقل شده است. درباره محل دفن حوا اختلاف است و مرقدی در [[جده]] [[عربستان]] به او نسبت داده می‌شود.
'''حَوّا'''، نخستین زن، همسر [[حضرت آدم]] و مادر نسل بشر است. در کتب مقدس یهودی-مسیحی از او نام برده شده اما در [[قرآن]] نام حوا ذکر نشده است و فقط به او با عنوان همسر آدم اشاره می‌شود. در کتب تفسیری، تاریخی و روایی مسلمانان نام حوا آمده و داستان‌هایی درباره خلقت او، خوردن او و آدم از میوه ممنوعه، هبوطشان به زمین و زندگی آنان پس از هبوط  نقل شده است. درباره محل دفن حوا اختلاف است و مرقدی در [[جده]] [[عربستان]] به او نسبت داده می‌شود.
[[پرونده:مقبره کنونی حوا در جده.jpg|بندانگشتی|400px|مقبره کنونی حوا در جده]]
[[پرونده:مقبره کنونی حوا در جده.jpg|بندانگشتی|400px|مقبره کنونی حوا در جده]]
==واژه شناسی حوا==
==واژه شناسی حوا==
این نام در عهد قدیم به عبری به صورت (حَوّاه) آمده است. این واژه در ترجمه یونانیِ تورات، Evα و در لاتینی، Heva بوده و از لاتینی نیز به صورت Eve وارد زبان‌های غربی شده است. درباره ریشه شناسی واژه حوا اختلاف هست؛ چنان که نُه ریشه محتمل برای آن ذکر کرده‌اند.
این نام در عهد قدیم به عبری به صورت (حَوّاه) آمده است. این واژه در ترجمه یونانیِ تورات، Evα و در لاتینی، Heva بوده و از لاتینی نیز به صورت Eve وارد زبان‌های غربی شده است. درباره ریشه شناسی واژه حوا اختلاف هست؛ چنان که نُه ریشه محتمل برای آن ذکر کرده‌اند.
#نظریه اول: بنابر عهد عتیق حضرت آدم همسر خود را حوّا نامید، ازآن رو که او مادر همه زندگان است.
#نظریه اول: بنابر عهد عتیق حضرت آدم همسر خود را حوّا نامید، از آن رو که او مادر همه زندگان است.
#نظریه دوم: ممکن است تغییریافته کلمه حَیَّاه (به معنای زنده/ حیّ) باشد. به نظر اسکینر اصل وجود یک نام مستقل (حوّا) برای همسر آدم یا نخستین زن، احتمالا از نظریه‌ای کهن در باب خاستگاه انسان به جا مانده که براساس آن، نخستین مادر، نماینده وحدت نسل است. بنابراین، واژه حوّا باید نخست متضمن معنای حیات و سپس منبع حیات، یعنی مادر باشد.
#نظریه دوم: ممکن است تغییریافته کلمه حَیَّاه (به معنای زنده/ حیّ) باشد. به نظر اسکینر اصل وجود یک نام مستقل (حوّا) برای همسر آدم یا نخستین زن، احتمالا از نظریه‌ای کهن در باب خاستگاه انسان به جا مانده که براساس آن، نخستین مادر، نماینده وحدت نسل است. بنابراین، واژه حوّا باید نخست متضمن معنای حیات و سپس منبع حیات، یعنی مادر باشد.
#نظریه سوم: سومین ریشه پیشنهادی مبتنی بر شباهت آوایی واژه حوّا با واژه آرامی حیوی یا حِویا به معنای مار است. بنابراین ریشه‌شناسی، وجه تسمیه حوا این است که او در فریفتن آدم مانند مار عمل کرد؛ همانطور که مار موجب هلاکت حوّا شد، حوّا هم مارِ همسرش شد.<ref>دانشنامه معیار کتاب مقدس، ذیل "Eve".</ref>
#نظریه سوم: سومین ریشه پیشنهادی مبتنی بر شباهت آوایی واژه حوّا با واژه آرامی حیوی یا حِویا به معنای مار است. بنابراین ریشه‌شناسی، وجه تسمیه حوا این است که او در فریفتن آدم مانند مار عمل کرد؛ همانطور که مار موجب هلاکت حوّا شد، حوّا هم مارِ همسرش شد.<ref>دانشنامه معیار کتاب مقدس، ذیل "Eve".</ref>
خط ۲۰: خط ۲۱:
===هبوط آدم و حوا از بهشت===
===هبوط آدم و حوا از بهشت===


بنابر عهد قدیم، آدم و زن او، هر دو، در بهشت برهنه بودند بدون آنکه احساس شرم کنند. مار زن را فریب داد و او را به خوردن میوه درخت معرفت نیک و بد تشویق کرد که خدا او و آدم را از خوردنش منع کرده بود. زن این میوه را خورد و به آدم نیز خوراند و در نتیجه، چشم هر دوی آن‌ها باز شد و فهمیدند که عریانند. چون خدا آدم را بازخواست کرد، آدم زن خود را و او نیز مار را متهم کرد. پس خداوند، آدم و زن و مار را به سبب جرمی که مرتکب شده بودند، مجازات کرد. از جمله به زن گفته شد: «درد و حاملگی‌ات را بسیار زیاد خواهم کرد؛ با درد بچه خواهی زایید و اشتیاقت به شوهرت خواهد بود و او بر تو حکمرانی خواهد کرد». سپس، آدم و حوّا از بهشت رانده شدند مبادا که از درخت حیات نیز بخورند و تا ابد زنده بمانند.
بنابر عهد قدیم، آدم و زن او، هر دو، در بهشت برهنه بودند بدون آنکه احساس شرم کنند. مار زن را فریب داد و او را به خوردن میوه درخت معرفت نیک و بد تشویق کرد که خدا او و آدم را از خوردنش منع کرده بود. زن این میوه را خورد و به آدم نیز خوراند و در نتیجه، چشم هر دوی آنان باز شد و فهمیدند که عریانند. چون خدا آدم را بازخواست کرد، آدم زن خود را و او نیز مار را متهم کرد. پس خداوند، آدم و زن و مار را به سبب جرمی که مرتکب شده بودند، مجازات کرد. از جمله به زن گفته شد: «درد و حاملگی‌ات را بسیار زیاد خواهم کرد؛ با درد بچه خواهی زایید و اشتیاقت به شوهرت خواهد بود و او بر تو حکمرانی خواهد کرد». سپس، آدم و حوّا از بهشت رانده شدند مبادا که از درخت حیات نیز بخورند و تا ابد زنده بمانند.


===نام حوا در عهد قدیم===
===نام حوا در عهد قدیم===


حوّا در عهد قدیم به سه نام خوانده شده که هریک از این نامها، معنا و کاربردی خاص در این کتاب یافته است. نخست، خدا، او و همسرش را به یک نام یعنی آدم خوانده است. دومین نام، ایشاه، را آدم بر وی نهاد که بر نقش او به عنوان همسر و شریک زندگی مرد دلالت دارد. این نام در داستان خلقت و هبوط انسان آمده است.
حوّا در عهد قدیم به سه نام خوانده شده که هریک از این نام‌ها، معنا و کاربردی خاص در این کتاب یافته است. نخست، خدا، او و همسرش را به یک نام یعنی آدم خوانده است. دومین نام، ایشاه، را آدم بر وی نهاد که بر نقش او به عنوان همسر و شریک زندگی مرد دلالت دارد. این نام در داستان خلقت و هبوط انسان آمده است.
حوّا، سومین نامی است که پس از داستان هبوط بدان خوانده شده؛ یکبار به معنای مادر نسل بشر، به طور عام و بار دیگر به عنوان مادر نخستین پسرش، قابیل.<ref>دانشنامه معیار کتاب مقدس، ذیل "Eve".</ref>
حوّا، سومین نامی است که پس از داستان هبوط بدان خوانده شده؛ یکبار به معنای مادر نسل بشر، به طور عام و بار دیگر به عنوان مادر نخستین پسرش، قابیل.<ref>دانشنامه معیار کتاب مقدس، ذیل "Eve".</ref>


خط ۳۵: خط ۳۶:
==حوا در سنّت مسیحی==
==حوا در سنّت مسیحی==


در عهد جدید تنها دو جا به نخستین زن با نام حوّا اشاره شده است؛ یکبار، از فریب خوردن حوّا به عنوان هشداری برای مسیحیان یاد شده و دیگر بار، با اشاره به خلقت حوّا پس از آدم و اغفال او (نه آدم) گفته شده که زن حق ندارد معلم شود و نباید بر شوهر تسلط یابد و تنها به شرط داشتن ایمان و تقوا، با به دنیا آوردن فرزند، از گناه و تقصیری که مرتکب شده، نجات می‌یابد.<ref>دانشنامه معیار کتاب مقدس، ذیل "Eve".</ref>
در عهد جدید، تنها دو جا به نخستین زن با نام حوّا اشاره شده است؛ یک‌بار، از فریب خوردن حوّا به عنوان هشداری برای مسیحیان یاد شده و دیگر بار، با اشاره به خلقت حوّا پس از آدم و اغفال او (نه آدم) گفته شده که زن حق ندارد معلم شود و نباید بر شوهر تسلط یابد و تنها به شرط داشتن ایمان و تقوا، با به دنیا آوردن فرزند، از گناه و تقصیری که مرتکب شده، نجات می‌یابد.<ref>دانشنامه معیار کتاب مقدس، ذیل "Eve".</ref>


==حوا در سنّت اسلامی==
==حوا در سنّت اسلامی==
خط ۴۱: خط ۴۲:
در قرآن کریم واژه حوّا ذکر نشده و ذیل آیات راجع به حضرت آدم، از حوّا با عنوان همسر آدم (زَوْجکَ) یاد شده است.<ref>بقره، آیه۳۵؛ اعراف، آیه۱۹؛ طه، آیه۱۱۷.</ref>
در قرآن کریم واژه حوّا ذکر نشده و ذیل آیات راجع به حضرت آدم، از حوّا با عنوان همسر آدم (زَوْجکَ) یاد شده است.<ref>بقره، آیه۳۵؛ اعراف، آیه۱۹؛ طه، آیه۱۱۷.</ref>


البته در احادیث و کتب تاریخی و تفسیری، همسر آدم حوا نامیده شده و گفته شده این نامگذاری از آنرو بوده که حوّا مادر همه زندگان<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۳۹۴۰. </ref> یا از حیّ (موجود زنده، یعنی آدم) خلق شده است.<ref>طبری، جامع، ذیل بقره: ۳۵؛ ابن بابویه، علل الشرایع، ج۱، ص۲؛مجلسی، بحار الانوار، ج۱۱، ص۱۰۰-۱۰۱. </ref> همچنین در روایتی، آدم حوّا را أثّا نامید که در زبان نبطی به معنای زن است.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۳۹.</ref>
البته در احادیث و کتب تاریخی و تفسیری، همسر آدم حوا نامیده شده و گفته شده این نامگذاری از آن‌رو بوده که حوّا مادر همه زندگان<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۳۹۴۰. </ref> یا از حیّ (موجود زنده، یعنی آدم) خلق شده است.<ref>طبری، جامع، ذیل بقره: ۳۵؛ ابن بابویه، علل الشرایع، ج۱، ص۲؛مجلسی، بحار الانوار، ج۱۱، ص۱۰۰-۱۰۱. </ref> همچنین در روایتی، آدم حوّا را أثّا نامید که در زبان نبطی به معنای زن است.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۳۹.</ref>


===کیفیت آفرینش آدم و حوا در قرآن===
===کیفیت آفرینش آدم و حوا در قرآن===
خط ۵۲: خط ۵۳:
برخی از معاصران گفته‌اند که مراد از نفس واحد، آدم ابوالبشر نیست، بلکه منظور از آن، اصل و منشأ خلقت انسان (اعم از مرد و زن) است و نتیجه گرفته‌اند که زن ومرد، هر دو، از گوهری واحد آفریده شده‌اند.<ref>رشیدرضا، تفسیرالقرآن الحکیم الشهیر بتفسیر المنار، ذیل نساء: ۱؛ جوادی آملی، زن در آینه جلال و جمال، ج۱، ص۴۲ـ۴۴.</ref>
برخی از معاصران گفته‌اند که مراد از نفس واحد، آدم ابوالبشر نیست، بلکه منظور از آن، اصل و منشأ خلقت انسان (اعم از مرد و زن) است و نتیجه گرفته‌اند که زن ومرد، هر دو، از گوهری واحد آفریده شده‌اند.<ref>رشیدرضا، تفسیرالقرآن الحکیم الشهیر بتفسیر المنار، ذیل نساء: ۱؛ جوادی آملی، زن در آینه جلال و جمال، ج۱، ص۴۲ـ۴۴.</ref>


بعضی نیز با تکیه بر نظریه‌های زیست شناختی جدید، نفس واحد را نخستین جانداری دانسته‌اند که نوع بشر از آن نشئت گرفته‌است. این جاندار درابتدا به صورت غیرجنسی تولیدمثل کرد و بعد با جاندار مؤنثی که از خود او به وجودآمد، جفتگیری کرد و نسل انسان را به وجود آورد. بنابراین دیدگاه، در مرحله نخست تکامل انسان، جفت او مستقلا آفریده نشد، بلکه جفتش از خودش به وجود آمد. بنابراین، تولیدمثل انسان در نخستین مرحله، تولیدمثل جنسی نبود. علاوه بر این، ارتباط مستقیم جنسیت نوزادان به پدر (و نه مادر)، نیز حاکی از این واقعیت است که همجنس مرد و همجنس زن از یک نفس، یعنی از مرد، پدید آمده‌اند.<ref>رشیدرضا، تفسیرالقرآن الحکیم الشهیر بتفسیر المنار، ذیل نساء: ۱؛ بهبودى، «بازنگرى تاريخ انبياء در قرآن»، ص۲۸۶ـ۲۹۲.</ref>
بعضی نیز با تکیه بر نظریه‌های زیست شناختی جدید، نفس واحد را نخستین جانداری دانسته‌اند که نوع بشر از آن نشئت گرفته‌است. این جاندار درابتدا به صورت غیرجنسی تولید مثل کرد و بعد با جاندار مؤنثی که از خود او به وجود آمد، جفتگیری کرد و نسل انسان را به وجود آورد. بنابراین دیدگاه، در مرحله نخست تکامل انسان، جفت او مستقلا آفریده نشد، بلکه جفتش از خودش به وجود آمد. بنابراین، تولیدمثل انسان در نخستین مرحله، تولیدمثل جنسی نبود. علاوه بر این، ارتباط مستقیم جنسیت نوزادان به پدر (و نه مادر)، نیز حاکی از این واقعیت است که همجنس مرد و همجنس زن از یک نفس، یعنی از مرد، پدید آمده‌اند.<ref>رشیدرضا، تفسیرالقرآن الحکیم الشهیر بتفسیر المنار، ذیل نساء: ۱؛ بهبودى، «بازنگرى تاريخ انبياء در قرآن»، ص۲۸۶ـ۲۹۲.</ref>


===هبوط آدم و حوا در قرآن===
===هبوط آدم و حوا در قرآن===
کاربر ناشناس