تعقیبات: تفاوت میان نسخه‌ها

تعقیبات (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۸ فوریهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۱:۱۵

۷۴ بایت حذف‌شده ، ‏۸ فوریهٔ ۲۰۱۶

جز

اصلاح و ویکی‌سازی تا تعفیر و تعقیب نماز

دیداریویکی‌متن

Hasanejraei

Automoderated users، confirmed

۳۸۶

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''تعقیبات'''، مجموعه‌ای از اعمال [[مستحب]] است که پس از [[نماز]] انجام می‌گیرد.
+'''تعقیبات'''، مجموعه‌ای از اعمال [[مستحب]] پس از [[نماز]].
 ==در لغت و فقه==
+تعقیب در لغت، به معنای دنبال کردن، از پی چیزی رفتن یا دنبال امری یا کسی را گرفتن است.<ref>لغت نامه دهخدا، فرهنگ لغت عمید، فرهنگ فارسی معین.</ref> و در اصطلاح فقهی، مجموعه‌ای از اعمال [[مستحب]] است که پس از [[عبادات]] انجام می‌گیرد. همچنین به معنای اوراد و دعاهایی است که بعد از نماز خوانده می‌شود.<ref>لغت نامه دهخدا، فرهنگ لغت عمید، فرهنگ فارسی معین.</ref>
-تعقیب در لغت، به معنای دنبال کردن؛ از پی چیزی رفتن؛ دنبال امری یا کسی را گرفتن است.<ref>لغت نامه دهخدا؛ فرهنگ لغت عمید؛ فرهنگ فارسی معین.</ref> و در اصطلاح فقهی، مجموعه‌ای از اعمال [[مستحب]] است که پس از [[عبادات]] انجام می‌گیرد. همچنین به معنای اوراد و دعاهایی است که بعد از نماز می‌خوانند.<ref>لغت نامه دهخدا؛ فرهنگ لغت عمید؛ فرهنگ فارسی معین.</ref>
+تعبیر تعقیبات، در اخباری از زبان [[امام صادق(ع)]] به کار رفته<ref>کلینی، الکافی، ج ۳، ص ۳۴۱؛ ابن بابویه، من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۳۲۹.</ref> و در قرن‌های متمادی همواره رایج بوده است.
-تعبیر تعقیبات، در اخباری از زبان [[امام صادق(ع)]] به کار رفته است. <ref>کلینی، الکافی، ج۳، ص۳۴۱؛ ابن بابویه، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۳۲۹.</ref> و در قرن های متمادی همواره رایج بوده است.
 ==در قرآن ==
+برخی در تفسیر آیه‌های {{متن قرآن|فَإِذَا فَرَغْتَ فَانصَبْ ﴿۷﴾ وَإِلَیٰ رَبِّک فَارْغَب ﴿۸﴾|سوره=الشرح|آیه=۷-۸}} <ref>انشراح/۸/۹۴-۷.</ref> این دو آیه را ناظر به تعقیبات دانسته‌اند. <ref>نک: طبری، التفسیر، ج ۳۰، ص ۲۳۷-۲۳۶؛ طبرسی، مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۳۹۱؛ ابن قدامه، المغنی، ج ۱، ص ۲۷۳؛ صاحب جواهر، جواهر الکلام، ج ۱، ص ۳۹۰.</ref>
-برخی در تفسیر آیه‌های {{متن قرآن|فَإِذَا فَرَغْتَ فَانصَبْ ﴿۷﴾ وَإِلَیٰ رَبِّک فَارْغَب ﴿۸﴾|سوره=الشرح|آیه=۷-۸}} <ref>انشراح/۸/۹۴-۷.</ref> این دو آیه را ناظر به تعقیبات دانسته‌اند. <ref>نک: طبری، التفسیر، ج۳۰، ص۲۳۷-۲۳۶؛ طبرسی، مجمع البیان، ج۱۰، ص۳۹۱؛ ابن قدامه، المغنی، ج۱، ص۲۷۳؛ صاحب جواهر، جواهر الکلام، ج۱، ص۳۹۰.</ref>
+برخی از مفسران مانند [[ابن عباس]]، آیه شریفه {{متن قرآن|وَمِنَ اللَّیلِ فَسَبِّحْهُ وَأَدْبَارَ السُّجُودِ ﴿۴۰﴾|سوره=ق|آیه=۴۰}}<ref>ق/۵۰/۴۰.</ref> را به تسبیح پس از نماز یا تعقیبات بازگردانده‌اند، اما شماری از مفسران [[اهل سنت]]، آن را به نماز [[نافله]] پس از [[فریضه]] تفسیر کرده‌اند.<ref>نک: طبری، التفسیر، ج ۲۶، ص ۱۸۲؛ ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج ۴، ص ۲۳۱.</ref> گفتنی است همین معنای [[نماز تطوع]] پس از نماز دیگر، از مهمترین موارد کاربرد اصطلاح تعقیب در متون فقهی اهل سنت بوده است.<ref>نک: ابن قدامه، المغنی، ج ۱، ص ۴۵۷؛ ابن مفلح، المبدع، ج ۲، ص ۱۹.</ref>
-در حالی که برخی از مفسران مانند [[ابن عباس]]، آیه شریفه {{متن قرآن|وَمِنَ اللَّیلِ فَسَبِّحْهُ وَأَدْبَارَ السُّجُودِ ﴿۴۰﴾|سوره=ق|آیه=۴۰}}<ref>ق/۵۰/۴۰.</ref> را به تسبیح پس از نماز یا تعقیبات بازگردانده‌اند، شماری از مفسران [[اهل سنت]]، آن را به نمازِ [[نافله]] پس از [[فریضه]] تفسیر کرده‌اند.<ref>نک: طبری، التفسیر، ج۲۶، ص۱۸۲؛ ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج۴، ص۲۳۱.</ref> گفتنی است همین معنای [[نماز تطوع]] پس از نمازِ دیگر، از مهم‌ترین موارد کاربرد اصطلاح تعقیب در متون فقهی اهل سنت بوده است.<ref>نک: ابن قدامه، المغنی، ج۱، ص۴۵۷؛ ابن مفلح، المبدع، ج۲، ص۱۹.</ref>
-در برخی از منابع روایی، قرائت برخی سور و آیات، مانند [[معوذات]]، <ref>احمد بن حنبل، مسند، ج۴، ص۱۵۵ و ۲۰۱؛ ابو داوود سجستانی، السنن، ج۲، ص۸۶.</ref> [[سوره یس]] <ref>شیخ بهایی، مفتاح الفلاح، ص۱۱۷.</ref> یا [[آیه الکرسی]] <ref>ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج۱، ص۳۰۸.</ref> پس از نماز فریضه توصیه شده است.
-در فضیلت تعقیبات گفته شده است که اگر مؤمنی پس از نماز، آن اندازه به تعقیبات بپردازد که نمازِ دیگر فرا رسد، او میهمان خداست و حق او بر خداوند آن است که میهمانش را گرامی دارد.<ref>کلینی، الکافی، ج۳، ص۳۴۱.</ref>
+در برخی از منابع روایی، قرائت برخی سور و آیات مانند [[معوذات]]، <ref>احمد بن حنبل، مسند، ج ۴، ص ۱۵۵ و ۲۰۱؛ ابو داوود سجستانی، السنن، ج ۲، ص ۸۶.</ref> [[سوره یس]]<ref>شیخ بهایی، مفتاح الفلاح، ص ۱۱۷.</ref> و [[آیة الکرسی]] <ref>ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج۱، ص۳۰۸.</ref>، پس از نماز فریضه، توصیه شده است.
+در فضیلت تعقیبات گفته شده که اگر مؤمنی پس از نماز، آن اندازه به تعقیبات بپردازد که نماز دیگر فرا رسد، او میهمان خداست و حق او بر خداوند آن است که میهمانش را گرامی دارد.<ref>کلینی، الکافی، ج ۳، ص ۳۴۱.</ref>
 ==اذکار تعقیبات نماز==
+گفتن اذکار مکرر پس از نماز، به اشکال گوناگون مطرح شده، اما مشهورترین و مؤکدترین آنها در تعقیب هر نماز، [[تسبیحات حضرت زهرا (س)]] است که مشتمل بر ۳۴ تکبیر، ۳۳ الحمدلله و ۳۳ سبحان الله است.<ref>کلینی، الکافی، ج ۳، ص ۳۴۳-۳۴۲؛ ابوالصلاح حلبی، الکافی، ص ۱۲۴؛ برای ذکر پس از تسبیحات، نک: طوسی، النهایه، ص ۸۵.</ref> در عین حال، به طور کلی اذکار گوناگون، از تمجید و حمد و تسبیح و تهلیل و صلوات بر [[پیامبر(ص)]] توصیه شده است.<ref>کلینی، الکافی، ج ۳، ص ۳۴۱.</ref>
-گفتن اذکار مکرر پس از نماز، به اشکال گوناگون مطرح شده است، اما مشهورترین و مؤکدترین آنها در تعقیب هر نماز، [[تسبیحات حضرت زهرا (س)]] است، که مشتمل بر ۳۴ تکبیر، ۳۳ الحمد لله و ۳۳ سبحان الله است.<ref>کلینی، الکافی، ج۳، ص۳۴۳-۳۴۲؛ ابوالصلاح حلبی، الکافی، ص۱۲۴؛ برای ذکر پس از تسبیحات، نک: طوسی، النهایه، ص۸۵.</ref> در عین حال، به طور کلی به اذکار گوناگون، از تمجید و حمد و تسبیح و تهلیل و صلوات بر [[پیامبر(ص)]] امر شده است. <ref>کلینی، الکافی، ج۳، ص۳۴۱.</ref>
+در روایات و کتب فقهی، بر [[دعا]] و ذکر پس از نماز تأکید شده است. در این باره، ادعیه مأثوری وارد شده که از مشهورترین آنها در منابع [[امامیه]]، دعای «‌لا اله الا الله وحده وحده...‌» است.<ref> ابوالصلاح حلبی، الکافی، ص ۱۲۴؛ طوسی، النهایه، ص ۸۵-۸۴؛ قس: مسلم بن حجاج، صحیح، ج ۲، ص ۸۸۸؛ ابو داوود سجستانی، السنن، ج ۲، ص ۱۸۴.</ref> همچنین می‌توان از دعای «‌اللهم انی اسألک من کلِ خیرٍ احاط بِه علمک...‌» یاد کرد که در روایات توصیه شده است. <ref>کلینی، الکافی، ج ۳، ص ۳۴۳؛ ابن بابویه، من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۳۲۳؛ برای دعاهای دیگر، نک: کلینی، الکافی، ج ۳، ص ۳۴۶-۳۴۳؛ ابن بابویه، من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۳۲۵-۳۲۴ و ۳۲۸-۳۲۷.</ref>
-در روایات و کتب فقهی، بر [[دعا]] و ذکر پس از نماز تأکید شده است. در این باره، ادعیه مأثوری نیز وارد شده است که از مشهورترین آنها در منابع [[امامیه]]، دعای «‌لا اله الا الله وحده وحده...‌» است.<ref> ابوالصلاح حلبی، الکافی، ص۱۲۴؛ طوسی، النهایه، ص۸۵-۸۴؛ قس: مسلم بن حجاج، صحیح، ج۲، ص۸۸۸؛ ابو داوود سجستانی، السنن، ج۲، ص۱۸۴.</ref> همچنین می‌توان از دعای «‌اللهم انی اسألک من کلِ خیرٍ احاط بِه علمک...‌» یاد کرد، که در روایات توصیه شده است. <ref>کلینی، الکافی، ج۳، ص۳۴۳؛ ابن بابویه، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۳۲۳؛ برای دعاهای دیگر، نک: کلینی، الکافی، ج۳، ص۳۴۶-۳۴۳؛ ابن بابویه، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۳۲۵-۳۲۴ و۳۲۸-۳۲۷.</ref>
-افزون بر ادعیه مشترک، برای هر یک از نمازهای روزانه، دعای مخصوصی نیز آمده است. <ref>ابن بابویه، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص-۳۲۷۳۲۶؛ ابوالصلاح حلبی، الکافی، ص۱۲۴؛ طوسی، مصباح المتهجد، ص۲۰۰؛ ابن طاووس، فلاح السائل، ۱۷۱-۱۷۰؛ برای رساله‌ای مستقل در این باره، نک: آقابزرگ، الذریعه، ج۴، ص۲۱۸. </ref>این در حالی است که بارها گوشزد شده است، که نمازگزار باید هر آنچه را نیاز دارد، از خداوند بخواهد و دعا کند.<ref>ابوالصلاح حلبی، الکافی، ص۱۲۴؛ محقق حلی، المعتبر، ج۲، ص۲۴۸.</ref>
-در روایات گفته شده است که دعا پس از نمازِ [[فریضه]]، بر نمازِ [[نافله]] رجحان دارد. <ref>کلینی، الکافی، ج۳، ص۳۴۲؛ علامه حلی، نهایه الاحکام، ج۱، ص۵۱۰.</ref> بر پایه روایات، دعا پس از نمازهای فریضه به خصوص فجر، ظهر و مغرب، مستجاب است. <ref>کلینی، الکافی، ج۳، ص۳۴۵-۳۴۳.</ref> برخی منابع فقهی، بر این نکته تأکید دارند که اذکار و [[ادعیه مأثور]]، بر ادعیه غیر مأثور فضیلت دارند. <ref>محقق حلی، المعتبر، ج۲، ص۲۴۸.</ref>
+افزون بر ادعیه مشترک، برای هر یک از نمازهای روزانه، دعای مخصوصی آمده است.<ref>ابن بابویه، من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۳۲۷-۳۲۶؛ ابوالصلاح حلبی، الکافی، ص ۱۲۴؛ طوسی، مصباح المتهجد، ص ۲۰۰؛ ابن طاووس، فلاح السائل، ۱۷۱-۱۷۰؛ برای رساله‌ای مستقل در این باره، نک: آقابزرگ، الذریعه، ج ۴، ص ۲۱۸.</ref> در برخی منابع دیگر آمده که نمازگزار باید هر آنچه را نیاز دارد، از خداوند بخواهد و دعا کند.<ref>ابوالصلاح حلبی، الکافی، ص ۱۲۴؛ محقق حلی، المعتبر، ج ۲، ص ۲۴۸.</ref>
+در روایات گفته شده که دعا پس از نماز [[فریضه]]، بر نماز [[نافله]] رجحان دارد.<ref>کلینی، الکافی، ج ۳، ص ۳۴۲؛ علامه حلی، نهایة الاحکام، ج ۱، ص ۵۱۰.</ref> بر پایه روایات، دعا پس از نمازهای فریضه به خصوص فجر، ظهر و مغرب، مستجاب است.<ref>کلینی، الکافی، ج ۳، ص ۳۴۵-۳۴۳.</ref> برخی منابع فقهی، بر این نکته تأکید دارند که اذکار و [[ادعیه مأثور]]، بر ادعیه غیرمأثور فضیلت دارند.<ref>محقق حلی، المعتبر، ج ۲، ص ۲۴۸.</ref>
 ==سجده شکر و تعقیبات نماز==
+از آداب توصیه شده در [[روایات]]، [[سجده شکر]] است که ذکر مربوط به آن، صد بار شکر یا صد بار درخواست عفو است.<ref>کلینی، الکافی، ج ۳، ص ۳۴۴؛ ابن بابویه، من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۳۳۴-۳۲۹.</ref> در برخی منابع، سجده شکر از ویژگی‌های [[امامیه]] دانسته شده است. <ref>ابن بابویه، من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۳۳۱.</ref>
-از آداب توصیه شده در [[روایات]]، [[سجده شکر]] است، که ذکر مربوط به آن، صد بار شکر یا صد بار درخواست عفو است.<ref>کلینی، الکافی، ج۳، ص۳۴۴؛ ابن بابویه، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۳۳۴-۳۲۹.</ref> در برخی منابع، سجده شکر از ویژگیهای [[امامیه]] دانسته شده است. <ref>ابن بابویه، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۳۳۱.</ref>
+در حالی که اساس سجده شکر از مشترکات امامیه با [[مذهب|مذاهب]] اهل سنت است، انجام آن پس از نماز، از سوی برخی [[فقیه|فقهای]] اهل سنت به سبب خوف از [[بدعت]] و داخل شدن آن در سنن نماز، مکروه شمرده شده است.<ref>نک: ابن عابدین، رد المحتار، ج ۱، ص ۴۵۲؛ حصکفی، الدر المختار، ج ۲، ص ۱۱۹.</ref>
-در حالی که اساس سجده شکر از مشترکات امامیه با [[مذهب|مذاهب]] اهل سنت است، انجام آن پس از نماز، از سوی برخی [[فقیه|فقهای]] اهل سنت به سبب خوف از [[بدعت]] و داخل شدن آن در سنن نماز، مکروه شمرده شده است.<ref>نک: ابن عابدین، رد المحتار، ج۱، ص۴۵۲؛ حصکفی، الدر المختار، ج۲، ص۱۱۹.</ref>
 ==تعفیر و تعقیب نماز==