کاربر ناشناس
تشت‌گذاری (آیین): تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح ساختار مقاله، افزایش برخی اطلاعات، افزودن تیتر نمادی از سیراب کردن
imported>Foadian بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Mohamadhaghani (اصلاح ساختار مقاله، افزایش برخی اطلاعات، افزودن تیتر نمادی از سیراب کردن) |
||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
'''تشت‌گذاری یا تشت‌گردانی''' از مناسک و مراسم [[عزاداری امام حسین|عزاداری]] [[امام حسین(ع)]] در ایران، به‌ویژه در مناطق آذری‌نشین است. این آیین پیش از آغاز [[محرم]] در روزهای بیست و هفتم تا سی‌ام [[ذی‌الحجة|ذی‌الحجه]] و در [[مسجد|مساجد]] و [[حسینیه|حسینیه‌ها]] برگزار می‌شود. در این مراسم عزاداران تشت‌های آب را که نمادی از رود [[فرات]] است با خود حمل می‌کنند و به درون مسجد می‌آورند. برخی این منسک را برگرفته از رفتار سپاه امام حسین(ع) در مقابله با سپاه [[حر بن یزید]]، در [[۲۷ ذی‌الحجه]] می‌دانند که در آن حسین(ع) دستور داد آب مشک‌ها را داخل تشت‌هایی ریخته، سپاه حر و اسبان‌شان را سیراب کنند. | '''تشت‌گذاری یا تشت‌گردانی''' از مناسک و مراسم [[عزاداری امام حسین|عزاداری]] [[امام حسین(ع)]] در ایران، به‌ویژه در مناطق آذری‌نشین است. این آیین پیش از آغاز [[محرم]] در روزهای بیست و هفتم تا سی‌ام [[ذی‌الحجة|ذی‌الحجه]] و در [[مسجد|مساجد]] و [[حسینیه|حسینیه‌ها]] برگزار می‌شود. در این مراسم عزاداران تشت‌های آب را که نمادی از رود [[فرات]] است با خود حمل می‌کنند و به درون مسجد می‌آورند. برخی این منسک را برگرفته از رفتار سپاه امام حسین(ع) در مقابله با سپاه [[حر بن یزید]]، در [[۲۷ ذی‌الحجه]] می‌دانند که در آن حسین(ع) دستور داد آب مشک‌ها را داخل تشت‌هایی ریخته، سپاه حر و اسبان‌شان را سیراب کنند. | ||
==زمان و شیوه برگزاری== | ==زمان و شیوه برگزاری== | ||
تشت‌گذاری هر سال پیش از محرم و بین روزهای ۲۷ تا ۳۰ [[ذی‌الحجة|ذی‌الحجه]] برگزار می‌شود.<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ص۳۲۹.</ref> در تشت‌گذاری، تشت‌های مخصوصی با احترام توسط بزرگان و ریش‌سفیدان وارد [[مساجد]] و [[حسینیه]]ها می‌شود. سپس دعای تشت‌گذاری که عباراتی فارسی و ترکی و عربی است خوانده شده و تشت‌ها را از آب پر می‌کنند. در این مراسم نوحه‌های مربوط به عزای حسینی خوانده شده و عملا مراسم عزاداری حسین(ع) آغاز می‌شود. مردم دست در آب تشت‌ها می‌زنند و آن را نوعی [[بیعت]] با حسین(ع) می‌دانند؛ سپس از این آب به عنوان [[تبرک]] می‌برند.<ref>فرهنگ عاشورا؛ ص ۲۷۲.</ref> در مساجد [[اردبیل]]، از سده‌های پیش، جایی برای قرار دادن تشت‌ها وجود داشته است. | تشت‌گذاری هر سال پیش از محرم و بین روزهای ۲۷ تا ۳۰ [[ذی‌الحجة|ذی‌الحجه]] برگزار می‌شود.<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ص۳۲۹.</ref> در تشت‌گذاری، تشت‌های مخصوصی با احترام توسط بزرگان و ریش‌سفیدان وارد [[مساجد]] و [[حسینیه]]ها می‌شود. سپس دعای تشت‌گذاری که عباراتی فارسی و ترکی و عربی است خوانده شده و تشت‌ها را از آب پر می‌کنند. در این مراسم نوحه‌های مربوط به عزای حسینی خوانده شده و عملا مراسم عزاداری حسین(ع) آغاز می‌شود. مردم دست در آب تشت‌ها می‌زنند و آن را نوعی [[بیعت]] با حسین(ع) می‌دانند؛ سپس از این آب به عنوان [[تبرک]] می‌برند.<ref>فرهنگ عاشورا؛ ص ۲۷۲.</ref> در مساجد [[اردبیل]]، از سده‌های پیش، جایی برای قرار دادن تشت‌ها وجود داشته است. | ||
== نمادی از سیراب‌کردن سپاه کوفه== | |||
برگزارکنندگان این مراسم، این آیین را نمادی از اقدام امام حسین(ع) و یارانش در سیراب کردن سپاه [[حر بن یزید ریاحی|حر ابن یزید ریاحی]] می‌دانند.<ref>مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص ۳۳۰.</ref> در روز ۲۷ [[ذی الحجه]] سال ۶۰، در منطقه [[ذو حسم]]، هنگامی که کاروان امام حسین (ع) برای اولین بار با سپاه کوفه به فرماندهی [[حر بن یزید]] مواجه شد، سپاه کوفه تشنه بودند و به دستور امام (ع)، به آنان آب دادند و حتی در ظرف‌هایی آب ریختند و اسبان سپاه کوفه را نیز سیراب کردند.<ref> طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۰۰-۴۰۱.</ref> برگزارکنندگان مراسم، همچنین این آب را نمادی از فداکاری [[حضرت عباس علیه السلام|عباس(ع)]] در آب آوردن برای زنان و کودکان در [[روز عاشورا]] می‌دانند.<ref>تاریخچه آیین تشت گذاری؛ مشرق نیوز.</ref> | |||
==تاریخچه== | |||
سابقه تشت‌گذاری به دوران [[صفویه]] بازمی‌گردد، وجود تشتی در مسجد بازار چاقوسازان [[اردبیل]]، متعلق به دوران شاه عباس (۱۰۳۸ق) مؤید این مطلب است.<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۳۳۰.</ref> در دوران [[قاجار]] این مراسم فقط در [[مسجد جامع اردبیل]] برگزار می‌شد؛ اما بعدها به دیگر محلات شهر و دیگر شهرهای ترک‌زبان گسترش یافت. در سال‌های اخیر در اکثر شهرهای [[آذربایجان]] و [[زنجان]] این مراسم برگزار می‌شود. برگزارکنندگان این مراسم، این آیین را نمادی از ایثار و فداکاری امام حسین(ع) و یارانش در سیراب کردن سپاه [[حر بن یزید ریاحی|حر ابن یزید ریاحی]] و اسب‌های آنها در روز ۲۷ [[ذی الحجه]] سال ۶۰ق<ref>مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص ۳۳۰.</ref> و نمادی از فداکاری [[حضرت عباس علیه السلام|عباس(ع)]] در آب آوردن برای زنان و کودکان در [[روز عاشورا]] می‌دانند.<ref>تاریخچه آیین تشت گذاری؛ مشرق نیوز.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۷: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمدأبوالفضل ابراهیم، دارالتراث، بیروت، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م. | |||
* محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، نشر معروف، قم، ۱۳۷۶ش. | * محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، نشر معروف، قم، ۱۳۷۶ش. | ||
* مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، خیمه، تهران، ۱۳۹۵ش. | * مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، خیمه، تهران، ۱۳۹۵ش. | ||