پرش به محتوا

رقیه دختر پیامبر(ص): تفاوت میان نسخه‌ها

اصلاح پاورقی و منابع
imported>Hasaninasab
جز (اصلاح شناسه + لینک سال)
imported>M.r.seifi
(اصلاح پاورقی و منابع)
خط ۲۹: خط ۲۹:
==نسب==
==نسب==


رقیه دختر [[خدیجه دختر خویلد|خدیجه بنت خویلد]]<ref> الاستیعاب، ج۴، ص۱۱۳۹-۱۱۴۰</ref> پیش از [[هجرت]] در مکه زاده شد. از او به بزرگترین، دومین و حتی کوچکترین دختر رسول خدا (ص) یاد شده است.<ref>الاستیعاب، ج‏۴، ص۱۸۳۹</ref>
رقیه دختر [[خدیجه دختر خویلد|خدیجه بنت خویلد]]<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق ج۴، ص۱۱۳۹-۱۱۴۰. </ref> پیش از [[هجرت]] در مکه زاده شد. از او به بزرگترین، دومین و حتی کوچکترین دختر رسول خدا (ص) یاد شده است.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج‏۴، ص۱۸۳۹. </ref>


==ازدواج و هجرت==
==ازدواج و هجرت==
رقیه، با [[عتبة بن ابی لهب]] ازدواج کرد اما پس از آنکه، آیه «تَبَّتْ یدَا أَبِی لَهَبٍ وَتَبَّ»<ref> مسد، آیه‌۱</ref> نازل شد، عتبه به دستور [[ابولهب|پدرش]]، رقیه را [[طلاق]] داد.<ref> بلاذری، ج۱، ص۴۰۱</ref> او سپس با [[عثمان بن عفان]] [[ازدواج]] نمود. و با او به [[حبشه]] هجرت کرد. با مهاجرت پیامبر(ص) از [[مکه]] به [[مدینه]]، او نیز از حبشه به مدینه آمد.<ref> الاستیعاب،ج‏۳، ص‌۱۰۳۸؛ ج۴، ص۱۱۳۹-۱۱۴۰</ref><ref> اعلام النساء، ج۱، ص۴۵۷؛ الاستیعاب، ج۳، ص۱۰۳۸؛ابن‌سعد، ج۸، ص۳۵</ref>
رقیه، با [[عتبة بن ابی لهب]] ازدواج کرد اما پس از آنکه، آیه «تَبَّتْ یدَا أَبِی لَهَبٍ وَتَبَّ»<ref> مسد، آیه‌۱</ref> نازل شد، عتبه به دستور [[ابولهب|پدرش]]، رقیه را [[طلاق]] داد.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۰۱.</ref> او سپس با [[عثمان بن عفان]] [[ازدواج]] نمود. و با او به [[حبشه]] هجرت کرد. با مهاجرت پیامبر(ص) از [[مکه]] به [[مدینه]]، او نیز از حبشه به مدینه آمد.<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۱۴۱۲ق، ج‏۳، ص‌۱۰۳۸ و ج۴، ص۱۱۳۹-۱۱۴۰؛ کحّاله، اعلام النساء، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۴۵۷؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۸، ص۳۵.</ref>


منابع تاریخ اسلام با تردید از فرزندانی به نام عبدالله و عمرو از او و عثمان بن عفان نام برده‌اند، که در کودکی از دنیا رفته است.<ref> ابن سعد، ج۸، ص۳۵؛الاستیعاب، ج‏۴، ص‌۱۸۴۰؛ ج۳، ص۱۰۳۷</ref>
منابع تاریخ اسلام با تردید از فرزندانی به نام عبدالله و عمرو از او و عثمان بن عفان نام برده‌اند، که در کودکی از دنیا رفته است.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۸، ص۳۵؛ ابن عبدالبر،الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج‏۴، ص‌۱۸۴۰ و ج۳، ص۱۰۳۷. </ref>


هنگامی که خدیجه به پیامبر (ص)، [[اسلام]] آورد، رقیه نیز به او [[ایمان]] آورد و با او [[بیعت]] کرد.<ref> اعلام النساء، ج۱، ص۴۵۷</ref>
هنگامی که خدیجه به پیامبر (ص)، [[اسلام]] آورد، رقیه نیز به او [[ایمان]] آورد و با او [[بیعت]] کرد.<ref> کحّاله، اعلام النساء، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۴۵۷.</ref>
{{نقل قول طبقاتی|عرض=40|تراز=left
{{نقل قول طبقاتی|عرض=40|تراز=left
|خط اول={{وسط چین}}هنگامی که رقیه از دنیا رفت{{سخ}}[[رسول خدا]] فرمود:{{پایان}}
|خط اول={{وسط چین}}هنگامی که رقیه از دنیا رفت{{سخ}}[[رسول خدا]] فرمود:{{پایان}}
خط ۴۶: خط ۴۶:
==درگذشت==
==درگذشت==
[[پرونده:نقشه بقیع.jpg|بندانگشتی|200px|جایگاه قبر رقیه دختر پیامبر (ص) در قبرستان بقیع]]
[[پرونده:نقشه بقیع.jpg|بندانگشتی|200px|جایگاه قبر رقیه دختر پیامبر (ص) در قبرستان بقیع]]
هنگامی که رسول خدا (ص) عازم بدر بود رقیه به حصبه مبتلا شد. پیامبر (ص) به عثمان دستور داد تا پیش او بماند<ref> الاستیعاب، ج‏۳، ص ۱۰۳۸</ref> رقیه در [[رمضان]] سال دوم هجری(روز پیروزی [[جنگ بدر]]) درگذشت.<ref> الاستیعاب، ج‏۳، ص‌۱۰۳۸</ref>
هنگامی که رسول خدا (ص) عازم بدر بود رقیه به حصبه مبتلا شد. پیامبر (ص) به عثمان دستور داد تا پیش او بماند<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج‏۳، ص ۱۰۳۸.</ref> رقیه در [[رمضان]] سال دوم هجری(روز پیروزی [[جنگ بدر]]) درگذشت.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج‏۳، ص‌۱۰۳۸.</ref>


در منابع شیعه درگذشت رقیه ناشی از ضرب و شتم توسط عثمان ذکر شده‌است.<ref>الكافی(ط -الإسلامية)، ج‏۳، ص۲۳۶</ref> علت این ضرب و شتم، اتهام نشان دادن مخفیگاه [[مغیرة بن ابی العاص]] به پیامبر دانسته شده‌است.<ref> مجلسی، ج۲۲، ص۱۶۷</ref>
در منابع شیعه درگذشت رقیه ناشی از ضرب و شتم توسط عثمان ذکر شده‌است.<ref>کلینی، الكافی، ۱۴۰۷ق، ج‏۳، ص۲۳۶.</ref> علت این ضرب و شتم، اتهام نشان دادن مخفیگاه [[مغیرة بن ابی العاص]] به پیامبر دانسته شده‌است.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۲، ص۱۶۷.</ref>
[[پرونده:بقعه های بقیع.jpg|بندانگشتی|[[بقعه]] دختران پیامبر (ص) در کنار بقعه [[ائمه بقیع]]]]
[[پرونده:بقعه های بقیع.jpg|بندانگشتی|[[بقعه]] دختران پیامبر (ص) در کنار بقعه [[ائمه بقیع]]]]
گزارش‌هایی از گریه زنان، از جمله [[فاطمه(س)]] بر سر قبر او نقل شده است.<ref> اعلام‌النساء، ج۴، ص۴۵۸</ref> [[خلیفه دوم]] با تازیانه مانع از گریه زنان بر سر قبر او می‌شد تا اینکه پیامبر (ص)، او را از این عمل بازداشت.<ref> اعلام‌النساء، ج۴، ص۴۵۸</ref> پیامبر خدا با گفتن اینکه «هر کس امشب عمل زناشویی انجام داده است وارد قبر نشود»، عثمان را، از دخول در قبر منع کرد.<ref> اعیان‌الشیعه، ج۳، ص۴۸۷</ref>
گزارش‌هایی از گریه زنان، از جمله [[فاطمه(س)]] بر سر قبر او نقل شده است.<ref>کحّاله، اعلام‌النساء، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۴۵۸.</ref> [[خلیفه دوم]] با تازیانه مانع از گریه زنان بر سر قبر او می‌شد تا اینکه پیامبر (ص)، او را از این عمل بازداشت.<ref>کحّاله، اعلام‌النساء، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۴۵۸.</ref> پیامبر خدا با گفتن اینکه «هر کس امشب عمل زناشویی انجام داده است وارد قبر نشود»، عثمان را، از دخول در قبر منع کرد.<ref>امین، اعیان‌الشیعه، دارالتعارف للمطبوعات، ج۳، ص۴۸۷.</ref>


نام او در [[دعای ماه رمضان]] آمده است.
نام او در [[دعای ماه رمضان]] آمده است.
:اللهم صل علی رقیه بنت نبیک...<ref> تهذیب‌الاحکام، ج۳، ص۱۲۰</ref>
:اللهم صل علی رقیه بنت نبیک...<ref> شیخ طوسی، تهذیب‌الاحکام، ۱۳۶۵ش، ج۳، ص۱۲۰.</ref>


===مدفن===
===مدفن===
رقیه بر پایه سفارش پیامبر (ص) در بقیع دفن شد.<ref> ابن شبه، ج۱، ص۱۰۳؛ ابن سعد، ج۸، ص۳۷</ref> بقعه منسوب به دختران پیامبر (ص)؛ رقیه، [[ام کلثوم دختر پیامبر (ص)|ام كلثوم]] و [[زینب بنت رسول الله|زینب]] از بقعه‌هایی بود كه در شمال قبور [[امامان شیعه]] و جنوب غربی قبور همسران پیامبر (ص) و نزدیک قبر [[عثمان بن مظعون]] قرار داشت. در گذشته بر این قبور ضریحی برنجی قرار داشت.<ref> جعفریان، ج۵، ص۲۴۱.</ref> این بقعه توسط [[وهابیون]] تخریب شد.
رقیه بر پایه سفارش پیامبر (ص) در بقیع دفن شد.<ref> ابن شبه، تاریخ‌المدینة‌المنوره، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۰۳؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۸، ص۳۷. </ref> بقعه منسوب به دختران پیامبر (ص)؛ رقیه، [[ام کلثوم دختر پیامبر (ص)|ام كلثوم]] و [[زینب بنت رسول الله|زینب]] از بقعه‌هایی بود كه در شمال قبور [[امامان شیعه]] و جنوب غربی قبور همسران پیامبر (ص) و نزدیک قبر [[عثمان بن مظعون]] قرار داشت. در گذشته بر این قبور ضریحی برنجی قرار داشت.<ref> جعفریان، پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ۱۳۸۹ش، ج۵، ص۲۴۱.</ref> این بقعه توسط [[وهابیون]] تخریب شد.


== دیدگاه شیعه و اهل سنت==
== دیدگاه شیعه و اهل سنت==
از نظر اهل‌سنت رقیه دختر پیامبر (ص) و خدیجه (س) و همسر عثمان بن عفان‌ بوده است.<ref> الاستیعاب، ج۴، ص۱۸۳۹</ref> و به دلیل ازدواج او و [[ام کلثوم دختر پیامبر (ص)|ام کلثوم]] با عثمان، عثمان را ذوالنورین می‌خوانند.
از نظر اهل‌سنت رقیه دختر پیامبر (ص) و خدیجه (س) و همسر عثمان بن عفان‌ بوده است.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۳۹.</ref> و به دلیل ازدواج او و [[ام کلثوم دختر پیامبر (ص)|ام کلثوم]] با عثمان، عثمان را ذوالنورین می‌خوانند.


در میان علمای شیعه نسبت به رقیه چندین دیدگاه وجود دارد:
در میان علمای شیعه نسبت به رقیه چندین دیدگاه وجود دارد:
*رقیه همسر عثمان، دختر رسول خدا (ص) نبوده، بلکه دختر هاله خواهر خدیجه و [[ربیبه]] پیامبر (ص) بوده است.<ref> الصحیح من سیره النبی، ج۱، ص۱۲۵-۱۲۳</ref><ref> ابوالقاسم علی بن احمد کوفی علوی، الاستغاثه، به نقل از اعیان‌الشیعه، ج۷، ص۳۵</ref><ref> ابوالقاسم علی بن احمد کوفی علوی، الاستغاثه ص‌۷۵، به نقل از اعلام‌النساء‌المومنات، ص۳۵۳</ref> اما رقیه دختر پیامبر پس از [[بعثت]] به دنیا آمده است.<ref> الصحیح من سیره النبی، ج۱، ص۱۲۵-۱۲۳</ref>
*رقیه همسر عثمان، دختر رسول خدا (ص) نبوده، بلکه دختر هاله خواهر خدیجه و [[ربیبه]] پیامبر (ص) بوده است.<ref>عاملی، الصحیح من سیره النبی، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۱۲۵-۱۲۳.</ref> اما رقیه دختر پیامبر پس از [[بعثت]] به دنیا آمده است.<ref>عاملی، الصحیح من سیره النبی، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۱۲۵-۱۲۳.</ref>
*رقیه دختر خدیجه است نه دختر پیامبر (ص). زیرا خدیجه پیش از ازدواج با رسول خدا (ص) شوهر داشته است.
*رقیه دختر خدیجه است نه دختر پیامبر (ص). زیرا خدیجه پیش از ازدواج با رسول خدا (ص) شوهر داشته است.
*رقیه دختر پیامبر (ص) و حضرت خدیجه بوده است.
*رقیه دختر پیامبر (ص) و حضرت خدیجه بوده است.
خط ۷۷: خط ۷۷:
==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
* ابن سعد، الطبقات الكبری، به كوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دارالكتب العلمیه، ۱۴۱۸ق.
*قرآن.
* ابن شبّه، تاریخ‌المدینة‌المنوره، به كوشش شلتوت، قم، دارالفكر، ۱۴۱۰ق.
*ابن سعد، الطبقات الكبری، به كوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دارالكتب العلمیه، ۱۴۱۸ق.
* ابن عبدالبر، یوسف بن عبد الله،الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجیل، ط الأولی، ۱۴۱۲/ق۱۹۹۲م.
*ابن شبّه، تاریخ‌المدینة‌المنوره، به كوشش شلتوت، قم، دارالفكر، ۱۴۱۰ق.
* امین، سید محسن، أعیان‌الشیعة، تحقیق وتخریج: حسن الأمین، دارالتعارف للمطبوعات، بیروت.
*ابن عبدالبر، یوسف بن عبد الله،الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجیل، ط الأولی، ۱۴۱۲/ق۱۹۹۲م.
* بلاذری، احمدبن یحیی بن جابر، انساب الاشراف، تحقیق سهیل زكارو، ریاض زركلی، بیروت، دارالفكر، ۱۴۱۷ق.
*امین، سید محسن، أعیان‌الشیعة، تحقیق حسن الأمین، دارالتعارف للمطبوعات، بیروت، بی تا.
* جعفریان، رسول، پنجاه سفرنامه حج قاجاری، تهران، نشر علم، ۱۳۸۹ش.
*بلاذری، احمدبن یحیی بن جابر، انساب الاشراف، تحقیق سهیل زكار و ریاض زركلی، بیروت، دارالفكر، ۱۴۱۷ق.
* حسون، محمد، مشکور، علی، اعلام النساء المومنات، انتشارات اسوه، ۱۴۱۱ق.
*شیخ طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، تهران، دارالكتب الإسلامیه، ۱۳۶۵ش.
* شیخ طوسی، التهذیب، دارالكتب الإسلامیه تهران، ۱۳۶۵ش.
*جعفریان، رسول، پنجاه سفرنامه حج قاجاری، تهران، نشر علم، ۱۳۸۹ش.
* عاملی، جعفر مرتضی؛ الصحیح انتشارات جامعه مدرسین، ۱۴۰۲ق.
*عاملی، جعفر مرتضی، الصحیح من سیرةالنبی الاعظم، قم، انتشارات جامعه مدرسین، ۱۴۰۲ق.
* کحّاله، عمر رضا، اعلام النساء، موسسة الرسالة، ط: العاشرة، بیروت، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۱م.
*کحّاله، عمر رضا، اعلام النساء، بیروت، موسسة الرسالة، طبعة العاشرة، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۱م.
* مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، موسسه وفا، چ۲، ۱۴۰۳ق.
*کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق علی اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق.
*مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، موسسه وفا، الطبعة الثانية، ۱۴۰۳ق.
 
{{پایان}}
{{پایان}}


کاربر ناشناس