الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

'''اَلْإرْشاد فی مَعْرفةِ حُجَجِ الله عَلَی الْعِباد''' (تألیف: [[سال ۴۱۱ هجری قمری|۴۱۱ق]]) معروف به «'''الارشاد'''» کتابی درباره تاریخ زندگی [[امامان شیعه(ع)]] به زبان عربی نوشته [[شیخ مفید]] (متوفای ۴۱۳ق) از [[متکلم|متکلمان]] و [[فقیه|فقهای]] برجسته [[شیعه]] است. شیخ مفید این کتاب را با توجه به روایاتی که در اختیار داشته، جمع‌آوری نموده است. کتاب ارشاد از دو بخش تشکیل شده که بخش اعظم آن به شرح حال و ذکر [[فضایل امام علی(ع)]] و شرح زندگانی [[امام حسین(ع)]] و [[واقعه کربلا]] اختصاص دارد. شیخ مفید در این کتاب به فضایل [[اهل بیت(ع)]] و یاران آنان نیز اشاره دارد. به دلیل اهمیت و جایگاه این کتاب و نویسنده آن، پژوهش‌های فراوانی درباره آن صورت گرفته است. [[سید هاشم رسولی محلاتی]] الارشاد را به زبان‌ فارسی  دکتر هوارد به زبان انگلیسی ترجمه و منتشر کرده‌اند.

مفید، کتابش را در یک مقدمه و دوازده باب به تعداد ائمه شیعه(ع) تنظیم کرده و بخش عمده و بیشترین حجم کتاب پیرامون امیر مومنان(ع) است و پس از آن زندگانی دیگر امامان معصوم(ع) نقل می‌گردد. در ذیل هر باب از سه تا سیزده فصل را با عناوین مختلف مربوط به مسائل تاریخی عام (حوادث مسلمانان)، مسائل تاریخی هر امام (ولادت، سرگذشت و شهادت)، فضائل، اصحاب، کلمات و خطبه‌ها، اولاد، فضیلت [[زیارت]]، [[کرامات]] و [[معجزه|معجزات]]، و مناظرات و احتجاج­‌های آن بزرگواران منعقد ساخته است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، فهرست کتاب.</ref>

* '''باب اول''' شامل: [[علی(ع)]] کیست؟، در باب اخبار و [[فضایل امام علی(ع)|فضائل]] و مناقب و کلمات حکمت آمیز و معجزات و آثار برجسته علی(ع)، پاره‌ای از سخنان علی(ع)، فرزندان علی(ع) و تعداد آنان.

* '''باب دوم''' شامل: [[امام حسن(ع)]]، فرزندان امام حسن(ع).

* '''باب سوم''' شامل: [[امام حسین(ع)]]، فضائل ایشان و [[زیارت امام حسین(ع)|زیارت]] و ذکر [[مقتل]] و مصائب او.

* '''باب چهارم''' شامل: [[امام سجاد(ع)]]، تاریخ ولادت و دلائل امامت و مدت عمر و خلافت و زمان وفات و سبب شهادت و محل دفن، بخشی از اخبار و فضائل آن حضرت، اسامی و عدد فرزندان حضرت سجاد(ع).

* '''باب پنجم''' شامل: [[امام باقر(ع)]]، تاریخ ولادت و دلائل امامت و مدت عمر و خلافت و هنگام وفات و سبب شهادت و محل قبر، احوال برادران آن حضرت، فرزندان حضرت باقر(ع) و اسامی و عدد آن‌ها.

* '''باب ششم''' شامل: [[امام صادق(ع)]]، تاریخ تولد و دلائل امامت و مدت عمر و خلافت و هنگام وفات و محل دفن، فرزندان و بخشی از فضائل و اخبار او، بخشی از اخبار و گفتار حضرت صادق(ع).

* '''باب هفتم''' شامل: [[امام کاظم(ع)]]، فرزندان و تاریخ تولد و ادله امامت و مدت عمر و خلافت و زمان وفات، بخشی از فضائل و مناقب و حالاتی که دلیل بر برتری او بر دیگرانست، سبب رحلت حضرت ابوالحسن(ع) و بخشی از اخبار مربوط به آن و علت دستگیری آن حضرت و محبوس کردن ایشان، فرزندان و بخشی از اخبار مربوط به آنان.

* '''باب هشتم''' شامل: [[امام رضا(ع)]]، تاریخ میلاد و دلائل امامت و مدت عمر و خلافت و زمان وفات و مرقد و عدد فرزندان و مختصری از اخبار آنان، بخشی از خصوصیات و فضائل حضرت رضا(ع)، علت رحلت حضرت رضا(ع) و أخبار وارده در آن.

* '''باب نهم''' شامل: [[امام جواد(ع)]]، تاریخ تولد و دلائل امامت و مدت خلافت و عمر و سبب وفات و مرقد مطهر و عدد فرزندان و بخشی از فضائل و اخبار او، بخشی از اخباری که دلیل بر امامت اوست مخصوصا آنها که مشتمل بر تصریح و اشاره پدر بزرگوارش بوده، مناقب و دلائل و معجزات حضرت جواد(ع).

* '''باب دهم''' شامل: [[امام هادی(ع)]]، تاریخ تولد و دلائل امامت و بخشی از اخبار و فضائل و مدت خلافت و عمر و علت وفات و محل قبر و عدد فرزندان و بخشی از اخبار مربوط به آن، تصریح به امامت و اشاره به خلافت آن حضرت، بیان اخبار و براهین و بینات حضرت هادی(ع)، ورود حضرت امام(ع) از [[مدینه]] به [[سامرا]].

* '''باب یازدهم''' شامل: [[امام عسکری(ع)]]، تاریخ تولد و دلائل امامت، اخباری که مشتمل بر تصریح و اشاره پدر اوست به خلافت و امامت حضرت عسکری(ع)، بخشی از اخبار و فضائل و معجزات حضرت عسکری(ع)، رحلت حضرت عسکری و مرقد مطهر و فرزند بزرگوار او.

* '''باب دوازدهم''' شامل: [[حضرت مهدی(عج)]]، تاریخ میلاد و دلائل امامت و بخشی از اخبار و غیبت و آئین او در هنگام ظهور و مدت دولت الهیه او، معجزات و خوارق عادات حضرت ولی عصر(عج)، علائم و مدت ایام ظهور و بیانی از سیرت و طریقه فرمانروائی و برخی از اموری که در هنگام دولت او پیدا می‌شود.

کتاب الارشاد توسط [[محمدباقر بهبودی]] و [[محمدباقر ساعدی خراسانی]] تصحیح و ترجمه شده است. یکی از ترجمه‌های این کتاب توسط [[سیدهاشم رسولی محلاتی]] صورت گرفته است.

# نسخه‌ای در [[کتابخانه مرعشی نجفی]] که تاریخ نگارش آن ۵۶۵ق است. این نسخه، با نسخه [[فضل الله راوندی]] در سال ۵۶۶ق مقابله شده است.

# نسخه‌ای در [[کتابخانه مجلس شورای اسلامی]] که تاریخ نگارش آن ۵۷۵ق است. این نسخه با نسخه مولانا امام ضیاءالدین، مقابله گردیده است.

این کتاب در دو جلد به زبان عربی، به وسیله [[کنگره جهانی هزاره شیخ مفید]] قم، در سال ۱۴۱۳ق در قطع وزیری چاپ و منتشر شده است. چاپ حاضر به وسیله [[مؤسسه آل البیت]] تحقیق شده و بر آن مقدمه‌ای نوشته‌اند.