ضحاک بن عبدالله مشرقی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ضحاک بن عبدالله مشرقی''' از [[قبیله بنی همدان]]، از [[:رده:یاران امام حسین|یاران امام حسین (ع)]] بود که در [[واقعه عاشورا]] در [[کربلا]] حضور داشت. او پس از این که با سپاه [[عمر بن سعد]] جنگید و چند تن را کشت، در واپسین لحظات [[روز عاشورا]] از نبرد گریخت. ضحاک بن عبدالله از گزارشگران [[واقعه کربلا]] در [[کوفه]] است.

== زندگی نامه ==

ضحاک بن عبدالله مشرقی از جمله یاران [[امام حسین]] (ع) است که با حضور در کربلا و سپس فرار خود از صحنه نبرد روز [[عاشورا]]، انتقاداتی را بعدها بین تحلیل‌گران و مورخین شیعی -به علت تنها گذاشتن امام (ع) و اهل بیتش- برانگیخته است.

[[طبری]] آورده که [[ابومخنف]] از [[عبدالله بن عاصم الفائشی]] به نقل از ضحاک بن عبدالله مشرقی نقل کرده که وی به همراه [[مالک بن نضر ارحبی]]، در میانه راه کاروان حسینی به سوی [[کوفه]]، با امام حسین (ع) ملاقات نمودند. امام حسین (ع) آنها را به یاری خود خواند؛ وقتی آنها عذر خواستند امام(ع) علت عدم همراهی‌شان را جویا شد. مالک بن نضر گفت: من بدهی و نان‌خور دارم. اما ضحاک دعوت امام را مشروط قبول کرد و گفت: «من هم فردی عیال‌وارم و به مردم مقروض هستم؛ اما اگر به من اجازه دهی، هنگامی که هیچ جنگجویی - در کنارت - نیافتم، بازگردم و فقط تا آنجا برایت بجنگم که برایت سودمند باشد و بتوانم از تو دفاع کنم.» امام (ع) پذیرفت.<ref>محمد بن جریر طبری، تاریخ طبری، ج۴، بیروت: نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات، ص۳۱۷؛ همو تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: نشر بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۵۲، ص۳۰۱۵.</ref>

ضحاک در صبح روز عاشورا در حمله اول شرکت کرد و شجاعت‌های بسیاری از خود به نمایش گذاشت و نماز ظهر را همراه امام به جای آورد. او وقتی که دید سپاه [[بنی امیه]] به دستور [[عمر بن سعد]] اسب های یاران امام (ع) را هدف قرار داده و با پی کردن از پای در می‌آورند، اسب خود را در خیمه‌ای پنهان کرد و خود پیاده به نبرد با دشمن پرداخت.

ضحاک خود نقل کرده که در مقابل امام (ع)، دو نفر از دشمن را که پیاده می‌جنگیدند، به قتل رسانده و دست یکی دیگر را از تنش قطع کرده که حضرت هم در حق او دعا کردند و فرمودند: «سست نگردی، دستت بریده نشود؛ خداوند از [[اهل بیت (ع)|اهل بیت رسول (ص)]]، بهترین پاداش‌ها را به تو ارزانی دارد».<ref>الطبری، پیشین، ص۳۰۵۰.</ref>

:وقتی دیدم یاران امام حسین(ع) کشته شده‌اند و نوبت به وی و خاندانش رسیده و با وی بجز [[سوید بن عمرو خثعمی]] و [[بشیر بن عمرو حضرمی]] باقی نمانده‌اند، خدمت [[امام حسین|ابا عبدالله]] آمدم و گفتم: یابن رسول الله! به خاطر دارید که بین من و شما چه شرطی بود؟ حضرت فرمود: آری؛ من بیعت خود را از تو برداشتم ولی تو چگونه می‌توانی از بین سپاه دشمن فرار کنی؟ ضحاک گفت: من اسب خود را در خیمه‌ای پنهان کرده‌ام و به همین جهت بود که پیاده می‌جنگیدم.

پس ضحاک سوار بر اسب شد و از صحنه نبرد گریخت. ۱۵ نفر از اصحاب عمر سعد به تعقیبش پرداختند تا اینکه ضحاک به دهکده‌ای نزدیک ساحل [[فرات]] رسید و آنجا توقف کرد؛ [[کثیر بن عبدالله شعبی]] و [[ایوب بن مشرح حیوانی]] و [[قیس بن عبدالله صایدی]] از تعقیب کنندگان او را شناختند و با حمایت و کمک تعدادی از [[بنی تمیم]] که آنها نیز از تعقیب کنندگان بودند، ضحاک را از کشته شدن رهایی دادند.<ref>البلاذری، احمد بن یحیی؛ انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، دارالتعارف، چاپ اول، ۱۹۷۷، ج۳، ص۱۹۷؛ الطبری، پیشین، ص۳۰۵۰- ۳۰۵۱؛ ابن اثیر، پیشین، ج۴، ص۷۳.</ref>

ضحاک از [[حدیث|محدثین]] و گزارشگران [[واقعه کربلا]] در [[کوفه]] است. برخی از مورّخان، از جمله [[محمد بن جریر طبری|طبری]]، جریان [[بیعت]] شب عاشورا توسط امام حسین(ع) و اظهار وفاداری یاران را از قول ضحّاک نقل کرده‌اند.<ref>طبری، تاریخ، ج۴، ص۳۳۹، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۹۷.</ref>

[[شیخ مفید]] نیز در [[الارشاد|ارشاد]] در ماجرای واقعه عاشورا از وی روایت کرده است.<ref>شیخ مفید، الارشاد، نشر اسلامیه، ۱۳۸۰، ص۴۴۶.</ref> بنابراین، نام او و [[حدیث|احادیث]] منقوله از او، در کتب تاریخ و مقاتل بسیار دیده می‌شود.

{{پانویس|2}}