کاربر ناشناس
منطقه بدر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویکی سازی و اصلاحات جزیی
imported>Bashiri جز (ویکی سازی) |
imported>Bashiri جز (ویکی سازی و اصلاحات جزیی) |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
==موقعیت جغرافیایی== | ==موقعیت جغرافیایی== | ||
منطقه بدر، آبادی‌ای بر سر راه [[مدینه]] به [[مکه]] بوده و چاه‌های آب آن مشهور بوده و همچنین به دلیل برخورداری از منابع آب و سرسبزی، تفرجگاه اعراب به شمار می‌آمد. بدر، گونه‌ای بازار بوده که اعراب به طور موسمی برای داد و ستد کالا | منطقه بدر، آبادی‌ای بر سر راه [[مدینه]] به [[مکه]] بوده و چاه‌های آب آن مشهور بوده و همچنین به دلیل برخورداری از منابع آب و سرسبزی، تفرجگاه اعراب به شمار می‌آمد. بدر، گونه‌ای بازار بوده که اعراب به طور موسمی برای داد و ستد کالا به آنجا می‌رفتند.<ref>واقدی، المغازی، ۱۹۶۶م، ج ۱، ص ۴۴.</ref> | ||
این منطقه در ۱۳۰ کیلومتری جنوب غربی [[مدینه]]، در دشتی به طول نه و عرض هفت کیلومتر (یا طول هشت و عرض چهار کیلومتر) در بخش سفلای وادی صفراء (منابع جدید، آن را جزو وادی فَرْعه می‌دانند)، به ارتفاع ۱۸۷ متر از سطح دریا واقع است. جز قسمت جنوب غربی بدر که زمین آن نرم و سست است و به صورت نخلستانی سرسبز درآمده، دیگر قسمت‌های آن ریگ‌زار است و اطراف آن را تپه‌های پرشیب و تَلماسه محصور کرده است. دو دهانه این دشت (شمال غربی و جنوب شرقی) به نسبت نزدیکی و دوری به [[مدینه]]، به اقتباس از [[قرآن]]،<ref>سور أنفال، آیه ۴۲.</ref> «العُدوَة الدّنیا» و «العُدوة القُصوی» نام دارند.<ref>بکری، معجم، ۱۴۰۳ق، ج ۱، ص ۲۳۱ـ۲۳۲.</ref> میان این دو دهانه، در جنوب غربی دشت، کوهی بلند به نام «جبل اسفل» وجود دارد که از آنجا می‌توان دریا را به خوبی دید. | این منطقه در ۱۳۰ کیلومتری جنوب غربی [[مدینه]]، در دشتی به طول نه و عرض هفت کیلومتر (یا طول هشت و عرض چهار کیلومتر) در بخش سفلای وادی صفراء (منابع جدید، آن را جزو وادی فَرْعه می‌دانند)، به ارتفاع ۱۸۷ متر از سطح دریا واقع است. جز قسمت جنوب غربی بدر که زمین آن نرم و سست است و به صورت نخلستانی سرسبز درآمده، دیگر قسمت‌های آن ریگ‌زار است و اطراف آن را تپه‌های پرشیب و تَلماسه محصور کرده است. دو دهانه این دشت (شمال غربی و جنوب شرقی) به نسبت نزدیکی و دوری به [[مدینه]]، به اقتباس از [[قرآن]]،<ref>سور أنفال، آیه ۴۲.</ref> «العُدوَة الدّنیا» و «العُدوة القُصوی» نام دارند.<ref>بکری، معجم، ۱۴۰۳ق، ج ۱، ص ۲۳۱ـ۲۳۲.</ref> میان این دو دهانه، در جنوب غربی دشت، کوهی بلند به نام «جبل اسفل» وجود دارد که از آنجا می‌توان دریا را به خوبی دید. | ||
بدر در محل پیوستن راه مدینه به راه کاروان‌رو مکه به [[شام]] قرار داشته و به سبب وجود آب، استراحتگاه کاروان‌ها بوده است. پیش از | بدر در محل پیوستن راه مدینه به راه کاروان‌رو [[مکه]] به [[شام]] قرار داشته و به سبب وجود آب، استراحتگاه کاروان‌ها بوده است. پیش از [[اسلام]]، هر سال از اول تا هشتم [[ذی القعدة الحرام|ذیقعده]]، در آنجا بازاری برپا می‌شده که برنامه‌های تفریحی و مراسم عبادی (در برابر بت‌ها) در آن اجرا می‌شد.<ref>جوادعلی، المفصّل، ۱۹۷۸م، ج ۷، ص ۳۷۱، ۳۷۶ـ۳۷۷.</ref> | ||
در آغاز [[اسلام]]، قبیله بنی‌ضَمره در این نقطه می‌زیسته و بنی‌غفار یکی از طایفه‌های آن قبیله | در آغاز [[اسلام]]، قبیله بنی‌ضَمره در این نقطه می‌زیسته و بنی‌غفار یکی از طایفه‌های آن قبیله است.<ref>بکری، معجم، ۱۴۰۳ق، ج ۱، ص ۲۳۱.</ref> و [[ابوذر غفاری|ابوذر غِفاری]] که در نخستین سال‌های بعثت، مأمور ارشاد بنی‌غفار شد، از این طایفه بود. | ||
==علت نامگذاری== | ==علت نامگذاری== | ||
درباره منشأ نامگذاری این محل در منابع اختلاف است؛ بنابر یک نظر، بدر نام شخصی است که چاه‌های این محل به او منسوب بوده‌اند. نَسَب و طایفه این شخص به چند صورت گزارش شده است.<ref>جوادعلی، المفصّل، ۱۹۷۸م، ج ۷، ص ۳۲۳، ۳۵۵، ۳۷۶؛ ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ۱۴۱۸ق، ص ۱۱ـ۱۲.</ref> نظر دیگر این است که بدر نام شخص نیست و چاه‌های بدر، بی‌آنکه ملک فرد معینی باشد، تأمین‌کننده آب | درباره منشأ نامگذاری این محل در منابع اختلاف است؛ بنابر یک نظر، بدر نام شخصی است که چاه‌های این محل به او منسوب بوده‌اند. نَسَب و طایفه این شخص به چند صورت گزارش شده است.<ref>جوادعلی، المفصّل، ۱۹۷۸م، ج ۷، ص ۳۲۳، ۳۵۵، ۳۷۶؛ ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ۱۴۱۸ق، ص ۱۱ـ۱۲.</ref> نظر دیگر این است که بدر نام شخص نیست و چاه‌های بدر، بی‌آنکه ملک فرد معینی باشد، تأمین‌کننده آب بنی‌غِفار بوده است.<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۶۵م، ج ۱، ص ۵۲۴؛ بکری، معجم، ۱۴۰۳ق، ج ۱، ص ۲۳۱.</ref> | ||
==اهمیت و جایگاه تاریخی آن== | ==اهمیت و جایگاه تاریخی آن== | ||
{{اصلی|غزوه بدر}} | {{اصلی|غزوه بدر}} | ||
وقوع غزوه بدر کبری و به خاکسپاری شهدای آن غزوه در این دشت، وضع ویژه‌ای بدان بخشید و آنجا را به زیارتگاه تبدیل کرد.<ref>ابن بطوطه، سفرنامه، ۱۳۶۱ش، ج ۱، ص ۱۳۲.</ref> دواتی در بازدیدِ خود از این محل سردابه‌ای مشاهده کرده که مدفن شهدای نخستین غزوه [[حضرت محمد (ص)]] بوده است. به مرور زمان، بدر، روستا و سپس شهر کوچکی شد که ساکنان آن را در ۱۳۴۹ش از دو هزار تا ده هزار | وقوع غزوه بدر کبری و به خاکسپاری شهدای آن غزوه در این دشت، وضع ویژه‌ای بدان بخشید و آنجا را به زیارتگاه تبدیل کرد.<ref>ابن بطوطه، سفرنامه، ۱۳۶۱ش، ج ۱، ص ۱۳۲.</ref> دواتی در بازدیدِ خود از این محل سردابه‌ای مشاهده کرده که مدفن شهدای نخستین غزوه [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد (ص)]] بوده است. به مرور زمان، بدر، روستا و سپس شهر کوچکی شد که ساکنان آن را در ۱۳۴۹ش از دو هزار تا ده هزار نفر گزارش کرده‌اند.<ref>فرهنگ جغرافیایی عربستان، ذیل «بدر».</ref> | ||
[[پرونده:شهر بدر.jpeg|بندانگشتی|۳۰۰px|شهر بدر]] | [[پرونده:شهر بدر.jpeg|بندانگشتی|۳۰۰px|شهر بدر]] | ||
یکی از دو [[مسجد]] موجود در این روستا غَمامه یا عَریش نام دارد و محل اقامه [[نماز جمعه]] است. این مسجد در جای سایه‌بان (عریش) [[حضرت محمد (ص)]] در [[غزوه بدر]] ساخته شده و وضع سایه‌بان را که بر تلّی مشرف به میدان نبرد قرار داشته و اکنون باغ‌های میوه مانع دیده شدن آن است، نشان می‌دهد. در سال ۱۳۱۸ش، در این مسجد سه کتیبه مشاهده شده که یکی شکسته در کنار محراب و دیگری بالای محراب به خط طغرا و سومی بالای منبر با اغلاط املایی و به تاریخ ۲۱ ربیع الاول | یکی از دو [[مسجد]] موجود در این روستا غَمامه یا عَریش نام دارد و محل اقامه [[نماز جمعه]] است. این مسجد در جای سایه‌بان (عریش) [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد (ص)]] در [[غزوه بدر]] ساخته شده و وضع سایه‌بان را که بر تلّی مشرف به میدان نبرد قرار داشته و اکنون باغ‌های میوه مانع دیده شدن آن است، نشان می‌دهد. در سال ۱۳۱۸ش، در این مسجد سه کتیبه مشاهده شده که یکی شکسته در کنار محراب و دیگری بالای محراب به خط طغرا و سومی بالای منبر با اغلاط املایی و به تاریخ [[سال ۹۰۶ هجری قمری|۲۱ ربیع الاول ۹۰۶ق]] بوده است.<ref>مشاهدات محمد حمیداللّه. رجوع کنید به د. اردو، ذیل «بدر».</ref> شریف عبدالمطلّب، والی [[حجاز]] در دوران عثمانی‌ها، قلعه‌ای در این محل ساخت که اینک ویران شده و از حصار گِلی آن نیز اثری نیست. | ||
==سرزمین بدر در سال‌های اخیر== | ==سرزمین بدر در سال‌های اخیر== | ||
بدر شهری | بدر شهری کوچک است، در ۱۵۳ کیلومتری جنوب غربی [[مدینه منوره|مدینه]] و ۳۴۳ کیلومتری شمال [[مکه]] که قبایلی از [[حجاز]] در آن اقامت دارند و جمعیت آن به بیش از ۱۵ هزار نفر می‌رسد.<ref>یمانی، بدرالکبری، ص۲۵، ۳۳-۳۵، ۳۹-۴۵.</ref> این شهر تا پیش از آنکه بزرگراه هجرت ساخته شود، راه عبور مکه به مدینه و بالعکس بود؛ اما پس از ساخته شدن بزرگراه هجرت، محل عبور مسافران نیست.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۶ش، ص۳۹۳.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||