کاربر ناشناس
منطقه بدر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Rezataran بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Hasaninasab جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:بدر.gif|بندانگشتی|۲۶۰px|نقشه سرزمین بدر]] | |||
'''بَدْر'''، ناحیه‌ای در [[حجاز]] است که نخستین نبرد مهم میان مسلمانان و مشرکان [[مکه]] در ماه [[رمضان]] سال دوم [[هجری قمری|هجری]] به نام [[غزوه بدر]] در آن رخ داد. خاک‌سپاری [[شهید|شهدای]] این غزوه در بدر، به آن اهمیتی خاص به ویژه برای زائران شیعه بخشیده است. [[مسجد عریش]] یا غمامه در این روستا، در جای سایه‌بان (عریش) [[حضرت محمد (ص)]] در غزوه بدر ساخته شده است. | |||
| | |||
| | |||
'''بَدْر'''، ناحیه‌ای در [[حجاز]] است که | |||
==موقعیت جغرافیایی== | ==موقعیت جغرافیایی== | ||
منطقه بدر، آبادی‌ای بر سر | منطقه بدر، آبادی‌ای بر سر راه [[مدینه]] به [[مکه|مکه]] بوده که به سبب داشتن چاه‌های آب، شهرتی درخور داشته است. ناحیه بدر به سبب برخورداری از منابع آب و سرسبزی، نزهتگاه اعراب به شمار می‌آمد و همچنین گونه‌ای بازار بوده است که اعراب به طور موسمی برای داد و ستد کالا در آنجا گرد می‌آمدند.<ref>واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج۱، ص۴۴.</ref> | ||
این منطقه در ۱۳۰ کیلومتری جنوب‌غربی [[مدینه]]، در دشتی به طول نه و عرض هفت کیلومتر (یا طول هشت و عرض چهار کیلومتر) در بخش سفلای وادی صفراء (منابع جدید آن را جزو وادی فَرْعه می‌دانند) به ارتفاع ۱۸۷ متر از سطح دریا واقع است. جز قسمت جنوب‌غربی بدر که زمین آن نرم و سست است و اکنون به صورت نخلستانی سرسبز درآمده، دیگر قسمت‌های آن ریگزار است و اطراف آن را تپه‌های پرشیب و تَلماسه محصور کرده است. دو دهانه این دشت (شمال غربی و جنوب شرقی) به نسبت نزدیکی و دوری به [[مدینه]]، به اقتباس از [[قرآن]]،<ref>انفال، آیه ۴۲.</ref> «العُدوَة الدّنیا» و «العُدوة القُصوی» نام دارند.<ref>بکری، ج ۱، ص۲۳۱ـ۲۳۲.</ref> میان این دو دهانه، در جنوب غربی دشت، کوهی بلند به نام «جبل اسفل» وجود دارد که از آنجا می‌توان دریا را به خوبی دید. | این منطقه در ۱۳۰ کیلومتری جنوب‌غربی [[مدینه]]، در دشتی به طول نه و عرض هفت کیلومتر (یا طول هشت و عرض چهار کیلومتر) در بخش سفلای وادی صفراء (منابع جدید آن را جزو وادی فَرْعه می‌دانند) به ارتفاع ۱۸۷ متر از سطح دریا واقع است. جز قسمت جنوب‌غربی بدر که زمین آن نرم و سست است و اکنون به صورت نخلستانی سرسبز درآمده، دیگر قسمت‌های آن ریگزار است و اطراف آن را تپه‌های پرشیب و تَلماسه محصور کرده است. دو دهانه این دشت (شمال غربی و جنوب شرقی) به نسبت نزدیکی و دوری به [[مدینه]]، به اقتباس از [[قرآن]]،<ref>انفال، آیه ۴۲.</ref> «العُدوَة الدّنیا» و «العُدوة القُصوی» نام دارند.<ref>بکری، ج ۱، ص۲۳۱ـ۲۳۲.</ref> میان این دو دهانه، در جنوب غربی دشت، کوهی بلند به نام «جبل اسفل» وجود دارد که از آنجا می‌توان دریا را به خوبی دید. | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۹: | ||
بدر در محلّ پیوستن راه مدینه به راه کاروان‌رو مکّه به [[شام]] قرار داشته و به سبب وجود آب، استراحتگاه کاروان‌ها بوده است. پیش از اسلام، هر سال از اول تا هشتم [[ذیقعده]]، در آنجا بازاری بر پا می‌شده که در آن در عین حال برنامه‌های تفریحی و مراسم عبادی (در برابر بت‌ها) اجرا می‌شده است.<ref>جوادعلی، ج۷، ص۳۷۱، ۳۷۶ـ۳۷۷.</ref> | بدر در محلّ پیوستن راه مدینه به راه کاروان‌رو مکّه به [[شام]] قرار داشته و به سبب وجود آب، استراحتگاه کاروان‌ها بوده است. پیش از اسلام، هر سال از اول تا هشتم [[ذیقعده]]، در آنجا بازاری بر پا می‌شده که در آن در عین حال برنامه‌های تفریحی و مراسم عبادی (در برابر بت‌ها) اجرا می‌شده است.<ref>جوادعلی، ج۷، ص۳۷۱، ۳۷۶ـ۳۷۷.</ref> | ||
در آغاز | در آغاز [[اسلام]]، قبیله بنی‌ضَمره در این نقطه می‌زیستند. بنی‌غفار یکی از طایفه‌های آن قبیله بودند.<ref>بکری، ج ۱، ص۲۳۱</ref> و [[ابوذر غفاری|ابوذر غِفاری]]، که در سال‌های نخستین بعثت مأمور ارشاد بنی‌غفار شد، از این طایفه بوده است. | ||
==علت نام‌گذاری== | ==علت نام‌گذاری== | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۲۱: | ||
وقوع غزوه بدر کبری و به خاک‌سپاری شهدای آن غزوه در این دشت، وضع ویژه‌ای بدان بخشید و آنجا را به زیارتگاه تبدیل کرد.<ref>ابن بطوطه، ج۱، ص۱۳۲.</ref> دواتی در بازدیدِ خود از این محل سردابه‌ای مشاهده کرده که مدفن شهدای نخستین غزوه [[حضرت محمد (ص)]] بوده است. به مرور زمان، بدر روستا و سپس شهر کوچکی شد که ساکنان آن را در ۱۳۴۹ ش از ۲۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ تن گزارش کرده‌اند.<ref>فرهنگ جغرافیایی عربستان، ذیل «بدر».</ref> | وقوع غزوه بدر کبری و به خاک‌سپاری شهدای آن غزوه در این دشت، وضع ویژه‌ای بدان بخشید و آنجا را به زیارتگاه تبدیل کرد.<ref>ابن بطوطه، ج۱، ص۱۳۲.</ref> دواتی در بازدیدِ خود از این محل سردابه‌ای مشاهده کرده که مدفن شهدای نخستین غزوه [[حضرت محمد (ص)]] بوده است. به مرور زمان، بدر روستا و سپس شهر کوچکی شد که ساکنان آن را در ۱۳۴۹ ش از ۲۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ تن گزارش کرده‌اند.<ref>فرهنگ جغرافیایی عربستان، ذیل «بدر».</ref> | ||
[[پرونده:شهر بدر.jpeg|بندانگشتی|۳۰۰px|شهر بدر]] | [[پرونده:شهر بدر.jpeg|بندانگشتی|۳۰۰px|شهر بدر]] | ||
یکی از دو [[مسجد]] موجود در این روستا غَمامه یا عَریش نام دارد و محلّ اقامه [[نماز جمعه]] است. این مسجد در جای سایه‌بان (عریش) [[حضرت محمد (ص)]] در [[غزوه بدر]] ساخته شده است و وضع سایه‌بان را، که بر تلّی مشرف بر میدان نبرد قرار داشته و اکنون باغ‌های میوه مانع دیده شدن آن است، نشان می‌دهد. در این مسجد سه کتیبه مشاهده شده (۱۳۱۸ ش)، یکی شکسته در کنار محراب و دیگری بالای محراب به خط طغرا و سومی بالای منبر با اغلاط املایی و به تاریخ ۲۱ ربیع الاول ۹۰۶. <ref>مشاهدات محمد حمیداللّه رجوع کنید به د. اردو، ذیل «بدر».</ref> شریف عبدالمطلّب، والی [[حجاز]] در دوران عثمانی‌ها، قلعه‌ای در این محل ساخته بوده که اینک ویران شده است و از حصار گِلی آن نیز اثری نیست. | یکی از دو [[مسجد]] موجود در این روستا غَمامه یا عَریش نام دارد و محلّ اقامه [[نماز جمعه]] است. این مسجد در جای سایه‌بان (عریش) [[حضرت محمد (ص)]] در [[غزوه بدر]] ساخته شده است و وضع سایه‌بان را، که بر تلّی مشرف بر میدان نبرد قرار داشته و اکنون باغ‌های میوه مانع دیده شدن آن است، نشان می‌دهد. در این مسجد سه کتیبه مشاهده شده (۱۳۱۸ ش)، یکی شکسته در کنار محراب و دیگری بالای محراب به خط طغرا و سومی بالای منبر با اغلاط املایی و به تاریخ ۲۱ ربیع الاول ۹۰۶.<ref>مشاهدات محمد حمیداللّه رجوع کنید به د. اردو، ذیل «بدر».</ref> شریف عبدالمطلّب، والی [[حجاز]] در دوران عثمانی‌ها، قلعه‌ای در این محل ساخته بوده که اینک ویران شده است و از حصار گِلی آن نیز اثری نیست. | ||
==سرزمین بدر در سال‌های اخیر== | ==سرزمین بدر در سال‌های اخیر== | ||
بدر هم‌اکنون، شهری | بدر هم‌اکنون، شهری است کوچک، در ۱۵۳ کیلومتری جنوب غربی [[مدینه منوره|مدینه]] و ۳۴۳ کیلومتری شمال [[مکه|مکه]] که قبایلی از [[حجاز]] در آن اقامت دارند و جمعیت آن به بیش از ۱۵ هزار نفر می‌رسد.<ref>یمانی، محمدعبده، بدرالکبری، ص۲۵، ۳۳-۳۵، ۳۹-۴۵.</ref> این شهر تا پیش از آن كه بزرگراه هجرت ساخته شود، راه عبور مكه به مدینه و بالعكس بود؛ اما در حال حاضر مسافران از آنجا عبور نمیكنند.<ref>جعفریان، ص۳۹۳.</ref> | ||
==پیوند به بیرون== | |||
* [http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/7445 دائره المعارف بزرگ اسلامی] | |||
*[http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=713 دانشنامه جهان اسلام] | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{ | {{پانویس2}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | |||
*ابن بطوطه، سفرنامه ابن بطوطه، ترجمه محمدعلی موحّد، تهران، ۱۳۶۱ش. | *ابن بطوطه، سفرنامه ابن بطوطه، ترجمه محمدعلی موحّد، تهران، ۱۳۶۱ش. | ||
*اردو دائرة معارفِ اسلامیه، ج۴، لاهور، ۱۳۸۹/۱۹۶۹، ذیل «بدر» (از محمد حمیدالله) | *اردو دائرة معارفِ اسلامیه، ج۴، لاهور، ۱۳۸۹/۱۹۶۹، ذیل «بدر» (از محمد حمیدالله) | ||
*ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، چاپ عبدالسلام محمد هارون، قاهره. | *ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، چاپ عبدالسلام محمد هارون، قاهره. | ||
*بکری، عبداللّه بن عبدالعزیز، معجم ما استعجم من اسماءالبلاد والمواضع، چاپ مصطفی سقّا، بیروت، ۱۴۰۳/۱۹۸۳. | *بکری، عبداللّه بن عبدالعزیز، معجم ما استعجم من اسماءالبلاد والمواضع، چاپ مصطفی سقّا، بیروت، ۱۴۰۳/۱۹۸۳. | ||
* | *جعفریان، رسول، آثار اسلامی مكه و مدینه، ۱جلد، نشر مشعر - تهران، چاپ: هشتم، ۱۳۸۶ ش. | ||
*جواد علی، المفصّل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، بیروت ۱۹۷۶-۱۹۷۸. | *جواد علی، المفصّل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، بیروت ۱۹۷۶-۱۹۷۸. | ||
*حموی، معجم البلدان، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶-۱۸۷۳، چاپ افست تهران، ۱۹۶۵. | *حموی، معجم البلدان، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶-۱۸۷۳، چاپ افست تهران، ۱۹۶۵. | ||
*واقدی، محمدبن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونس، لندن، ۱۹۶۶. | *واقدی، محمدبن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونس، لندن، ۱۹۶۶. | ||
{{پایان}} | |||
{{عربستان}} | {{عربستان}} | ||