امکان اشرف: تفاوت میان نسخه‌ها

فیلسوف دیگری که پس از سهروردی، قاعده امکان اشرف را پذیرفته، و به تفصیل در مورد آن بحث کرده است، [[ملاصدرا|صدرالدین شیرازی]] (درگذشته ۱۰۵۰ق /۱۶۴۰م) است. وی که به گفته خودش سال‌ها نسبت به این قاعده ایراد داشته است، <ref>اسفار، ج۷، ص۲۵۴-۲۵۵</ref> مضمون این قاعده را از نوشته‌های سهروردی گرفته است و به پیروی از او اصل آن را به نوشته ارسطو بازمی گرداند. او قاعده امکان اشرف را اصلی [[برهان|برهانی]] و دارای نتایجی سودمند می‌داند. وی در این کتاب به تفصیل در مورد قاعده امکان اشرف بحث کرده و قاعده [[قاعده امکان اخس|امکان اخس]] را در برابر آن قرار داده و به بررسی و اثبات هر دو می‌پردازد. <ref>ج۷، ص۲۴۴- ۲۴۵</ref>

{{جمع شدن|وی در اثبات و تبیین این دو قاعده می‌گوید:}}

::از آنجا که جهان هستی واحد است و کل جهان همانند موجود بزرگ واحدی است که اجزای آن به یکدیگر متصلند. به این معنا که هر مرتبه کمالی از وجود باید با مرتبه کمالی نازل‌تر از خودش مجاور است و نباید میان آنها فاصله‌ای باشد. یعنی نمی‌توان میان دو مرتبه نازل و کامل وجودی، درجه‌ای را تصور کرد که تحقق نیافته است.

 

::در این مسئله اگر از وجود مرتبه نازل‌تر به وجود مرتبه کامل‌تر برسیم، قاعده امکان اشراف شکل می‌گیرد و اگر از وجود مرتبه کامل‌تر به وجود مرتبه نازل‌تر پی ببریم، قاعده امکان اخس نام دارد. قاعده نخست میراث ارسطو و قاعده دوم ابتکار ملاصدرا است. <ref>نگاه کنید: همانجا، ج۵، ص۳۴۲، نیز ج۲، ص۳۰۷</ref>