کاربر ناشناس
امکان اشرف: تفاوت میان نسخه‌ها
←در حکمت اشراق
imported>Hrezaei جز (←در حکمت مشاء) |
imported>Hrezaei |
||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
===در حکمت اشراق=== | ===در حکمت اشراق=== | ||
پس از ابن سینا، این مسأله به صورت قاعده‌ای مهم نزد شهاب‌الدین سهروردی (درگذشت 587ق/1191م) بنیان‌گذار حكمت اشراق دیده مى‌شود. | پس از ابن سینا، این مسأله به صورت قاعده‌ای مهم نزد [[شیخ اشراق|شهاب‌الدین سهروردی]] (درگذشت 587ق/1191م) بنیان‌گذار حكمت اشراق دیده مى‌شود. <ref>حکمه الاشراق، ص154؛ نیز نگاه كنید: همو، «اللمحات»، ص156، 164-166، «الالواح...»، ص39</ref>.وی صریحاً اصل این قاعده را به ارسطو بازمى‌گرداند، و پشتوانه این قاعده را حکم [[فطرت]] انسان نسبت به وجود چنین ترتیبی در سلسله وجود می داند.<ref>«المشارع...»، ص434</ref> | ||
وی معتقد است بر اساس این قاعده که ارسطو در كتاب السماء و العالم آنرا به صورت اجمالی آورده، چند امر استنباط می شود. این امور عبارتند از: | وی معتقد است بر اساس این قاعده که ارسطو در كتاب السماء و العالم آنرا به صورت اجمالی آورده، چند امر استنباط می شود. این امور عبارتند از: | ||
وجود تام ترین و کامل ترین هستی در امور آسمانی و عوالم قدسی؛ | *وجود تام ترین و کامل ترین هستی در امور آسمانی و عوالم قدسی؛ | ||
کمال واجب الوجود و امور | *کمال [[واجب الوجود]] و امور عقلی، از تصور انسان و نفس او برتر و شریف تر است؛ | ||
اگر موجودی از نظر وجودی بر موجود دیگر برتری و شرافت داشت، باید قبل از آن موجود شده باشد؛ | *اگر موجودی از نظر وجودی بر موجود دیگر برتری و شرافت داشت، باید قبل از آن موجود شده باشد؛ | ||
جوهر عقلانی مقدم بر جوهر نفسانی است؛ | *[[عقل|جوهر عقلانی]] مقدم بر [[نفس|جوهر نفسانی]] است؛ | ||
اجرام آسمانی | *اجرام آسمانی مقدم بر اجرام زمینی است.<ref>همان، ص435</ref>) | ||
سهروردی از این قاعده بیش از هر چیز برای اثبات مُثُل نوریه یا به تعبیر خودش | |||
«انواع نوریه قاهره بر افراد خود مقدمند، یعنى تقدم عقلى دارند؛ و امكان اشرف اقتضا مى‌كند كه این انواع نوری مجرد وجود داشته باشند» | سهروردی از این قاعده بیش از هر چیز برای اثبات [[مُثُل نوریه]] یا به تعبیر خودش «[[مثل نوری|انواع نوریه مجرده]]» بهره مى‌گیرد. وی در این زمینه می گوید:«انواع نوریه قاهره بر افراد خود مقدمند، یعنى تقدم عقلى دارند؛ و امكان اشرف اقتضا مى‌كند كه این انواع نوری مجرد وجود داشته باشند» <ref>حکمه الاشراق، ص143</ref> | ||
===در حکمت متعالیه=== | ===در حکمت متعالیه=== | ||
فیلسوف بزرگ دیگری كه پس از سهروردی، قاعده امكان اشرف را پذیرفته، و به تفصیل در مورد آن بحث کرده است، صدرالدین شیرازی (ملاصدرا) (درگذشته 1050ق/1640م) است. وی که به گفته خودش سالها نسبت به این قاعده ایراد داشته است (7/254- 255)، مضمون این قاعده را از نوشته‌های سهروردی گرفته است و به پیروی از او اصل آن را به نوشته ارسطو بازمى‌گرداند و در این رهگذر عین عبارات سهروردی را به كار مى‌برد. | فیلسوف بزرگ دیگری كه پس از سهروردی، قاعده امكان اشرف را پذیرفته، و به تفصیل در مورد آن بحث کرده است، صدرالدین شیرازی (ملاصدرا) (درگذشته 1050ق/1640م) است. وی که به گفته خودش سالها نسبت به این قاعده ایراد داشته است (7/254- 255)، مضمون این قاعده را از نوشته‌های سهروردی گرفته است و به پیروی از او اصل آن را به نوشته ارسطو بازمى‌گرداند و در این رهگذر عین عبارات سهروردی را به كار مى‌برد. | ||