پرش به محتوا

احمد بن علی نجاشی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
اصلاح شناسه و نیز حذف عبارات زاید و توصیفی و اضافه کردن لینک سالها
imported>Fayaz
جزبدون خلاصۀ ویرایش
imported>Fayaz
جز (اصلاح شناسه و نیز حذف عبارات زاید و توصیفی و اضافه کردن لینک سالها)
خط ۳۰: خط ۳۰:
| وبگاه رسمی        =
| وبگاه رسمی        =
}}
}}
'''احمد بن علی نَجاشی''' (۳۷۲ق-۴۵۰ یا ۴۶۳ق) معروف به '''نجاشی''' و '''ابن کوفی'''، عالم [[شیعه]] در [[علم رجال]] در اواخر قرن چهارم و نیمه اول قرن پنجم هجری قمری. کتاب [[فهرست اسماء مصنفی الشیعه]] معروف به [[رجال نجاشی]] از منابع رجالی اولیه شیعه از آثار اوست.
'''احمد بن علی نَجاشی''' ([[سال ۳۷۲ هجری قمری|۳۷۲ق]]-[[سال ۴۵۰ هجری قمری|۴۵۰ق]] یا [[سال ۴۶۳ هجری قمری|۴۶۳ق]]) معروف به '''نجاشی''' و '''ابن کوفی'''، عالم [[شیعه]] در [[علم رجال]] است. او بیشتر عمر خود را در [[بغداد]] گذراند. [[شیخ مفید]] و [[شیخ صدوق]] از اساتید نجاشی بودند. کتاب [[فهرست اسماء مصنفی الشیعه]] معروف به [[رجال نجاشی]] از اولین منابع رجالی شیعه، از آثار اوست.


== زندگینامه ==
== زندگینامه ==
در کتب رجال و تراجم (زندگی نامه‌ها)، به محل ولادت وی اشاره نشده است؛ اما گفته شده وی در [[صفر]] [[سال ۳۷۲ هجری قمری|۳۷۲ قمری]] به دنیا آمد.<ref>علامه حلی، خلاصة الاقوال، ۱۴۱۷ق، ص۷۳.</ref> برخی او را [[بغداد|بغدادی]] و پدرش را [[کوفه|کوفی]] دانسته‌اند و گفته‌اند که از نجاشی تعبیر به «ابن کوفی» شده است.<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۰م، ج۱، ص۱۷۲؛ کحالة، معجم المؤلفین، بیروت، ج۱، ص۳۱۷.</ref> وی نسب خویش را به عدنان، جد بیستم [[پیامبر(ص) #نسب، کنیه و القاب|پیامبر(ص)]]، می‌رساند.<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۱۶، ص۲۱۳.</ref> آن گونه که خودش گفته جدش عبدالله، والی [[منصور دوانیقی]] در [[اهواز]] بوده و نامه‌ای به [[امام صادق]](ع) نوشته و امام(ع) در جواب، «رساله اهوازیه» را برای او نوشته است.<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۱۶ق، ص۱۰۱.</ref>
در کتب رجال و تراجم (زندگی نامه‌ها)، به محل ولادت وی اشاره نشده است؛ اما گفته شده وی در [[صفر]]، [[سال ۳۷۲ هجری قمری|۳۷۲ قمری]] به دنیا آمد.<ref>علامه حلی، خلاصة الاقوال، ۱۴۱۷ق، ص۷۳.</ref> برخی او را [[بغداد|بغدادی]] و پدرش را [[کوفه|کوفی]] دانسته‌اند و گفته‌اند که از نجاشی تعبیر به «ابن کوفی» شده است.<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۰م، ج۱، ص۱۷۲؛ کحالة، معجم المؤلفین، بیروت، ج۱، ص۳۱۷.</ref> وی نسب خویش را به عدنان، جد بیستم [[پیامبر(ص) #نسب، کنیه و القاب|پیامبر(ص)]]، می‌رساند.<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۱۶، ص۲۱۳.</ref> آن گونه که خودش گفته جدش عبدالله، والی [[منصور دوانیقی]] در [[اهواز]] بوده و نامه‌ای به [[امام صادق]](ع) نوشته و امام(ع) در جواب، «رساله اهوازیه» را برای او نوشته است.<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۱۶ق، ص۱۰۱.</ref>


از نجاشی با [[کنیه|کنیه‌های]] ابوالحسین و ابوالعباس یاد شده است. چون یکی از نیاکان احمد بنام عبدالله بر اهواز حکومت می‌کرد و به نجاشی شهرت داشت به او نجاشی می‌گفتند.<ref>جمعی از نویسندگان، گلشن ابرار، ۱۳۸۵ش، ج ۱، ص۷۰.</ref>
از نجاشی با [[کنیه|کنیه‌های]] ابوالحسین و ابوالعباس یاد شده است. چون یکی از نیاکان احمد بنام عبدالله بر اهواز حکومت می‌کرد و به نجاشی شهرت داشت به او نجاشی می‌گفتند.<ref>جمعی از نویسندگان، گلشن ابرار، ۱۳۸۵ش، ج ۱، ص۷۰.</ref>


نجاشی در  [[سال ۴۵۰ هجری قمری|۴۵۰ قمری]] در مطر آبد یا مطیر آباد در نزدیکی [[سامرا]] درگذشت. اولین کسی که به تاریخ و محل وفات او اشاره کرده، [[علامه حلی]] (متوفای ۷۲۶ هجری) در [[خلاصة الاقوال]]‌ است و قبل از او هیچ اشاره ای در منابع [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]] به تاریخ وفات نجاشی دیده نمی‌شود. اما ظاهرا این تاریخ درست نیست و مرگ او مدت‌ها بعد از این تاریخ بوده است. [[سید موسی شبیری زنجانی|شبیری زنجانی]] می‌گوید: «نجاشی وفات ابویعلی [[محمد بن حسن بن حمزه جعفری]] را در [[رمضان]] [[سال ۴۶۳ هجری قمری|۴۶۳ قمری]] ضبط کرده است بنابراین ممکن نیست وفات نجاشی در ۴۵۰ باشد».<ref>رک: شبیری زنجانی، «ابوالعباس نجاشی و عصر وی»، ۱۳۶۴ش.</ref>
نجاشی در  [[سال ۴۵۰ هجری قمری|۴۵۰ قمری]] در مطر آبد یا مطیر آباد در نزدیکی [[سامرا]] درگذشت.{{مدرک}} اولین کسی که به تاریخ و محل وفات او اشاره کرده، [[علامه حلی]] (متوفای ۷۲۶ هجری) در [[خلاصة الاقوال]]‌ است و قبل از او هیچ اشاره ای در منابع [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]] به تاریخ وفات نجاشی دیده نمی‌شود.{{مدرک}} [[سید موسی شبیری زنجانی|شبیری زنجانی]] می‌گوید: «نجاشی وفات ابویعلی [[محمد بن حسن بن حمزه جعفری]] را در [[رمضان]] [[سال ۴۶۳ هجری قمری|۴۶۳ قمری]] ضبط کرده است؛ بنابراین ممکن نیست وفات نجاشی در ۴۵۰ باشد».<ref>رک: شبیری زنجانی، «ابوالعباس نجاشی و عصر وی»، ۱۳۶۴ش.</ref>


== زندگی علمی ==
== زندگی علمی ==
نجاشی، علوم ابتدایی را نزد پدرش فرا گرفت. وی در سیزده سالگی علم [[حدیث]] کسب کرد و قرائت [[قرآن]] را از صاحب مسجد لؤلؤ آموخت و کتاب [[کافی]] را بر [[احمد بن احمد کوفی]] کاتب قرائت کرد.<ref>بحرالعلوم، الفوائد الرجالیة، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۸۱-۸۲.</ref>
نجاشی، علوم ابتدایی را نزد پدرش فرا گرفت. وی در سیزده سالگی علم [[حدیث]] کسب کرد و قرائت [[قرآن]] را از صاحب مسجد لؤلؤ آموخت و کتاب [[کافی]] را بر [[احمد بن احمد کوفی]] کاتب قرائت کرد.<ref>بحرالعلوم، الفوائد الرجالیة، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۸۱-۸۲.</ref>


=== اساتید و مشایخ ===
===اساتید و مشایخ===
نجاشی از محضر بزرگانی نظیر [[شیخ مفید]]، [[شیخ صدوق]]، [[سید مرتضی]]، [[سید رضی]] و [[ابن غضائری]] بهره فراوان برد. برخی دیگر از اساتید وی عبارتند از:
نجاشی از جلسات درس [[شیخ مفید]]، [[شیخ صدوق]]، [[سید مرتضی]]، [[سید رضی]] و [[ابن غضائری]] بهره برد. اساتید یا مشایخ دیگر وی:
{{ستون-شروع|۲}}
{{ستون-شروع|۲}}
# [[علی بن احمد نجاشی|علی بن احمد بن عباس نجاشی]] پدر نجاشی
# [[علی بن احمد نجاشی|علی بن احمد بن عباس نجاشی]]، پدر نجاشی
# احمد بن محمد بن عمران معروف به «[[ابن جندی]]». [[آقا بزرگ تهرانی]] او را اولین استاد نجاشی می‌داند.<ref>آقابزرگ، الذریعة، ج۲، ص۴۴۹.</ref>
# احمد بن محمد بن عمران معروف به «[[ابن جندی]]». [[آقا بزرگ تهرانی]] او را اولین استاد نجاشی می‌داند.<ref>آقابزرگ، الذریعة، ج۲، ص۴۴۹.</ref>
# احمد بن محمد بن موسی معروف به «[[ابن صلت اهوازی]]»
# احمد بن محمد بن موسی، معروف به «[[ابن صلت اهوازی]]»
# احمد بن عبدالواحد بن احمد بزاز معروف به «[[ابن عبدون]]» یا «ابن حاشر»
# احمد بن عبدالواحد بن احمد بزاز، معروف به «[[ابن عبدون]]» یا «ابن حاشر»
# احمد بن علی بن عباس سیرافی معروف به [[ابن نوح سیرافی]]
# احمد بن علی بن عباس سیرافی، معروف به [[ابن نوح سیرافی]]
# ابواسحاق [[ابراهیم بن مخلد]]
# ابواسحاق [[ابراهیم بن مخلد]]
# القاضی ابوعبدالله جعفی
# القاضی ابوعبدالله جعفی
# ابوالحسین بن محمد بن ابی سعید
# ابوالحسین بن محمد بن ابی سعید
# حسن بن احمد بن ابراهیم
# حسن بن احمد بن ابراهیم
# حسن بن احمد بن محمد معروف به «[[ابن هیثم عجلی]]»
# حسن بن احمد بن محمد، معروف به «[[ابن هیثم عجلی]]»
# حسن بن محمد بن یحیی فحام
# حسن بن محمد بن یحیی فحام
# ابوعبدالله [[حسین بن عبیدالله غضائری]]
# ابوعبدالله [[حسین بن عبیدالله غضائری]]
# حسین بن احمد بن موسی
# حسین بن احمد بن موسی
# حسین بن جعفر بن محمد مخزومی معروف به «[[ابن خمری]]»
# حسین بن جعفر بن محمد مخزومی، معروف به «[[ابن خمری]]»
# [[سلامة بن ذکاء]] ابوالخیر موصلی
# [[سلامة بن ذکاء]] ابوالخیر موصلی
# عباس بن عمر بن عباس معروف به «[[ابن ابی مروان]]»
# عباس بن عمر بن عباس، معروف به «[[ابن ابی مروان]]»
# [[عبدالواحد بن مهری]]
# [[عبدالواحد بن مهری]]
# [[عبدالسلام بن حسین ادیب]]
# [[عبدالسلام بن حسین ادیب]]
# عبدالله بن محمد بن عبدالله معروف به «ابومحمد [[حذاء دعلجی]]»
# عبدالله بن محمد بن عبدالله، معروف به «ابومحمد [[حذاء دعلجی]]»
# [[عثمان بن حاتم منتاب تغلبی]]
# [[عثمان بن حاتم منتاب تغلبی]]
# [[عثمان بن احمد واسطی]]
# [[عثمان بن احمد واسطی]]
# علی بن احمد بن محمد قمی معروف به «[[ابن ابی جید]]»
# علی بن احمد بن محمد قمی، معروف به «[[ابن ابی جید]]»
# ابوالقاسم علی بن شبل بن اسد
# ابوالقاسم علی بن شبل بن اسد
# ابوالحسن [[محمد بن احمد قمی]]
# ابوالحسن [[محمد بن احمد قمی]]
# محمدبن جعفر ادیب معروف به «[[ابوالحسن تمیمی]]»
# محمدبن جعفر ادیب، معروف به «[[ابوالحسن تمیمی]]»
# محمد بن عثمان بن حسن معروف به «[[نصیبی معدل]]»
# محمد بن عثمان بن حسن، معروف به «[[نصیبی معدل]]»
# [[محمد بن علی بن شاذان قزوینی]]
# [[محمد بن علی بن شاذان قزوینی]]
# محمد بن علی بن یعقوب معروف به «[[ابوالفرح قنائی کاتب]]».<ref>به نقل از: نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۱۶ق.</ref>
# محمد بن علی بن یعقوب، معروف به «[[ابوالفرح قنائی کاتب]]».<ref>به نقل از: نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۱۶ق.</ref>
{{پایان}}
{{پایان}}
 
او بیشتر عمر خویش را در [[بغداد]] گذراند و تنها در چند مورد مسافرت نموده و از بغداد خارج شد که بیشتر برای زیارت [[عتبات عالیات]] بود. از جمله سفرهای او می‌توان به سفر او در سال ۴۰۰ هجری به [[نجف اشرف]] اشاره نمود، که مدتی را در آنجا باقی ماند. او سفری نیز به [[سامراء]] و زیارت [[عسکریین]](ع) رفت. نجاشی سفرهایی به [[مکه]] و [[بصره]] و [[کوفه]] داشت و در کوفه حدیث شنید و اجازه روایت گرفت یا اجازه روایت داد.<ref>رک: مجیدی‌نسب، تاریخ‌نگاری شیعه در کتاب رجال نجاشی، ۱۳۸۷ش.</ref>
او بیشتر عمر خویش را در [[بغداد]] گذراند و تنها در چند مورد مسافرت نموده و از بغداد خارج شد که بیشتر برای [[زیارت]] [[عتبات عالیات]] بوده است. از جمله سفرهای او می‌توان به سفر او در سال ۴۰۰ هجری به [[نجف اشرف]] اشاره نمود، که مدتی نیز در جوار [[امیرالمؤمنین]](ع) باقی ماند. سفری نیز به [[سامراء]] داشته و به زیارت [[عسکریین]](ع) مشرف شده است. وی سفرهایی به [[مکه]] و [[بصره]] نیز داشته و البته چند بار هم به وطن اصلی خویش، کوفه، مراجعت نموده و در آنجا حدیث شنیده و اجازه گرفته یا اجازه داده است.<ref>رک: مجیدی‌نسب، تاریخ‌نگاری شیعه در کتاب رجال نجاشی، ۱۳۸۷ش.</ref>


=== آثار ===
=== آثار ===
[[پرونده:کتاب رجال نجاشی.jpg|بندانگشتی|۱۸۰px|کتاب رجال نجاشی]]
[[پرونده:کتاب رجال نجاشی.jpg|بندانگشتی|۱۸۰px|کتاب رجال نجاشی]]
* ''[[فهرست اسماء مصنفی الشیعه]]'' معروف به ''رجال نجاشی''. مهمترین کاری که نجاشی در عمر خویش انجام داده تألیف کتاب «فهرست اسماء مصنفین» یا همان «رجال نجاشی» است که پس از گذشت نزدیک به هزار سال از تألیف آن و نوشته شدن صدها کتاب رجال دیگر، هنوز هم مهمترین منبع برای شناخت [[ثقه|وثاقت]] و عدم وثاقت راویان حدیث می‌باشد. به اعتراف بزرگان علم رجال، فقها و محدثین، «رجال نجاشی» حرف اول را در میان کتب رجال می‌زند و در هنگام معارضه، قول نجاشی بر دیگران مقدم است.
* ''[[فهرست اسماء مصنفی الشیعه]]'' معروف به ''رجال نجاشی''. تألیف کتاب «فهرست اسماء مصنفین» یا همان «رجال نجاشی» مشهورترین اثر نجاشی است.
*الجمعة و ما ورد فیها من الاعمال
*الجمعة و ما ورد فیها من الاعمال
* الکوفة و ما فیها من الآثار و الفضائل
* الکوفة و ما فیها من الآثار و الفضائل
خط ۹۲: خط ۹۱:
احتیاط و توجه او به حدی بوده که حتی حاضر به شنیدن حدیث از افراد ضعیف هم، نبوده است. این نکته، ارزش منقولات بزرگانی چون نجاشی را دو چندان کرده و انسان را نسبت به روایات آنها مطمئن می‌سازد.{{مدرک}}
احتیاط و توجه او به حدی بوده که حتی حاضر به شنیدن حدیث از افراد ضعیف هم، نبوده است. این نکته، ارزش منقولات بزرگانی چون نجاشی را دو چندان کرده و انسان را نسبت به روایات آنها مطمئن می‌سازد.{{مدرک}}


== در کلام بزرگان ==
==دیدگاه دیگران==
[[محمد باقر خوانساری]] به نقل از شیخ [[عبدالنبی جزائری]] در کتاب [[حاوی الاقوال فی معرفة الرجال|حاوی]] می‌نویسد:
[[محمد باقر خوانساری]]، فقیه به نقل از [[عبدالنبی جزائری]] در کتاب [[حاوی الاقوال فی معرفة الرجال|حاوی]] نوشته است:
:::«نجاشی مردی جلیل و عالمی عظیم‌الشأن در ضبط احوال رجال بود و متأخران علما در جرح و تعدیل رجال به گفتار او اعتماد کامل داشتند».<ref>خوانساری، روضات الجنات، قم، ج۱، ص۶۱.</ref>
:::«نجاشی مردی جلیل و عالمی عظیم‌الشأن در ضبط احوال رجال بود و متأخران علما در جرح و تعدیل رجال به گفتار او اعتماد کامل داشتند».<ref>خوانساری، روضات الجنات، قم، ج۱، ص۶۱.</ref>


کاربر ناشناس