کاربر ناشناس
شاه اسماعیل اول: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Aghaie جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Aghaie جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات پادشاهی | {{جعبه اطلاعات پادشاهی | ||
| نام = اِسْماعیل اَوَّل صَفَوی | | نام = اِسْماعیل اَوَّل صَفَوی | ||
| تصویر = | | تصویر = شاه اسماعیل اول.jpg | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = 200px | ||
| زیرنویس تصویر = | | زیرنویس تصویر = | ||
| دوران = | | دوران = | ||
| تاجگذاری = نخستین پادشاه سلسله [[صفویه]] | | تاجگذاری = نخستین پادشاه سلسله [[صفویه]] | ||
| تفویض = | | تفویض = | ||
| تعمید = | | تعمید = | ||
| نام کامل = | | نام کامل = | ||
| لقب = ابوالمظفر بهادر خان حسینی | | لقب = ابوالمظفر بهادر خان حسینی | ||
| زادروز = ۲۵ رجب سال ۸۹۲ ق | | زادروز = ۲۵ رجب سال ۸۹۲ ق | ||
| زادگاه = اردبیل | | زادگاه = اردبیل | ||
| تاریخ درگذشت = ۹۳۰ق | | تاریخ درگذشت = ۹۳۰ق | ||
| محل درگذشت = | | محل درگذشت = | ||
| آرامگاه = | | آرامگاه = | ||
| پیش از = | | پیش از = [[شاه تهماسب یکم]] | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| همسر = | | همسر = | ||
| شهبانو = | | شهبانو = | ||
| همسر = | | همسر = | ||
| همسر ۱ = | | همسر ۱ = | ||
| همسر ۲ = | | همسر ۲ = | ||
| همسر ۳ = | | همسر ۳ = | ||
| کاخ = | | کاخ = | ||
| دودمان = صفویه | | دودمان = صفویه | ||
| آواز سلطنتی = | | آواز سلطنتی = | ||
| شعار سلطنتی = | | شعار سلطنتی = | ||
| پدر = | | پدر = شیخ حیدر | ||
| مادر = | | مادر = | ||
| فرزندان = | | فرزندان = | ||
| دین = | | دین = | ||
| امضاء = | | امضاء = | ||
}} | }} | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
==نبرد چالدران== | ==نبرد چالدران== | ||
پیکار سلیم و اسماعیل در دوم رجب ۹۲۰ق در دشت [[چالدران]] درگرفت و یک روز بیشتر طول نکشید و به پیروزی دولت عثمانی انجامید، ولی دلاوری و جنگاوری شاه اسماعیل و سپاهیانش سبب حیرت دشمن و موجب افتخار ایرانیان شد.<ref>هامرپورگشتال، /۴۳</ref> | پیکار سلیم و اسماعیل در دوم رجب ۹۲۰ق در دشت [[چالدران]] درگرفت و یک روز بیشتر طول نکشید و به پیروزی دولت عثمانی انجامید، ولی دلاوری و جنگاوری شاه اسماعیل و سپاهیانش سبب حیرت دشمن و موجب افتخار ایرانیان شد.<ref>هامرپورگشتال، /۴۳</ref> | ||
[[پرونده:Chalderan-war soldiers tomb Ardabil,Iran taken by Arashk Rajabpour.JPG|بندانگشتی|محل دفن شهدای چالدران]] | |||
سرانجام اسماعیل با جمعی از نزدیکان، میدان نبرد را ترک کرد و به درگزین گریخت و سلیم پیروزمندانه وارد [[تبریز]] شد، ولی نتوانست در آنجا بماند و پس از روز تبریز را به سوی [[استانبول]] ترک کرد<ref>خواندمیر، غیاث الدین، /۴۵ - ۴۸؛ روملو، ۴۹؛ جهانگشا، ۰۶ -۰۷؛ اسکندربیک، /۳</ref> و همه هنرمندانی را که شاه اسماعیل از [[هرات]] به پایتخت آورده بود، همراه گروهی از صنعتگران و اعیان تبریز از ایران به عثمانی برد.<ref> پارسا دوست، ۹۰.</ref> | سرانجام اسماعیل با جمعی از نزدیکان، میدان نبرد را ترک کرد و به درگزین گریخت و سلیم پیروزمندانه وارد [[تبریز]] شد، ولی نتوانست در آنجا بماند و پس از روز تبریز را به سوی [[استانبول]] ترک کرد<ref>خواندمیر، غیاث الدین، /۴۵ - ۴۸؛ روملو، ۴۹؛ جهانگشا، ۰۶ -۰۷؛ اسکندربیک، /۳</ref> و همه هنرمندانی را که شاه اسماعیل از [[هرات]] به پایتخت آورده بود، همراه گروهی از صنعتگران و اعیان تبریز از ایران به عثمانی برد.<ref> پارسا دوست، ۹۰.</ref> | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
==درگذشت== | ==درگذشت== | ||
سرانجام "شاه اسماعیل" پس از حدود ۲۳ سال پادشاهی، در سن ۳۸ سالگی در روز دوشنبه ۱۹ رجب سال ۹۳۰ق درگذشت و جسد او را در آرامگاه نیاکانش در [[خانقاه شیخ صفی]] به خاک سپردند. وی هنگام مرگ نه فرزند از خود به جا گذاشت؛ که چهار پسر به نام‌های: "تهماسب میرزا"، "القاسب میرزا"، "سام میرزا" و "بهرام میرزا" از آن جمله‌اند.<ref>پارسا دوست، منوچهر؛ ص۶۶۹</ref> | سرانجام "شاه اسماعیل" پس از حدود ۲۳ سال پادشاهی، در سن ۳۸ سالگی در روز دوشنبه ۱۹ رجب سال ۹۳۰ق درگذشت و جسد او را در آرامگاه نیاکانش در [[خانقاه شیخ صفی]] به خاک سپردند. وی هنگام مرگ نه فرزند از خود به جا گذاشت؛ که چهار پسر به نام‌های: "تهماسب میرزا"، "القاسب میرزا"، "سام میرزا" و "بهرام میرزا" از آن جمله‌اند.<ref>پارسا دوست، منوچهر؛ ص۶۶۹</ref> | ||
[[پرونده:مقبره شیخ صفی الدین.jpg|600px|وسط]] | |||
==بناها و آثار== | ==بناها و آثار== | ||
شاه اسماعیل به رسوم و آیین‌های مذهبی و ملی بسیار علاقه داشت <ref>پارسادوست، ۱۳ -۱۶؛ جهانگشا، ۲۸- ۲۹، ۷۳ -۷۴</ref> و به ایجاد آبادانی و بناهای یاد بود اشتیاق نشان می‌داد.<ref>سیلوا‌ای فیگروا، ۳۴</ref> مهم‌ترین آثاری که از وی به یادگار مانده، اینهاست: بازار دور میدان قدیم [[اصفهان]] <ref>حسینی، ۳؛ </ref> [[مدرسه هارونیه]] و بقعه [[امام زاده هارون]] در اصفهان <ref>قاضی احمد، /۵۱</ref> این دو بنا تماماً باقی مانده است؛ بناهای یاد بود در اوجان فارس و [[شیراز]] <ref>جهانگشا، ۱۰۳</ref> و سرانجام آبادانی‌ها و ساختمانهای متعددی که در خوی و تبریز بنیاد کرد.<ref>سیلوا‌ای فیگروا، ۷۹-۸۲</ref> | شاه اسماعیل به رسوم و آیین‌های مذهبی و ملی بسیار علاقه داشت <ref>پارسادوست، ۱۳ -۱۶؛ جهانگشا، ۲۸- ۲۹، ۷۳ -۷۴</ref> و به ایجاد آبادانی و بناهای یاد بود اشتیاق نشان می‌داد.<ref>سیلوا‌ای فیگروا، ۳۴</ref> مهم‌ترین آثاری که از وی به یادگار مانده، اینهاست: بازار دور میدان قدیم [[اصفهان]] <ref>حسینی، ۳؛ </ref> [[مدرسه هارونیه]] و بقعه [[امام زاده هارون]] در اصفهان <ref>قاضی احمد، /۵۱</ref> این دو بنا تماماً باقی مانده است؛ بناهای یاد بود در اوجان فارس و [[شیراز]] <ref>جهانگشا، ۱۰۳</ref> و سرانجام آبادانی‌ها و ساختمانهای متعددی که در خوی و تبریز بنیاد کرد.<ref>سیلوا‌ای فیگروا، ۷۹-۸۲</ref> | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۱۰۱: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{ستون-شروع|۲}} | |||
* حسینی، غیاث الدین بن همام الدین. | |||
* حبیب السیر، زیر نظر دکتر محمد دبیر سیاقی، بی‌جا، ۱۳۶۲چاپ سوم. | |||
* خواندمیر، امیر محمود؛ ایران در روزگار شاه اسماعیل و شاه طهماسب صفوی، بی‌جا، ۱۳۷۰ ش، چاپ اول. | |||
* سام میرزا صفوی، تحفه سامی، به کوشش رکن الدین همایون فرخ، تهران، ۳۴۷ش. | |||
* سیوری، راجر؛ ایران در عصر صفوی، ترجمۀ احمد صبا، بی‌جا، کتاب تهران، ۱۳۶۳ ش، چاپ اوّل. | |||
* سیلوا‌ای فیگروا، گارثیاس، سفرنامه، ترجمه غلامرضا سمیعی، تهران، ۳۶۲ش. | |||
* روملو، حسن بیگ؛ احسن التواریخ، تصحیح دکتر عبدالحسین نوایی، بی‌جا، انتشارات بابک، ۱۳۵۷ش. | |||
* تاج بخش، اجمد؛ تاریخ صفویه، شیراز، انتشارات نوید، ۱۳۷۲ ش، چاپ اوّل. | |||
* پارسا دوست، منوچهر؛ شاه اسماعیل اوّل، پادشاهی با اثرهای دیرپای در ایران و ایرانی، بی‌جا، ۱۳۷۵ ش، چاپ اوّل. | |||
* جعفریان، رسول؛ صفویه از ظهور تا زوال، تهران، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، ۱۳۷۸ ش، چاپ اوّل. | |||
* پارسا دوست، منوچهر؛ شاه اسماعیل اوّل، پادشاهی با اثرهای دیرپای در ایران و ایرانی، بی‌جا، ۱۳۷۵ ش، چاپ اوّل. | |||
*طاهری، ابوالقاسم، تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران از مرگ تیمور تا مرگ شاه عباس، تهران، ۳۴۹ش. | |||
*قاضی احمد قمی، خلاصة التواریخ، به کوشش احسان اشراقی، تهران، ۳۵۹ش. | |||
*هامر پورگشتال، یوزف، تاریخ امپراتوری عثمانی، ترجمه میرزا زکی علی آبادی، تهران، ۳۶۷- ۳۶۹ش. | |||
{{پایان}} | |||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* منبع مقاله: [http://lib.eshia.ir/23022/8/3468 دائره المعارف بزرگ اسلامی] | * منبع مقاله: [http://lib.eshia.ir/23022/8/3468 دائره المعارف بزرگ اسلامی] | ||
| خط ۱۳۶: | خط ۱۳۹: | ||
|۱ | |۱ | ||
|[[اسماعیل اول صفوی|شاه اسماعیل یکم]] | |[[اسماعیل اول صفوی|شاه اسماعیل یکم]] | ||
|[[پرونده: | |[[پرونده:شاه اسماعیل اول.jpg|80px]] | ||
|۱۴۸۷-۱۵۲۴ | |۱۴۸۷-۱۵۲۴ | ||
|۱۵۰۲-۱۵۲۴ | |۱۵۰۲-۱۵۲۴ | ||