حوزه علمیه جبل‌عامل: تفاوت میان نسخه‌ها

حوزه علمیه جبل‌عامل (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۸ دسامبر ۲۰۱۳، ساعت ۱۲:۵۵

۵۳۸ بایت اضافه‌شده ، ‏۸ دسامبر ۲۰۱۳

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

کاربر ناشناس

imported>Mahboobi

@@ خط ۱۲: / خط ۱۲: @@
 ویژگى [[شیعه|تشیع]] شامى، نداشتن فرهنگ مكتوب و فقدان سنّت فكرى بود؛ اما دو شهر [[حلب]] و [[طرابلس]]، به سبب ارتباط علمى با حوزه هاى [[بغداد]] و [[حله|حلّه]]، وضع متفاوتى داشتند. البته نباید اقدامات فردىِ برخى عالمان جبل عامل را، در طول دو قرن پیش از شهید اول، نادیده گرفت.
 ===عالمان مشهور===
-* از جمله این عالمان، اسماعیل بن حسین عَودى جزینى (متوفى 580)، جمالالدین یوسف بن حاتم مشغرى (متوفى ح 664)، طومان بن احمد منارى (متوفى728) و صالح بن مشرف طَلُّوسى (حدوداوایل قرن هشتم، نیاى اعلاى شهید ثانى)، از تربیت شدگان حوزه حلّه بودند. اقدامات این افراد در هموار كردن راه براى شهید اول و تأسیس حوزه جبل عامل سهم اساسى داشته است<ref>مهاجر، جبل عامل بین الشهیدین، ص 67ـ76</ref>
+* از جمله این عالمان، [[اسماعیل بن حسین عودی جزینی]](متوفى 580)، [[جمال الدین یوسف بن حاتم مشغری]] (متوفى ح 664)، [[طومان بن احمد مناری]] (متوفى728) و [[صالح بن مشرف طلوسی|صالح بن مشرف طَلُّوسى]] (نیاى اعلاى [[شهید ثانی|شهید ثانى]])، از تربیت شدگان [[حوزه حله|حوزه حلّه]] بودند. اقدامات این افراد در هموار كردن راه براى [[شهید اول]] و تأسیس حوزه جبل عامل سهم اساسى داشته است<ref>مهاجر، جبل عامل بین الشهیدین، ص 67ـ76</ref>
-* نام ابوالقاسمبن حسینبن محمدبن عَود حلبى (متوفى 677 یا 679)، فقیه حلبى دیگرى را كه به اجبار به جزین مهاجرت كرده بود، باید به این افراد افزود<ref>سبط بن عجمى، ج 1، ص 362ـ365</ref> كه جمعى از عالمانِ نه چندان مشهور عاملى نزد وى تحصیل كردند؛ از جمله جمالالدین ابراهیم بن ابى الغیث بخارى (متوفى ح 736)، كه نقش مهمى در شكل گیرى اولیه حوزه جبل عامل داشت، اما ظاهراً سیطره و سختگیریهاى شدید ممالیك مانع فعالیتهاى جدّى و گسترده وى مى شد.<ref>صَفَدى،  الوافى بالوفیات، ج 6، ص79ـ83؛ صفدی، اعیان العصر و اعوان النصر، ج1، ص107ـ110؛ مهاجر، جبل عامل بین الشهیدین، ص 78ـ89</ref>
+* نام [[ابوالقاسم بن حسین بن محمد بن عود حلبی]] (متوفى 677 یا 679)، فقیه حلبى دیگرى را كه به اجبار به [[جزین]] مهاجرت كرده بود، باید به این افراد افزود<ref>سبط بن عجمى، ج 1، ص 362ـ365</ref> كه جمعى از عالمانِ نه چندان مشهور عاملى نزد وى تحصیل كردند؛ از جمله [[جمال الدین ابراهیم بن ابی الغیث بخاری]] (متوفى ح 736)، كه نقش مهمى در شكل گیرى اولیه حوزه جبل عامل داشت، اما ظاهراً سیطره و سختگیریهاى شدید ممالیك مانع فعالیتهاى جدّى و گسترده وى مى شد.<ref>صَفَدى،  الوافى بالوفیات، ج 6، ص79ـ83؛ صفدی، اعیان العصر و اعوان النصر، ج1، ص107ـ110؛ مهاجر، جبل عامل بین الشهیدین، ص 78ـ89</ref>
-* پدر شهید اول، مكى بن محمد جزینى (متوفى ح 728)، نزد طومان بن احمد منارى عاملى شاگردى كرده بود و منارى خود از شاگردان ابراهیم بخارى و بخارى شاگرد ابن عود بود.<ref>افندى اصفهانى، ج 3، ص 22</ref> در نتیجه همین تلاشهاى مستمرِ تقریباً دو قرنه، حوزه جبل عامل آرام آرام شكل گرفت، هر چند بخش عمده و مهم حركت علمى در جبل عامل، حاصل كوشش هاى شهید اول است.
+* پدر شهید اول، [[مکی بن محمد جزینی]] (متوفى ح 728)، نزد [[طومان بن احمد مناری عاملی]] شاگردى كرده بود و منارى خود از شاگردان ابراهیم بخارى و بخارى شاگرد ابن عود بود.<ref>افندى اصفهانى، ج 3، ص 22</ref> در نتیجه همین تلاشهاى مستمرِ تقریباً دو قرنه، حوزه جبل عامل آرام آرام شكل گرفت، هر چند بخش عمده و مهم حركت علمى در جبل عامل، حاصل كوشش هاى [[شهید اول]] است.
 '''مهمترین حوزه هاى علمى جبل عامل'''
@@ خط ۹۲: / خط ۹۲: @@
 مشغره خیلى زود در راه زمینه سازى جنبش علمى شیعى جبل عامل تلاشهاى خود را شروع كردند. نام [[یوسف بن حاتم مشغری|یوسف بن حاتِم مشغرى]] كه به [[حلّه]] رفت و در آنجا درس خواند، دانسته است.<ref>مهاجر، جبل عامل بین الشهیدین، ص 68ـ72</ref> پس از او تا روزگار محمدبن حسین بن محمدبن محمدبن مكى (متوفى ح 903) وقفهاى طولانى در فعالیتهاى علمى مشغره پدید آمد. وى نیاى خاندان حرّ است. تاریخ این خاندان، در واقع تاریخ فرهنگى مشغره است.
 ===مهاجرت به مشغر===
-نخستین كسى كه حرّ عاملى از میان اسلاف خود معرفى كرده، جدّ پدرش، محمدبن حسین حرّعاملى مشغرى، است. شهرت او به مشغرى نشان مى دهد كه وى، به احتمال بسیار، نخستین فرد از خاندان حرّ است كه از دمشق به مشغره مهاجرت كرده است. احتمالا مهاجرت وى از دمشق به مشغره، با سقوط ممالیك شام و افتادن شام به دست حكومت عثمانى و سیاستهاى ضد شیعى آنان مرتبط بوده است. هر سه فرزند او، محمد و عبدالسلام و على، اهل علم بودند. شیخ حرّعاملى<ref>حرعاملی، قسم 1، ص 177ـ178</ref> از عموى پدر خود، محمدبن محمد، با وصف عالم فاضل محقق و مدقق یاد كرده و از تبحر وى در زبان عربى سخن گفته و افزوده كه او شاعر و ادیب و توانا در فن انشا بوده و در جایى دیگر<ref>حرعاملی، قسم 1، ص 154</ref> وى را برترینِ اهل عصر خود در علوم عقلى شمرده است. به نوشته حرّعاملى،<ref>حرعاملی،قسم 1، ص 178</ref> وى نزد پدرش و شیخ حسن صاحب معالم و سید محمد صاحب مدارك درس خوانده است.
+نخستین كسى كه [[حر عاملی|حرّ عاملى]] از میان اسلاف خود معرفى كرده، جدّ پدرش، [[محمد بن حسین حرعاملی مشغری]] است. شهرت او به مشغرى نشان مى دهد كه وى، به احتمال بسیار، نخستین فرد از خاندان حرّ است كه از [[دمشق]] به [[مشغره]] مهاجرت كرده است. احتمالا مهاجرت وى از دمشق به مشغره، با سقوط ممالیك [[شام]] و افتادن شام به دست [[امپراتوری عثمانی|حكومت عثمانى]] و سیاستهاى ضد شیعى آنان مرتبط بوده است. هر سه فرزند او، محمد و عبدالسلام و على، اهل علم بودند. [[حر عاملی|شیخ حرّعاملى]]<ref>حرعاملی، قسم 1، ص 177ـ178</ref> از عموى پدر خود، محمدبن محمد، با وصف عالم فاضل محقق و مدقق یاد كرده و از تبحر وى در زبان عربى سخن گفته و افزوده كه او شاعر و ادیب و توانا در فن انشا بوده و در جایى دیگر<ref>حرعاملی، قسم 1، ص 154</ref> وى را برترینِ اهل عصر خود در علوم عقلى شمرده است. به نوشته حرّعاملى،<ref>حرعاملی،قسم 1، ص 178</ref> وى نزد پدرش و شیخ حسن صاحب معالم و سید محمد صاحب مدارك درس خوانده است.
 ===از بین رفتن حوزه مشغره===
-با مهاجرت این فرزندان محمد بن حسین حر عاملی، حوزه علمیه مشغره نیز از میان رفت، اما دانش آموختگان این حوزه در مكانهاى دیگر به فعالیت علمى مشغول شدند.
+با مهاجرت فرزندان [[محمد بن حسین حر عاملی]]، حوزه علمیه مشغره نیز از میان رفت، اما دانش آموختگان این حوزه در مكانهاى دیگر به فعالیت علمى مشغول شدند.
 ===ویژگی مهم خاندان حرّ===
-ویژگى مهم خاندان حرّ گرایش اخبارى آنهاست. اما این گرایش كه به صورت مشخص در شیخ حرّ عاملى، بنیانگذار واقعى اخباریگرى در ایران، دیده مى شود.
+ویژگى مهم خاندان حرّ گرایش اخبارى آنهاست. اما این گرایش كه به صورت مشخص در [[حر عاملی|شیخ حرّ عاملى]]، بنیانگذار واقعى [[اخباری گری|اخباریگرى]] در ایران، دیده مى شود.
 ==جُبَع==
 ===جغرافیا===
 جُبَع/ جُباع، شهرى مشرف بر صیدا است.
 ===شکل گیری حوزه جبع===
-درباره تاریخ ارتباط جبع با مراكز علمى شیعه تا پیش از قرن نهم اطلاعى در دست نیست. احتمالا مهاجرت شیعیان به این شهر، در پى فتح شام و مصر به دست حكومت عثمانى و تغییر اوضاع جبل عامل، باعث شكل گیرى حوزه جباع شده است،
+درباره تاریخ ارتباط [[جبع]] با مراكز علمى [[شیعه]] تا پیش از قرن نهم اطلاعى در دست نیست. احتمالا مهاجرت شیعیان به این شهر، در پى فتح [[شام]] و [[مصر]] به دست [[امپراتوری عثمانی |حكومت عثمانى]] و تغییر اوضاع جبل عامل، باعث شكل گیرى حوزه جباع شده است،
 ===رونق حوزه جبع===
-* شهیدثانى و فرزندانش، كه در حوزه جبع تدریس مى كردند، سبب رونق فراوان و به اوج رسیدن این حوزه شدند.
+* [[شهید ثانی|شهیدثانى]] و فرزندانش، كه در حوزه جبع تدریس مى كردند، سبب رونق فراوان و به اوج رسیدن این حوزه شدند.
-* پیش از شهید نیز عالمانى در حوزه جبع به فعالیت و تدریس اشتغال داشتند، از جمله على بن احمد نحاریرى (متوفى 925)، پدر شهید؛ عبدالصمدبن محمد جباعى (متوفى 935)؛ و حسینبن ابى الحسن موسوى (متوفى 963)، نیاى آل ابى الحسن، كه نَسَب خاندان صدر به او مى رسد.
+* پیش از شهید نیز عالمانى در حوزه جبع به فعالیت و تدریس اشتغال داشتند، از جمله [[علی بن احمد نحاریری|على بن احمد نحاریرى]] (متوفى 925)، پدر شهید؛ [[عبدالصمد بن محمد جباعی|عبدالصمدبن محمد جباعی]] (متوفى 935)؛ و [[حسین بن ابی الحسن موسوی|حسین بن ابى الحسن موسوى]] (متوفى 963)، نیاى [[آل ابی الحسن|آل ابى الحسن]]، كه نَسَب خاندان صدر به او مى رسد.
-* اوج رونق حوزه جبع در دوره شهیدثانى بوده است. شهید ثانی در جبع، تا 955، به تدریس و تألیف پرداخت.
+* اوج رونق حوزه جبع در دوره [[شهید ثانی]] بوده است. شهید ثانی در جبع، تا 955، به تدریس و تألیف پرداخت.
-به نوشته عودى جزینى،<ref>جزینی، ص 182ـ 183</ref> در 955 آرامش شهید به پایان رسید و دشمنانش به او هجوم بردند و این دشمنی ها به شهادت وى انجامید. با شهادت او، رفته رفته حوزه جبع نیز كم فروغ شد، هر چند شهید شاگردان بسیارى تربیت كرد و آثار فراوانى نگاشت كه برخى از آنها هنوز هم تدریس مى شوند و محل مراجعه اند. درس آموختگان حوزه جبل عامل و آثار تألیف شده این حوزه بیشترین سهم و تأثیر را در شكلگیرى حوزه اصفهان و حوزه هاى سپسین شیعه و حتى حوزه نجفِ متأخر داشته است.
+به نوشته [[عودی جزینی|عودى جزینى]]،<ref>جزینی، ص 182ـ 183</ref> در 955 آرامش شهید به پایان رسید و دشمنانش به او هجوم بردند و این دشمنی ها به [[شهادت]] وى انجامید. با شهادت او، رفته رفته حوزه جبع نیز كم فروغ شد، هر چند شهید شاگردان بسیارى تربیت كرد و آثار فراوانى نگاشت كه برخى از آنها هنوز هم تدریس مى شوند و محل مراجعه اند. درس آموختگان حوزه جبل عامل و آثار تألیف شده این حوزه بیشترین سهم و تأثیر را در شكل گیرى [[حوزه علمیه اصفهان|حوزه اصفهان]] و حوزه هاى شیعه و حتى [[حوزه علمیه نجف|حوزه نجفِ]] متأخر داشته است.
 == پانویس ==
 {{پانویس|2}}