پرش به محتوا

محمد بن جریر بن رستم طبری: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Pourrezaei
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''ابوجعفر محمد بن‌ جریر بن‌ رستم‌ آملى‌'''، [[علم کلام|متكلم‌]] [[امامیه|امامى‌]] قرن سوم [[هجری قمری]] و نویسنده کتاب [[المسترشد‌‌ فی الامامة]] که تنها راوی شناخته شده از او [[حسن‌ بن‌ حمزه طبری]] بوده است. مهم‌ترین‌ خلط در مورد ابن‌ رستم‌ انتساب كتاب‌ [[دلائل‌ الامامة]] به او است.
'''ابوجعفر محمد بن جریر بن رستم آملی '''، [[علم کلام|متکلم]] [[امامیه|امامی]] قرن سوم [[هجری قمری]] و نویسنده کتاب [[المسترشد فی الامامة]] که تنها راوی شناخته شده از او [[حسن بن حمزه طبری]] بوده است. مهم‌ترین خلط در مورد ابن رستم انتساب کتاب [[دلائل الامامة]] به او است.
 
==زندگی نامه==
==زندگی نامه==
در مورد جزئیات زندگی او اطلاع چندانی در دست نیست. با در نظر گرفتن اینکه تنها راوی شناخته شده او [[حسن بن حمزه طبری|حسن بن حمزه طبری]] در ۳۵۸ق وفات یافته است<ref>الرجال نجاشی، ص۶۴.</ref>، حیات او را باید در نیمه دوم قرن سوم و شاید اوایل [[قرن چهارم]] هجری قمری دانست.


در مورد جزئیات‌ زندگى‌ او اطلاع‌ چندانى‌ در دست‌ نیست‌. با در نظر گرفتن‌ اینكه‌ تنها راوی‌ شناخته‌ شده او [[حسن‌ بن‌ حمزه طبری|حسن‌ بن‌ حمزه طبری‌]] در ۳۵۸ق‌‌ وفات‌ یافته‌ است‌<ref>الرجال‌ نجاشى‌، ص۶۴.</ref>، حیات‌ او را باید در نیمه دوم‌ قرن سوم و شاید اوایل‌ [[قرن‌ چهارم]] هجری قمری دانست‌.
قراین مختلف حاکی است که او در [[طبرستان]] اقامت داشته و در این صورت در زمان حکومت [[علویان زیدی]] طبرستان (۲۵۰-۳۱۶ق) می‌زیسته است.
 
قراین‌ مختلف‌ حاکی است كه‌ او در [[طبرستان‌]] اقامت‌ داشته‌ و در این‌ صورت‌ در زمان‌ حكومت‌ [[علویان‌ زیدی]] طبرستان‌(۲۵۰-۳۱۶ق‌) مى‌زیسته‌ است‌.


همچنین [[منتجب‌ الدین‌ رازی]] در تاریخ‌ [[ری‌]] از یک سفر او به‌ ری‌ اطلاع‌ داده‌ است.<ref>لسان‌ المیزان‌، ج۵، ص۱۰۳.</ref>
همچنین [[منتجب الدین رازی]] در تاریخ [[ری]] از یک سفر او به ری اطلاع داده است.<ref>لسان المیزان، ج۵، ص۱۰۳.</ref>


==آثار==
==آثار==


===المسترشد===
===المسترشد===
تنها اثر موجود ابن رستم [[المسترشد فی الامامة]] نام دارد که در [[نجف]] بدون تاریخ به چاپ رسیده است.


تنها اثر موجود ابن‌ رستم‌ [[المسترشد فى‌ الامامة]] نام‌ دارد كه‌ در [[نجف‌]] بدون‌ تاریخ‌ به‌ چاپ‌ رسیده‌ است‌.
[[نجاشی]]<ref>الرجال نجاشی، ص۳۷۶.</ref> این کتاب را با همین عنوان به ابن رستم نسبت داده و آن را با دو واسطه از مؤلف روایت کرده است. در [[فهرست طوسی|فهرست]] [[شیخ طوسی|طوسی]]<ref>ص ۱۵۸.</ref> نیز از کتابی با این نام از وی یاد شده است، ولی [[ابن ندیم]]<ref>الفهرست، ص۲۹۲.</ref> بدون اینکه از ابن رستم نامی ببرد المسترشد را به [[محمد بن جریر طبری|طبری]] مورخ نسبت داده است.
 
[[نجاشی]]<ref>الرجال‌ نجاشی، ص‌ ۳۷۶.</ref> این‌ كتاب‌ را با همین‌ عنوان‌ به‌ ابن‌ رستم‌ نسبت‌ داده‌ و آن‌ را با دو واسطه‌ از مؤلف‌ روایت‌ كرده‌ است‌. در [[فهرست طوسی|فهرست‌]] [[شیخ طوسی|طوسى‌]]<ref>ص‌ ۱۵۸.</ref> نیز از كتابى‌ با این‌ نام‌ از وی‌ یاد شده‌ است‌، ولى‌ [[ابن ندیم]]<ref>الفهرست، ص‌۲۹۲.</ref> بدون‌ اینكه‌ از ابن‌ رستم‌ نامى‌ ببرد المسترشد را به‌ [[محمد بن جریر طبری|طبری‌]] مورخ‌ نسبت‌ داده‌ است‌.


در قرن های بعد این‌ كتاب‌ مورد استفاده [[ابن شهر آشوب]] در [[مناقب آل ابی طالب|مناقب‌]]<ref>ج۲، ص۲۹۴، جاهای مختلف.</ref> و [[ابن ابی الحدید]] در [[شرح‌ نهج‌ البلاغه‌ (ابن ابی الحدید)|شرح‌ نهج‌ البلاغه‌]]<ref>ج۲، ص۳۶.</ref> قرار گرفته‌ است‌.
در قرن‌های بعد این کتاب مورد استفاده [[ابن شهر آشوب]] در [[مناقب آل ابی طالب|مناقب]]<ref>ج۲، ص۲۹۴، جاهای مختلف.</ref> و [[ابن ابی الحدید]] در [[شرح نهج البلاغه (ابن ابی الحدید)|شرح نهج البلاغه]]<ref>ج۲، ص۳۶.</ref> قرار گرفته است.


===آثار دیگر===
===آثار دیگر===
ابن رستم به جزالمسترشد آثار دیگری نیز داشته که [[نجاشی]] و [[شیخ طوسی]] از آنها نامی نبرده‌اند،<ref>الرجال نجاشی، ص۳۷۶؛ الفهرست طوسی، ص۱۵۹.</ref> ولی [[ابن شهر آشوب]]<ref>معالم العلماء، ص۱۰۶.</ref> اثری با عنوان [[الفاضح]] و [[ذهبی]]<ref>میزان الاعتدال، ج۳، ص۴۹۹.</ref> کتابی به نام [[الرواة عن اهل البیت]] به او نسبت داده‌اند.


ابن‌ رستم‌ بجز المسترشد آثار دیگری‌ نیز داشته‌ كه‌ [[نجاشی]] و [[شیخ طوسی]] از آنها نامى‌ نبرده‌اند،<ref>الرجال‌ نجاشى‌، ص۳۷۶؛ الفهرست‌ طوسى‌، ص۱۵۹.</ref> ولى‌ [[ابن شهر آشوب]]<ref>معالم‌ العلماء، ص۱۰۶.</ref> اثری‌ با عنوان‌ [[الفاضح‌]] و [[ذهبی]]<ref>میزان‌ الاعتدال‌، ج۳، ص۴۹۹.</ref> كتابى‌ به‌ نام‌ [[الرواة عن‌ اهل‌ البیت]] به‌ او نسبت‌ داده‌اند.
[[قاضی نورالله شوشتری]]<ref>مجالس المؤمنین، ج۱، ص۹۸ و۴۹۱.</ref> نیز کتابی با عنوان ''[[الایضاح]]'' در [[امامت]] به او نسبت داده است.
 
[[قاضی نورالله شوشتری]]<ref>مجالس‌ المؤمنین، ج۱، ص۹۸ و۴۹۱.</ref> نیز كتابى‌ با عنوان‌ ''[[الایضاح‌]]'' در [[امامت‌]] به‌ او نسبت‌ داده است.


==اشتباه تاریخی==
==اشتباه تاریخی==
مهم‌ترین خلط در مورد ابن رستم انتساب کتاب [[دلائل الامامة]]<ref>در ۱۳۸۸ق در نجف به چاپ رسیده است.</ref> به اوست. نخستین بار [[ابن شهر آشوب]] در قرن ششم هجری قمری در [[معالم العلماء]]<ref>ص ۱۰۶.</ref> این اثر را به وی نسبت داده است. اما توجه به اسناد نشان می‌دهد که تألیف کتاب دست کم بیشتر از یک قرن بعد از زمان صاحب المسترشد بوده است.


مهم‌ترین‌ خلط در مورد ابن‌ رستم‌ انتساب كتاب‌ [[دلائل‌ الامامة]]<ref>در ۱۳۸۸ق‌‌ در نجف‌ به‌ چاپ‌ رسیده‌ است.</ref> به‌ اوست‌. نخستین‌ بار [[ابن شهر آشوب]] در قرن ششم هجری قمری در [[معالم العلماء]]<ref>ص‌ ۱۰۶.</ref> این‌ اثر را به‌ وی‌ نسبت‌ داده‌ است‌. اما توجه‌ به اسناد نشان‌ مى‌دهد که تألیف‌ كتاب‌ دست‌ كم‌ بیشتر از یک قرن‌ بعد از زمان‌ صاحب‌ المسترشد بوده‌ است‌.
همچنین وجود لفظ ''رحمه الله'' پس از نام [[حسین بن عبیدالله غضائری]] (متوفی۴۱۱ق) در صفحۀ ۳۰۰ به همراه ذکر سال ۳۹۵ق در طبقه مشایخ برادر مؤلف در صفحۀ ۹۲ ظاهراً دلالت بر آن دارد که تألیف کتاب مدتی پس از ۴۱۱ق صورت گرفته است.
 
همچنین وجود لفظ ''رحمه‌الله'' پس‌ از نام‌ [[حسین‌ بن‌ عبیدالله‌ غضائری‌]] (متوفی۴۱۱ق‌) در صفحۀ ۳۰۰ به‌ همراه‌ ذكر سال‌ ۳۹۵ق‌ در طبقه مشایخ‌ برادر مؤلف‌ در صفحۀ ۹۲ ظاهراً دلالت‌ بر آن‌ دارد كه‌ تألیف‌ كتاب‌ مدتى‌ پس‌ از ۴۱۱ق‌ صورت‌ گرفته‌ است‌.


==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس|2}}
{{پانویس|۲}}
 


==منابع==
==منابع==
خط ۶۱: خط ۵۷:
* [[علامه مجلسی|مجلسی]]، محمدباقر، [[بحار الانوار]]، بیروت، ۱۴۰۳ق / ۱۹۸۳م.
* [[علامه مجلسی|مجلسی]]، محمدباقر، [[بحار الانوار]]، بیروت، ۱۴۰۳ق / ۱۹۸۳م.
*نجاشی، احمد، الرجال، به کوشش موسی شبیری، قم، ۱۴۰۷ق.
*نجاشی، احمد، الرجال، به کوشش موسی شبیری، قم، ۱۴۰۷ق.
*یاقوت‌، بلدان‌.
*یاقوت، بلدان.
{{col-end}}
{{col-end}}
{{پایان}}
{{پایان}}
خط ۶۸: خط ۶۴:


*منبع مقاله: [http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1739 دایرة المعارف بزرگ اسلامی]
*منبع مقاله: [http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1739 دایرة المعارف بزرگ اسلامی]


[[ar:ابن رستم الآملي]]
[[ar:ابن رستم الآملي]]
کاربر ناشناس