کاربر ناشناس
آخوند: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←کاربرد
imported>A.atashinsadaf جز (←ریشه و اشتقاق) |
imported>A.atashinsadaf جز (←کاربرد) |
||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
==کاربرد== | ==کاربرد== | ||
این کلمه به معنی دانشمند و پیشوای دینی و معلم، در اغلب لهجه‌های ترکی وارد شده<ref>افندی، ۶؛ ردهاوس، ۴۷</ref> و در [[اویغور|اویغوری]] جدید به صورت «آخنیم» عنوانی است که در خطاب مؤدبانه به اشخاص داده می‌شود.<ref>اسلام آنسیکلوپدیسی</ref> در میان | این کلمه به معنی دانشمند و پیشوای دینی و معلم، در اغلب لهجه‌های ترکی وارد شده<ref>افندی، ۶؛ ردهاوس، ۴۷</ref> و در [[اویغور|اویغوری]] جدید به صورت «آخنیم» عنوانی است که در خطاب مؤدبانه به اشخاص داده می‌شود.<ref>اسلام آنسیکلوپدیسی</ref> در میان مسلمانان [[چین]] نیز به صورت آهونگ به معنی «امام [[مسجد]]» به کار می‌رود.<ref>دولون، ۴۳۹</ref> | ||
===در عصر تیموریان=== | ===در عصر تیموریان=== | ||
نخستین مورد کاربرد واژه آخوند در [[ایران]]، به مثابه عنوانی احترام آمیز برای روحانیون دانشمند، به دوره [[تیموریان]] مربوط می‌شود، چنانکه [[امیر علیشیر نوایی]] استاد خود مولانا [[فصیح الدین نظامی]] (د ۹۱۹ق/۱۵۱۳م) را به سبب دانش گسترده‌اش در علوم معقول و منقول و ریاضیات، آخوند خطاب می‌کرده است.<ref>خواندمیر، ۴/۳۵۲، ۳۵۳</ref> | نخستین مورد کاربرد واژه آخوند در [[ایران]]، به مثابه عنوانی احترام آمیز برای روحانیون دانشمند، به دوره [[تیموریان]] مربوط می‌شود، چنانکه [[امیر علیشیر نوایی]] استاد خود مولانا [[فصیح الدین نظامی]] (د ۹۱۹ق/۱۵۱۳م) را به سبب دانش گسترده‌اش در علوم معقول و منقول و ریاضیات، آخوند خطاب می‌کرده است.<ref>خواندمیر، ۴/۳۵۲، ۳۵۳</ref> | ||
===در عصر صفویه=== | ===در عصر صفویه=== | ||
چنین می‌نماید که در سراسر دوران [[صفویه]] حرمت این کلمه حفظ شده و جز بر مردمان بسیار دانشمند اطلاق نگردیده است. در این دوره تنی چند از بزرگان [[فلسفه]]، از جمله [[ملاصدرا]] ( | چنین می‌نماید که در سراسر دوران [[صفویه]] حرمت این کلمه حفظ شده و جز بر مردمان بسیار دانشمند اطلاق نگردیده است. در این دوره تنی چند از بزرگان [[فلسفه]]، از جمله [[ملاصدرا]] (درگذشت۱۰۵۰ق) و [[ملا نصرالله همدانی]] (درگذشت۱۰۴۲ق)، آخوند نامیده شده‌اند. | ||
===در عصر قاجار=== | ===در عصر قاجار=== | ||
در عصر [[قاجار]] کاربرد این کلمه گسترش بیش تری یافت و شامل مدرسان مکتب خانه‌ها نیز گردید. با این همه این کلمه در میان دانشمندان آن روزگار هنوز جایگاهی والا داشت و مثلاً [[آخوند ملامحمدکاظم خراسانی|کاظم خراسانی]] (د ۱۳۲۹ق/۱۹۱۱م)، مشهورترین فقیه و مدرس پایان دوره قاجار، آخوند نامیده می‌شد، اما ظاهراً در این دوران‌ها عنوان آخوند برای ساداتِ علما به کار نمی‌رفته است. | در عصر [[قاجار]] کاربرد این کلمه گسترش بیش تری یافت و شامل مدرسان مکتب خانه‌ها نیز گردید. با این همه این کلمه در میان دانشمندان آن روزگار هنوز جایگاهی والا داشت و مثلاً [[آخوند ملامحمدکاظم خراسانی|کاظم خراسانی]] (د ۱۳۲۹ق/۱۹۱۱م)، مشهورترین فقیه و مدرس پایان دوره قاجار، آخوند نامیده می‌شد، اما ظاهراً در این دوران‌ها عنوان آخوند برای ساداتِ علما به کار نمی‌رفته است. | ||
===در عصر پهلوی=== | ===در عصر پهلوی=== | ||
در دوران [[حکومت پهلوی|حكومت پهلوی]]، كاربرد این واژه بسیار گسترده‌تر شد و سیاست دستگاه حاكم نیز بر آن بود كه از حرمت آن كاسته شود و حتی مورد استعمال استهزاءآمیز پیدا كند. | در دوران [[حکومت پهلوی|حكومت پهلوی]]، كاربرد این واژه بسیار گسترده‌تر شد و سیاست دستگاه حاكم نیز بر آن بود كه از حرمت آن كاسته شود و حتی مورد استعمال استهزاءآمیز پیدا كند. | ||
===در عصر حاضر=== | ===در عصر حاضر=== | ||
اكنون این كلمه به گونه عام برای [[روحانی|روحانیون]] به كار می‌رود. | اكنون این كلمه به گونه عام برای [[روحانی|روحانیون]] به كار می‌رود. | ||