کاربر ناشناس
مباح: تفاوت میان نسخه‌ها
←اباحه و حَظر
imported>Esmati |
imported>Esmati |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
فقهاء و اصوليون بحث ديگري دارند تحت عنوان اصالت حظر يا اصالت اباحه. حظر به معناي منع، متضاد اباحه است و به همين جهت اصالت اباحه در مقابل اصالت حظر است. اصالت حظر بدين معنى است كه تا دليل شرعى بر جواز ارتكاب يك فعل وجود نداشته باشد، بايد از آن اجتناب كرد. | فقهاء و اصوليون بحث ديگري دارند تحت عنوان اصالت حظر يا اصالت اباحه. حظر به معناي منع، متضاد اباحه است و به همين جهت اصالت اباحه در مقابل اصالت حظر است. اصالت حظر بدين معنى است كه تا دليل شرعى بر جواز ارتكاب يك فعل وجود نداشته باشد، بايد از آن اجتناب كرد. | ||
اصالت اباحه خلاف آن است. بين دانشمندان اسلامى | اصالت اباحه خلاف آن است. بين دانشمندان اسلامى درباره افعال بندگان پيش از تشريع و نزول وحى اختلاف نظر وجود دارد: [[اشاعره|اشعريان]] كه به [[حسن و قبح ذاتى]] افعال معتقد نيستند، مى‌گويند: فقط خطاب شارع، به افعال صفت قبيح يا حَسَن مى‌بخشد و پيش از ورود شرح قبح و حُسنى بر افعال مترتب نمى‌شود و نمى‌توان دربارة آنها حكمى صادر كرد. [[معتزله]] كه به حسن و قبح ذاتى افعال اعتقاد دارند و مثلاً ظلم را فى ذاته قبيح و عدل را فى نفسه حسن مى‌شمارند و معيار تشخيص آن را نيز عقل مى‌دانند، در مواردي كه حسن و قبح افعال پيش از ورود شرع عقلاً قابل تميز و تشخيص نباشد يا حسن و قبح عمل مساوي باشد، دچار اختلاف نظر شده‌اند: معتزله بصره در اين موارد اصل را اباحه مى‌دانند، ولى معتزلة بغداد اصل را حظر مى‌دانند و مى‌گويند تصرف در ملك غير بدون اذن مالك قبيح است و هستى همه مُلك خداست و تصرف در آن بدون اذن خداوند ممنوع است، مگر آنكه خداوند تصرف در آن را مجاز كند. بعضى از معتزله نيز متوقعند، كه اصل اباحه را در اين مورد جاري مى‌دانند نه اصل حظر را.<ref>ابن قدامه، 41، 42؛ بدخشى، 1/164-166</ref> پس از تشريع نيز دربارة اموري كه حكمى دربارة آن وارد نشده است، همين اختلاف نظر بين فقها وجود دارد. | ||
مشهور در ميان فقهاي اماميه اين است كه حكم عقل و شرع هر دو بر اصالت اباحه قائم است.<ref>انصاري، 199</ref> مستند شرعى [[اماميه]] [[آیه|آيات]] و احاديث منقول از [[ائمه]] (ع) است از جمله اين آيات: | مشهور در ميان فقهاي اماميه اين است كه حكم عقل و شرع هر دو بر اصالت اباحه قائم است.<ref>انصاري، 199</ref> مستند شرعى [[اماميه]] [[آیه|آيات]] و احاديث منقول از [[ائمه]] (ع) است از جمله اين آيات: | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
# قُل‌ْ لا اَجِدُ فى ما اُوحِى‌َ اِلَى‌َّ مُحَرَّماً عَلى طاعِم½ يَطْعَمُه‌ُ اِلاّ اَن يَكُون‌َ مَيَتةً اَو دَماً مَسْفُوحاً اَوْ لَحْم‌ّ خِنْزير½: بگو اي پيامبر در احكامى كه به من وحى شده است، من چيزي را كه براي خورندگان طعام حرام باشد، نمى‌يابم، جز آنكه ميته (حيوان مرده) باشد يا خون ريخته يا گوشت خوك (انعام/6/145). | # قُل‌ْ لا اَجِدُ فى ما اُوحِى‌َ اِلَى‌َّ مُحَرَّماً عَلى طاعِم½ يَطْعَمُه‌ُ اِلاّ اَن يَكُون‌َ مَيَتةً اَو دَماً مَسْفُوحاً اَوْ لَحْم‌ّ خِنْزير½: بگو اي پيامبر در احكامى كه به من وحى شده است، من چيزي را كه براي خورندگان طعام حرام باشد، نمى‌يابم، جز آنكه ميته (حيوان مرده) باشد يا خون ريخته يا گوشت خوك (انعام/6/145). | ||
از [[امام صادق]] (ع) نيز نقل شده كه «كُل‌ُّ | از [[امام صادق]] (ع) نيز نقل شده كه «كُل‌ُّ شَى‌ء مُطْلَق‌ٌ حَتّى يَرِد فيه‌ِ نَهْى‌ٌ»: همة اشياء مباحند مگر آنكه مورد نهى واقع شده باشند.<ref>حر عاملى، 18/127- 128</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس|2}} | {{پانویس|2}} | ||