پرش به محتوا

صلح حدیبیه: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
imported>Kmhoseini
(ویرایش شناسه)
خط ۳۲: خط ۳۲:
در نهایت قریش سهل بن عمرو را برای مذاکره نزد مسلمانان فرستادند و پیمان صلحی بین پیامبر و سهل امضا شد که به موجب آن، قرار شد مسلمانان در آن سال بدون زیارت خانه خدا به مدینه بازگردند و سال بعد وارد مکه شوند. <ref>ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۸۳.</ref>
در نهایت قریش سهل بن عمرو را برای مذاکره نزد مسلمانان فرستادند و پیمان صلحی بین پیامبر و سهل امضا شد که به موجب آن، قرار شد مسلمانان در آن سال بدون زیارت خانه خدا به مدینه بازگردند و سال بعد وارد مکه شوند. <ref>ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۸۳.</ref>


پیامبر چون به فواید این صلح آگاه بود، انعطاف زیادی نشان داد نمونه‌ای از انعطاف پیامبر، قبول درخواست سهیل بن عمرو بود مبنی بر حذف «‌بسم اللّه الرحمن الرحیم‌» از ابتدای صلح نامه و نوشتن «‌باسمک اللهم‌» به جای آن، و نیز حذف عنوان رسول اللّه بعد از نام آن حضرت و نوشتن «‌محمدبن عبدالله‌» به جای آن بود.<ref>رجوع کنید به یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۵۴؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۷۱ـ ۳۷۲؛ حلبی، السیره الحلبیه، ج۳، ص۲۰.</ref> برخی صحابه از جمله [[عمر بن خطاب]] به این شیوه پیامبر انتقاد کرد.<ref>رجوع کنید به ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۸۳؛ نیز رجوع کنید به واقدی، کتاب المغازی، ۱۹۶۶م، ج۲، ص۶۰۹-۶۱۱؛ ابن سعد، کتاب الطبقات الکبیر، لیدن، ج۲، ص۱۰۱.</ref> و این صلحنامه را باعث حقارت مسلمانان می‌دانست.<ref>بیهقی، دلایل النبوه، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص ۱۰۶؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۷۱.</ref>  
پیامبر چون به فواید این صلح آگاه بود، انعطاف زیادی نشان داد نمونه‌ای از انعطاف پیامبر، قبول درخواست سهیل بن عمرو بود مبنی بر حذف «‌بسم الله الرحمن الرحیم‌» از ابتدای صلح نامه و نوشتن «‌باسمک اللهم‌» به جای آن، و نیز حذف عنوان رسول الله بعد از نام آن حضرت و نوشتن «‌محمدبن عبدالله‌» به جای آن بود.<ref>رجوع کنید به یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۵۴؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۷۱ـ ۳۷۲؛ حلبی، السیره الحلبیه، ج۳، ص۲۰.</ref> برخی صحابه از جمله [[عمر بن خطاب]] به این شیوه پیامبر انتقاد کرد.<ref>رجوع کنید به ابن هشام، السیرة النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۸۳؛ نیز رجوع کنید به واقدی، کتاب المغازی، ۱۹۶۶م، ج۲، ص۶۰۹-۶۱۱؛ ابن سعد، کتاب الطبقات الکبیر، لیدن، ج۲، ص۱۰۱.</ref> و این صلحنامه را باعث حقارت مسلمانان می‌دانست.<ref>بیهقی، دلایل النبوه، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص ۱۰۶؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۷۱.</ref>  
=== مفاد صلح نامه ===
=== مفاد صلح نامه ===
مُفاد صلح نامه حدیبیه چنین بود:
مُفاد صلح نامه حدیبیه چنین بود:
خط ۳۸: خط ۳۸:
#مسلمانان آن سال بدون زیارت خانه خدا به مدینه بازگردند و سال بعد برای به جا آوردن عمره وارد مکه شوند، مشروط بر اینکه جز سلاح مسافر، سلاحی به همراه نداشته باشند و بیش از سه روز در مکه اقامت نکنند، قریش نیز در این مدت شهر را ترک خواهند کرد.
#مسلمانان آن سال بدون زیارت خانه خدا به مدینه بازگردند و سال بعد برای به جا آوردن عمره وارد مکه شوند، مشروط بر اینکه جز سلاح مسافر، سلاحی به همراه نداشته باشند و بیش از سه روز در مکه اقامت نکنند، قریش نیز در این مدت شهر را ترک خواهند کرد.
#مسلمانان متعهد شدند افرادی را که از مکه به مدینه می‌گریزند، به مکه بازگردانند، اما طرف مقابل چنین تعهدی نسبت به فراریان مدینه نداشت. (البته در این صلح‌نامه طبق آیه ۱۰ [[سوره ممتحنه]]، بازگرداندن زنان مؤمنی که از [[مکه]] به [[مدینه]] می‌گریختند، ممنوع شده بود.) <ref>ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۹۰ـ۷۹۱.</ref>
#مسلمانان متعهد شدند افرادی را که از مکه به مدینه می‌گریزند، به مکه بازگردانند، اما طرف مقابل چنین تعهدی نسبت به فراریان مدینه نداشت. (البته در این صلح‌نامه طبق آیه ۱۰ [[سوره ممتحنه]]، بازگرداندن زنان مؤمنی که از [[مکه]] به [[مدینه]] می‌گریختند، ممنوع شده بود.) <ref>ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۹۰ـ۷۹۱.</ref>
#سایر قبایل در هم‌پیمان شدن با قریش یا مسلمانان آزاد و مختار باشند.<ref>واقدی، کتاب المغازی، ۱۹۶۶م، ج۲، ص۶۱۱ـ۶۱۲؛ ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۸۴؛ ابن اثیر، الکامل، دار الکتاب العربی، ج۲، ص۲۰۴؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۵۴.</ref>  
#سایر قبایل در هم‌پیمان شدن با قریش یا مسلمانان آزاد و مختار باشند.<ref>واقدی، کتاب المغازی، ۱۹۶۶م، ج۲، ص۶۱۱ـ۶۱۲؛ ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۸۴؛ ابن اثیر، الکامل، دار الکتاب العربی، ج۲، ص۲۰۴؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۵۴.</ref>
 
== بازگشت به مدینه ==
== بازگشت به مدینه ==
بنا بر روایات مختلف، مسلمانان ده روز و اندی، و به قولی بیست روز، در حدیبیه اقامت کردند.<ref>رجوع کنید به واقدی، کتاب المغازی، ۱۹۶۶م، ج۲، ص۶۱۶؛ ابن سعد، کتاب الطبقات الکبیر، لیدن، ج۲، ص۹۸.</ref> رسول خدا در خارج از منطقه [[حرم]] خیمه زده بود، ولی در حرم نماز می‌گزارد. چون نوشتن صلح نامه پایان یافت و مردانی از مسلمانان و مشرکان بر آن گواهی دادند، پیامبر به همراهانش فرمان داد که به نشانه حج، شتران خود را قربانی کنند و سرهایشان را بتراشند. بیشتر اصحاب، به دلیل ناخرسندی از به جا نیاوردن حج و چون صلح حدیبیه را نوعی شکست می‌دانستند، از فرمان پیامبر سرپیچی کردند، اما پس از آنکه رسول خدا به تنهایی اقدام به به‌جا آوردن این اعمال کرد، آنان نیز تبعیت کردند، <ref>واقدی، کتاب المغازی، ۱۹۶۶م، ج۲، ص۶۱۳؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۵۵؛ ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۸۵.</ref> سپس رسول خدا و مسلمانان به مدینه بازگشتند.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۵۵.</ref>
بنا بر روایات مختلف، مسلمانان ده روز و اندی، و به قولی بیست روز، در حدیبیه اقامت کردند.<ref>رجوع کنید به واقدی، کتاب المغازی، ۱۹۶۶م، ج۲، ص۶۱۶؛ ابن سعد، کتاب الطبقات الکبیر، لیدن، ج۲، ص۹۸.</ref> رسول خدا در خارج از منطقه [[حرم]] خیمه زده بود، ولی در حرم نماز می‌گزارد. چون نوشتن صلح نامه پایان یافت و مردانی از مسلمانان و مشرکان بر آن گواهی دادند، پیامبر به همراهانش فرمان داد که به نشانه حج، شتران خود را قربانی کنند و سرهایشان را بتراشند. بیشتر اصحاب، به دلیل ناخرسندی از به جا نیاوردن حج و چون صلح حدیبیه را نوعی شکست می‌دانستند، از فرمان پیامبر سرپیچی کردند، اما پس از آنکه رسول خدا به تنهایی اقدام به به‌جا آوردن این اعمال کرد، آنان نیز تبعیت کردند، <ref>واقدی، کتاب المغازی، ۱۹۶۶م، ج۲، ص۶۱۳؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۵۵؛ ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۸۵.</ref> سپس رسول خدا و مسلمانان به مدینه بازگشتند.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۵۵.</ref>
۱۸٬۴۲۹

ویرایش