پرش به محتوا

آیه: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۵ آوریل ۲۰۲۳
اصلاح کتاب مناهل العرفان در پانویس
(اصلاح پانویس مناهل العرفان)
(اصلاح کتاب مناهل العرفان در پانویس)
خط ۱۱: خط ۱۱:


==آیه در قرآن==
==آیه در قرآن==
واژه آیه به صورت مفرد و تثنیه (آیتَین) و جمع (آیات) روی هم ۳۸۲ بار در قرآن به کار رفته است.<ref>عبدالباقی،  المعجم المفهرس، صص ۱۰۳- ۱۰۸</ref> که معنی اصلی آن در اینجا نیز نشان و علامت است و گاهی نیز به معانی: علامت (بقره:۲۴۸)، عبرت (یونس:۹۲)، معجزه (بقره:۱۲)، امر عجیب و شگفت (مؤمنون:۵۰)، برهان و دلیل (روم:۲۲)، به کار رفته است.<ref>المعجم الوسیط، ج۱، ص۲۵؛ مناهل العرفان فی علوم القرآن، ج۱، ص۳۳۸؛ زرکشی، البرهان فی علوم القرآن، ۱۹۷۲م، ج۱، ص۲۶۶.</ref>
واژه آیه به صورت مفرد و تثنیه (آیتَین) و جمع (آیات) روی هم ۳۸۲ بار در قرآن به کار رفته است.<ref>عبدالباقی،  المعجم المفهرس، صص ۱۰۳- ۱۰۸</ref> که معنی اصلی آن در اینجا نیز نشان و علامت است و گاهی نیز به معانی: علامت (بقره:۲۴۸)، عبرت (یونس:۹۲)، معجزه (بقره:۱۲)، امر عجیب و شگفت (مؤمنون:۵۰)، برهان و دلیل (روم:۲۲)، به کار رفته است.<ref>المعجم الوسیط، ج۱، ص۲۵؛ زرقانی، مناهل العرفان، دار احیاء تراث العربی، ج۱، ص۳۳۸؛ زرکشی، البرهان فی علوم القرآن، ۱۹۷۲م، ج۱، ص۲۶۶.</ref>


معرفت آیات قرآنی، توقیفی بوده<ref>نظام الاعرج، تفسیر غرائب القرآن، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۶۶</ref> و شناخت آن، جز با علم الهی ممکن نیست، چرا که بعضی از حروف و کلمات مانند «‌المص‌» آیه است، ولی برخی دیگر مثل «‌المر‌» آیه نیست.<ref>زرقانی، مناهل العرفان، دار احیاء تراث العربی، ج۱، ص۳۳۹</ref>
معرفت آیات قرآنی، توقیفی بوده<ref>نظام الاعرج، تفسیر غرائب القرآن، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۶۶</ref> و شناخت آن، جز با علم الهی ممکن نیست، چرا که بعضی از حروف و کلمات مانند «‌المص‌» آیه است، ولی برخی دیگر مثل «‌المر‌» آیه نیست.<ref>زرقانی، مناهل العرفان، دار احیاء تراث العربی، ج۱، ص۳۳۹</ref>
خط ۹۹: خط ۹۹:
نکته قابل توجه این که در قرآن کلمه «‌[[معجزه]]‌» استعمال نشده است و به جای آن اصطلاح «‌آیه» و «‌بینه‌» به کار رفته است<ref>مجموعه آثار، ج۲، ص۱۶۱; راه شناسی، ص۸۲</ref>و اصطلاح «‌معجزه‌» را غالباً متکلمان به کار برده‌اند.<ref>مجموعه آثار، ج۲، ص۱۶۱; ایضاح المراد، ص۳۸۱، پاورقی</ref>
نکته قابل توجه این که در قرآن کلمه «‌[[معجزه]]‌» استعمال نشده است و به جای آن اصطلاح «‌آیه» و «‌بینه‌» به کار رفته است<ref>مجموعه آثار، ج۲، ص۱۶۱; راه شناسی، ص۸۲</ref>و اصطلاح «‌معجزه‌» را غالباً متکلمان به کار برده‌اند.<ref>مجموعه آثار، ج۲، ص۱۶۱; ایضاح المراد، ص۳۸۱، پاورقی</ref>


وجه تناسب بین معنای اصطلاحی و لغوی آیه این است که آیات قرآنی از یک سو معجزه است، چون کسی نمی‌تواند همانند آن را بیاورد و از جهتی علامت صدق آورنده آن، مایه عبرت برای اهل ذکر، حاوی برهان و دلیل بر محتوای خود که هدایت و علم برای انسان‌ها، و نیز بیان گر قدرت، علم، حکمت و سایر صفات الهی است.<ref>مناهل العرفان فی علوم القرآن، ج۱، ص۳۳۹</ref>
وجه تناسب بین معنای اصطلاحی و لغوی آیه این است که آیات قرآنی از یک سو معجزه است، چون کسی نمی‌تواند همانند آن را بیاورد و از جهتی علامت صدق آورنده آن، مایه عبرت برای اهل ذکر، حاوی برهان و دلیل بر محتوای خود که هدایت و علم برای انسان‌ها، و نیز بیان گر قدرت، علم، حکمت و سایر صفات الهی است.<ref>زرقانی، مناهل العرفان، دار احیاء تراث العربی، ج۱، ص۳۳۹</ref>


آیه بودن چیزی به اعتبارها و جهات گوناگون فرق کرده و قابل شدت و ضعف است؛ مثلاً بخشی از قرآن به اعتبار عجز بشر از آوردن مثل آن، آیه خداست. احکام و تکالیف الهی به اعتبار حصول [[تقوا]] و [[تقرّب]] به سبب آنها، آیات خداوند هستند. موجودات عینی به اعتبار این که وجود و خصوصیات وجودی‌شان، به وجود و خصوصیات وجودی خداوند دلالت می‌کند، آیات خداوند می‌باشند. انبیا و اولیای الهی به جهت این که در قول و عمل، مردم را به خدا دعوت می‌کنند باز از آیات الهی هستند ; مثلا از [[امام صادق(ع)]] و [[امام رضا(ع)]] درباره آیه: (وَعلامات وبِالنَّجمِ هُمْ یهْتَدُون) سؤال شده که فرمود: مراد از «‌نجم‌» [[رسول خدا (ص)]] و مراد از «‌علامات‌» [[ائمه(ع)]] می‌باشند.<ref>اصول کافی، ج۱، ص۲۰۷؛ المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۲۵۰</ref>امور خارق العاده و معجزات انبیا نیز به خصوص «‌آیه» نامیده می‌شوند، زیرا هم دلالت روشن تری به قدرت و عظمت الهی دارند و هم نشانه صدق انبیا در دعوی [[نبوت]] هستند.<ref>قرآن شناسی، ج۱، ص۳۳</ref>
آیه بودن چیزی به اعتبارها و جهات گوناگون فرق کرده و قابل شدت و ضعف است؛ مثلاً بخشی از قرآن به اعتبار عجز بشر از آوردن مثل آن، آیه خداست. احکام و تکالیف الهی به اعتبار حصول [[تقوا]] و [[تقرّب]] به سبب آنها، آیات خداوند هستند. موجودات عینی به اعتبار این که وجود و خصوصیات وجودی‌شان، به وجود و خصوصیات وجودی خداوند دلالت می‌کند، آیات خداوند می‌باشند. انبیا و اولیای الهی به جهت این که در قول و عمل، مردم را به خدا دعوت می‌کنند باز از آیات الهی هستند ; مثلا از [[امام صادق(ع)]] و [[امام رضا(ع)]] درباره آیه: (وَعلامات وبِالنَّجمِ هُمْ یهْتَدُون) سؤال شده که فرمود: مراد از «‌نجم‌» [[رسول خدا (ص)]] و مراد از «‌علامات‌» [[ائمه(ع)]] می‌باشند.<ref>اصول کافی، ج۱، ص۲۰۷؛ المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۲۵۰</ref>امور خارق العاده و معجزات انبیا نیز به خصوص «‌آیه» نامیده می‌شوند، زیرا هم دلالت روشن تری به قدرت و عظمت الهی دارند و هم نشانه صدق انبیا در دعوی [[نبوت]] هستند.<ref>قرآن شناسی، ج۱، ص۳۳</ref>
confirmed، protected، templateeditor
۱۲٬۸۲۸

ویرایش