حرم حضرت معصومه(س): تفاوت میان نسخه‌ها

[[باغ بابلان]] در کنار رودخانه و بیرون شهر [[قم]] بود. این باغ حتی در قرن های۷ و ۸ق نیز خارج از قم بوده، زیرا [[قاضی‎ احمد قمی]] از [[شمس‎ الدین صاحب دیوان]] یاد می‎کند که «‌متوجه شهر قم شد و چون به آنجا رسید، در مشهد شریف که بیرون شهر است فرود آمد ». همچنین به موجب یک وقف‎نامه از روزگار [[صفویان]]، [[حرم]] بیرون از باروی قم بوده است. در ایامی که [[شاردن]]{{یادداشت|ژان شاردَن به فرانسوی Jean Chardin   

۱۶۴۳-۱۷۱۳م. جواهرفروش و جهانگرد فرانسوی و نویسنده سیاحت‌نامه مشهور شاردن}} از قم دیدار می‎کرده، دیوار پهن و ستبری از آجر میان ساختمان حرم و رودخانه کشیده شده بوده که به هنگام طغیان رودخانه، به حرم آسیبی وارد نیاید.بنابراین در آن روزگار نیز حرم با رودخانه فاصله چندانی نداشته است، گرچه امروز این فاصله به چند صدمتر می‎رسد، اما این عقب‎ نشینی را نمی‌‎توان طبیعی دانست بلکه به گمان قوی مسیر رودخانه را بعداً کمی تغییر داده‎ اند تا حرم از آسیب احتمالی مصون بماند.