پرش به محتوا

حرم حضرت معصومه(س): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۹۲: خط ۹۲:
در روزگار صفویان، آستانه حضرت معصومه(س) شکوه و جلالی یافت. صفویان گنبد و بارگاه حضرت معصومه(س) را مرتفع تر ساختند و به کاشی آراستند. اینان، خادمان، حافظان و زائران را میهمان می‌کردند و هزینه می‌دادند.
در روزگار صفویان، آستانه حضرت معصومه(س) شکوه و جلالی یافت. صفویان گنبد و بارگاه حضرت معصومه(س) را مرتفع تر ساختند و به کاشی آراستند. اینان، خادمان، حافظان و زائران را میهمان می‌کردند و هزینه می‌دادند.


بنای [[ابوالفضل عراقی]] تا سال ۹۲۵ق/۱۵۱۹م بر جای بود. در این سال [[شاه‎بیگم]] دختر [[شاه اسماعیل اول صفوی]] به مباشرت [[عمادبیک]]، بقعه حضرت معصومه(س) را به صورت بنایی ۸ پهلو با ۸ صُفّه تجدید کرد و دیوارها را با کاشی مُعَرَّق بیاراست و در جلوِ آن ایوانی با ۲ مناره بنا نهاد و صحنی نیز با چند بقعه و ایوان طرح ریخت. اما [[قاضی میراحمد منشی]]، تاریخ بنای مزبور را ۹۴۶ق/۱۵۳۹م و بانی آن را [[شاه‎بیگی بیگم]] دختر [[مهمادبیک]] می‌داند که «‌عمارت رفیعه حضرت معصومه(س) رابنا بکرد و قریب ۱۰۰۰ تومان املاک نفیس وقف آن مزار موهبت آثار فرمود.»
بنای [[ابوالفضل عراقی]] تا سال ۹۲۵ق/۱۵۱۹م بر جای بود. در این سال [[شاه‌بیگم]] دختر [[شاه اسماعیل اول صفوی]] به مباشرت [[عمادبیک]]، بقعه حضرت معصومه(س) را به صورت بنایی ۸ پهلو با ۸ صُفّه تجدید کرد و دیوارها را با کاشی مُعَرَّق بیاراست و در جلوِ آن ایوانی با ۲ مناره بنا نهاد و صحنی نیز با چند بقعه و ایوان طرح ریخت. اما [[قاضی میراحمد منشی]]، تاریخ بنای مزبور را ۹۴۶ق/۱۵۳۹م و بانی آن را [[شاه‌بیگی بیگم]] دختر [[مهمادبیک]] می‌داند که «‌عمارت رفیعه حضرت معصومه(س) را بنا بکرد و قریب ۱۰۰۰ تومان املاک نفیس وقف آن مزار موهبت آثار فرمود.»


[[کجوری]] و [[آل بحرالعلوم]] می‎گویند در ۵۲۹ق/۱۱۳۴م شاه بیگم دختر عمادبیک، بر سر مرقد حضرت معصومه(س) گنبدی بنا نهاد. این گفته‎ ها بی ‎گمان نادرست است، زیرا [[عبدالجلیل قزوینی رازی|قزوینی رازی]] مؤلف [[النقض]] نوشته در (۵۶۰ق/۱۱۶۴م)، از بنای ابوالفضل عراقی سخن می‎گوید. اگر شاه‎بیگم نانی بر بقعه فاطمیه بنایی ساخته بود، وی آن را یاد می‎کرد.
[[کجوری]] و [[آل بحرالعلوم]] می‎گویند در ۵۲۹ق/۱۱۳۴م شاه بیگم دختر عمادبیک، بر سر مرقد حضرت معصومه(س) گنبدی بنا نهاد. این گفته‎ ها بی ‎گمان نادرست است، زیرا [[عبدالجلیل قزوینی رازی|قزوینی رازی]] مؤلف [[النقض]] نوشته در (۵۶۰ق/۱۱۶۴م)، از بنای ابوالفضل عراقی سخن می‎گوید. اگر شاه‎بیگم نانی بر بقعه فاطمیه بنایی ساخته بود، وی آن را یاد می‎کرد.


این اشتباه ظاهراً باید از تشابه دو رقم «‌۹۲۵‌» و «‌۵۲۹‌» و «‌عمادبیک‌» و «‌مهمادبیک‌» و ریختگی‌های کتیبه ای که [[واعظ کجوری]] و آل بحرالعلوم آن را نقل کرده‎اند، ناشی شده باشد. خاصه آنکه [[فیض]] در [[گنجینه آثار قم]]، اشتباه وی را در ذکر تاریخ بنا، ناشی از آن می‎داند که مطابق رسم آن روزگار، اعداد روی کتیبه‎ ها را معکوس می‎ نوشتند. خود وی نمونه‌هایی از اینگونه تاریخ‎نویسی را دیده و شواهدی از آن را آورده است.
این اشتباه ظاهراً باید از تشابه دو رقم «‌۹۲۵‌» و «‌۵۲۹‌» و «‌عمادبیک‌» و «‌مهمادبیک‌» و ریختگی‌های کتیبه‌ای که [[واعظ کجوری]] و آل بحرالعلوم آن را نقل کرده‎اند، ناشی شده باشد. خاصه آنکه [[فیض]] در [[گنجینه آثار قم]]، اشتباه وی را در ذکر تاریخ بنا، ناشی از آن می‎داند که مطابق رسم آن روزگار، اعداد روی کتیبه‎ ها را معکوس می‎‌نوشتند. خود وی نمونه‌هایی از این‌گونه تاریخ‌نویسی را دیده و شواهدی از آن را آورده است.


کتیبه موردِ نظرِ کجوری که در ایام [[قاجاریان]] می‎زیست، در آیینه‌کاری حرم و دیوارهای اطراف و محو کاشی‌ها و گچ‎بری‌های کهن توسط [[کیکاووس میرزای قاجار]] از میان رفت.
کتیبه موردِ نظرِ کجوری که در ایام [[قاجاریان]] می‎زیست، در آیینه‌کاری حرم و دیوارهای اطراف و محو کاشی‌ها و گچ‎بری‌های کهن توسط [[کیکاووس میرزای قاجار]] از میان رفت.
خط ۱۰۲: خط ۱۰۲:
::'''غارتِ افاغنه'''
::'''غارتِ افاغنه'''


در پایان روزگار صفویان که [[افاغنه]] بر ایران تاختند، حرم معصومه(س) از این حمله بی نصیب نماند و [[اشرف افغان]] به هنگام عق‎ب نشینی از برابر [[نادرشاه]]، همه نفایس و زر و زیورهای آستانه، حتی طلاهای روی صندوق مرقد [[شاه عباس]] را نیز کند و به یغما برد.
در پایان روزگار صفویان که [[افاغنه]] بر ایران تاختند، حرم معصومه(س) از این حمله بی‌نصیب نماند و [[اشرف افغان]] به هنگام عق‎ب نشینی از برابر [[نادرشاه]]، همه نفایس و زر و زیورهای آستانه، حتی طلاهای روی صندوق مرقد [[شاه‌عباس]] را نیز کند و به یغما برد.


::'''از افشاریان تا قاجار'''
::'''از افشاریان تا قاجار'''
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۲۹۹

ویرایش