کاربر ناشناس
حمزة بن علی بن زهره حلبی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Aghaie بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| عنوان تصویر = | | عنوان تصویر = | ||
| زادروز = [[ماه رمضان]] سال | | زادروز = [[ماه رمضان]] سال ۵۱۱ هجری قمری | ||
| مکان تولد = [[حلب]] | | مکان تولد = [[حلب]] | ||
| تاریخ مرگ = در ماه رجب سال | | تاریخ مرگ = در ماه رجب سال ۵۸۵ هجری | ||
| آرامگاه = [[سوریه]]، [[حلب]]، [[دامـنـه | | آرامگاه = [[سوریه]]، [[حلب]]، [[دامـنـه کـوه جوشن صغیر]] | ||
|عرض جغرافیایی محل دفن= | |عرض جغرافیایی محل دفن= | ||
|طول جغرافیایی محل دفن= | |طول جغرافیایی محل دفن= | ||
<!-- عرض جغرافیایی به درجه دقیقه و ثانیه و جهت | <!-- عرض جغرافیایی به درجه دقیقه و ثانیه و جهت پیش فرض شمال--> | ||
|latd=|latm=|lats=|latNS=N | |latd=|latm=|lats=|latNS=N | ||
<!-- طول جغرافیایی به درجه دقیقه و ثانیه و جهت | <!-- طول جغرافیایی به درجه دقیقه و ثانیه و جهت پیش فرض غرب--> | ||
|longd=|longm=|longs=|longEW=E | |longd=|longm=|longs=|longEW=E | ||
| محل زندگی = [[حلب]] | | محل زندگی = [[حلب]] | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| تحصیلات = | | تحصیلات = | ||
| دانشگاه = | | دانشگاه = | ||
| پیشه = [[فقیه]]، [[اصولی]]، [[ | | پیشه = [[فقیه]]، [[اصولی]]، [[متکلم]] و نحوی | ||
| سال‌های فعالیت = | | سال‌های فعالیت = | ||
| کارفرما = | | کارفرما = | ||
| نهاد = | | نهاد = | ||
| نماینده = | | نماینده = | ||
| | | شناخته شده برای = | ||
| نقش‌های برجسته = از علمای بزرگ [[شیعه]] | | نقش‌های برجسته = از علمای بزرگ [[شیعه]] | ||
| سبک = | | سبک = | ||
| استادان | | استادان = علی بن زهره حلبی (پدر) {{سخ}}سید ابوالمحاسن زهره حلبی (جد) {{سخ}}ابومنصور محمد بن حسن بن منصور{{سخ}}ابوعبدالله حسین بن طاهر بن حسین | ||
| شاگردان = عبدالله بن علی بن زهره{{سخ}}سید | | شاگردان = عبدالله بن علی بن زهره{{سخ}}سید محی الدین محمد بن عبدالله{{سخ}}شاذان بن جبرئیل قمی{{سخ}}محمد بن جعفر مشهدی{{سخ}}و... | ||
| شهر خانگی = | | شهر خانگی = | ||
| تلویزیون = | | تلویزیون = | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
| منصب = | | منصب = | ||
| مکتب = | | مکتب = | ||
| آثار = کتاب فقهی غنیة النزوع معروف به الغنیة،{{سخ}}الاعتراض علی | | آثار = کتاب فقهی غنیة النزوع معروف به الغنیة، {{سخ}}الاعتراض علی الکلام الوارد من حمص{{سخ}}الجواب عما ذکره مطران{{سخ}}الجواب عن الکلام الوارد من ناحیة الجبل{{سخ}}جواب المسائل الواردة من بغداد{{سخ}}و... | ||
| خویشاوندان سرشناس = | | خویشاوندان سرشناس = | ||
| گفتاورد = | | گفتاورد = | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
}} | }} | ||
'''سید | '''سید ابوالمکارم عزّالدین حمزة بن علی بن زهره حسینی حلبی''' معروف به '''ابن زهره'''، [[فقه|فقیه]]، [[اصول فقه|اصولی]]، [[کلام امامیه|متکلم]] و نحوی، یکی از علمای بزرگ [[شیعه]] در قرن ششم [[هجری قمری]] است. وی صاحب کتاب فقهی [[الغنیة (کتاب|الغنیة]] است و در بیان اندیشمندان به '''صاحب غنیه''' شهرت دارد. | ||
از مشهورترین شاگردان وی | از مشهورترین شاگردان وی می‌توان [[شاذان بن جبرئیل قمی]]، [[محمد بن جعفر مشهدی]] و [[ابن ادریس حلی]] را نام برد. | ||
== ولادت و نسب == | == ولادت و نسب == | ||
ابن زهره در ماه [[رمضان]] سال | ابن زهره در ماه [[رمضان]] سال ۵۱۱ هجری قمری در شهر [[حلب]] دیده به جهان گشود. وی از [[سادات]] شریف بوده و نسبش به [[اسحاق بن جعفر|اسحاق بن جعفر صادق]](ع) می‌رسد که از این جهت به «اسحاقیون» شهرت داشتند. برخی گفته‌اند نسب ابن زهره با ۹ یا ۱۲ واسطه به [[امام جعفر صادق]](ع) می‌رسد.<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی.</ref> | ||
[[محمد باقر خوانساری]] | [[محمد باقر خوانساری]] می‌نویسد: نسب سید بن زهره حلبی با دوازده واسطه به امام جعفر صادق(ع) می‌رسد که همگی از سادات بزرگوار هستند.<ref>روضات الجنات، ج۲، ص۳۷۴.</ref> | ||
[[میرزا عبدالله افندی اصفهانی]] نیز نسب ابن زهره را این گونه بازگو | [[میرزا عبدالله افندی اصفهانی]] نیز نسب ابن زهره را این گونه بازگو می‌کند: | ||
::السید عزالدین ابوالمکارم حمزه بن علی بن أبی المحاسن زهره بن أبی علی الحسن بن أبی المحاسن زهرة بن أبی المواهب علی بن أبی سالم محمد بن ابراهیم محمد النقیب بن علی، بن أبی علی احمد بن أبی جعفر محمد بن ابی عبدالله الحسین بن أبی ابراهیم اسحاق الموتمن بن أبی عبدالله جعفر بن محمد الصادق | ::السید عزالدین ابوالمکارم حمزه بن علی بن أبی المحاسن زهره بن أبی علی الحسن بن أبی المحاسن زهرة بن أبی المواهب علی بن أبی سالم محمد بن ابراهیم محمد النقیب بن علی، بن أبی علی احمد بن أبی جعفر محمد بن ابی عبدالله الحسین بن أبی ابراهیم اسحاق الموتمن بن أبی عبدالله جعفر بن محمد الصادق علیه‌السلام الحسینی الحلبی. | ||
== خاندان == | == خاندان == | ||
ابن زهره از خاندان شریف و از سادات [[شیعه دوازده امامی]] شهر [[حلب]] بودند که جد اعلای آنان از [[مدینه]] کوچ کرده و در دهکده [[حران]] در حومه [[حلب]] سکنی گزید. این خانواده همواره شعاع علم، فضل و دیانت بوده و بسیاری از دانشمندان شیعه از آنان بهره | ابن زهره از خاندان شریف و از سادات [[شیعه دوازده امامی]] شهر [[حلب]] بودند که جد اعلای آنان از [[مدینه]] کوچ کرده و در دهکده [[حران]] در حومه [[حلب]] سکنی گزید. این خانواده همواره شعاع علم، فضل و دیانت بوده و بسیاری از دانشمندان شیعه از آنان بهره برده‌اند. ابن زهره از مشهورترین افراد این خاندان است؛ تا آنجا که هرگاه «ابن زهره» بدون قرینه به کار رود، مقصود اوست.<ref>تاج العروس، ج۶، ص۴۸۴.</ref> | ||
== مقام علمی ابن زهره == | == مقام علمی ابن زهره == | ||
ابن زهره در علوم مختلف دارای تالیفاتی بوده که تنها یکی از کتابهای او به نام: | ابن زهره در علوم مختلف دارای تالیفاتی بوده که تنها یکی از کتابهای او به نام: «[[غنیة النزوع الی علمی الاصول و الفروع]]» بجا مانده است. کتاب «غنیه» در دوره‌ای که رکود [[اصول فقه|اصول]] و [[فقه]] در آن محسوس بود، شاهکاری قابل ستایش است. نقّادی‌ها و مخالفت هایی که ابن زهره در این کتاب با [[شیخ طوسی]] نموده، زمینه نقد آرای قدما را فراهم کرده است. این کتاب دارای سه بخش [[کلام امامیه|کلام]]، [[فقه]] و [[اصول فقه]] است. | ||
کیفیت بحث‌ها در | کیفیت بحث‌ها در «غنیه» نشان دهنده وسعت اطّلاع ابن زهره بر اصول [[اهل سنت|عامّه]] و [[شیعه|خاصّه]] و دقّت نظرهای او است. | ||
=== بعضی از آرای اصولی ابن زهره === | === بعضی از آرای اصولی ابن زهره === | ||
* ابن زهره در بحث امر معتقد است که مطلق امر به لحاظ | * ابن زهره در بحث امر معتقد است که مطلق امر به لحاظ لغوی نه مقتضی [[وجوب]] است و نه مقتضی [[استحباب]]، امّا شرعا بر وجوب دلالت می‌کند. همچنین از دید ابن زهره امر شرعا بر فور دلالت دارد، امّا بالوضع نه بر فور دلالت می‌کند و نه بر تراخی، برخلاف نظر [[شیخ طوسی]].<ref>الغنیه، در ضمن کتاب الجوامع الفقهیه، ص ۴۶۳. </ref> | ||
* از دیدگاه ابن زهره | * از دیدگاه ابن زهره نهی نیز شرعا دلالت بر حرمت دارد، امّا نهی از شیء دلالت بر فساد منهی عنه نمی‌کند، برخلاف نظر شیخ طوسی.<ref>همان، ص۴۶۳-و ۴۶۸.</ref> | ||
* از نظرگاه ابن زهره ادات عموم | * از نظرگاه ابن زهره ادات عموم برای رساندن معنای عموم وضع نشده‌اند؛ زیرا این الفاظ هم برای رساندن معنای عموم کاربرد دارند و هم برای بیان معنای خاص. این دیدگاه ابن زهره مخالف نظر شیخ طوسی در این باب است.<ref>همان، ص ۴۶۸.</ref> | ||
* از دیدگاه ابن زهره مفهوم وصف حجّت نیست.<ref>همان، | * از دیدگاه ابن زهره مفهوم وصف حجّت نیست.<ref>همان، ص ۴۷۲.</ref> | ||
* در حجّیت [[تواتر|خبر متواتر]] ابن زهره سه شرط بیان | * در حجّیت [[تواتر|خبر متواتر]] ابن زهره سه شرط بیان می‌کند: | ||
اوّلا، عدد راویان به | اوّلا، عدد راویان به حدّی از کثرت باشد که عادتا اتفاقشان بر کذب محال باشد، ثانیا، دانسته شود که مخبران انگیزۀ مشترکی برای بیان دروغ ندارند، ثالثا، مخبران نسبت به آن چه خبر می‌دهند، شبهه و تردیدی نداشته باشند.<ref>همان، ص ۴۷۵.</ref> | ||
* خبر واحد از دیدگاه ابن زهره | * خبر واحد از دیدگاه ابن زهره علم آور نیست و تنها در صورتی که مخبر عادل باشد ظنّ آور است. همچنین از دید ابن زهره عقلا تعبّد به خبر واحد جایز است، امّا شرعا بر تعبّد به خبر واحد دلیلی وجود ندارد. وی در این نظر موافق با سید مرتضی و مخالف دیدگاه شیخ طوسی است.<ref> همان.</ref> | ||
* در مورد قیاس و اجماع نیز، | * در مورد قیاس و اجماع نیز، وی نظر مشهور امامیه در آن زمان را قبول دارد.<ref>همان، ص ۴۷۸.</ref> | ||
== سخن بزرگان == | == سخن بزرگان == | ||
[[شیخ حر عاملی]] | [[شیخ حر عاملی]] می‌گوید: او شخصی فاضل، عالم، موثق، جلیل القدر است و تصنیفات زیادی دارد.<ref>امل الآمل، ج۲، ص۱۰۵.</ref> | ||
[[علامه مجلسی]] او را عالم کامل یاد | [[علامه مجلسی]] او را عالم کامل یاد می‌کند.<ref>بحارالانوار، ج۱، ص۲۱.</ref> | ||
[[محدث نوری]] | [[محدث نوری]] می‌نویسد: حمزة بن بن علی بن زهرة فقیه جلیل القدر که معروف به «صاحب غُنیة» است؛ او، پدرش، جدش، برادرش و برادر زاده‌اش از اکابر فقهای ما هستند و خانواده‌شان خاندان باعظمتی در حلب هستند.<ref>خاتمه مستدرک، ج۳، ص۸.</ref> | ||
[[محدث قمی]] | [[محدث قمی]] می‌گوید: ابن زهره حلبی عالم فاضل جلیل القدر و فقیه شناخته شده‌ای است که دارای تصنیفات بسیار در امامت، فقه، نحو و... است.<ref>الکنی و الالقاب، ج۱، ص۲۹۹.</ref> | ||
== اساتید == | == اساتید == | ||
* [[علی بن زهره حلبی]]، پدر ابن | * [[علی بن زهره حلبی]]، پدر ابن زهره. | ||
* السید ابوالمحاسن زهره الحلبی، جد ابن | * السید ابوالمحاسن زهره الحلبی، جد ابن زهره. | ||
* [[ محمد بن حسن بن منصور نقاش|أبو منصور محمد بن الحسن بن منصور نقاش موصلی]]. | * [[محمد بن حسن بن منصور نقاش|أبو منصور محمد بن الحسن بن منصور نقاش موصلی]]. | ||
* [[حسین بن طاهر بن حسین|ابوعبدالله حسین بن طاهر بن حسین]]، که از شیخ ابو الفتوح روایت نقل کرده است.<ref>الغنیة، | * [[حسین بن طاهر بن حسین|ابوعبدالله حسین بن طاهر بن حسین]]، که از شیخ ابو الفتوح روایت نقل کرده است.<ref>الغنیة، ص۲۶.</ref> | ||
== شاگردان == | == شاگردان == | ||
* [[عبدالله بن علی بن زهره]]، برادر ابن | * [[عبدالله بن علی بن زهره]]، برادر ابن زهره. | ||
* | * سید محی الدین محمد بن عبدالله، برادر زاده اش. | ||
* [[شاذان بن جبرئیل قمی]]. | * [[شاذان بن جبرئیل قمی]]. | ||
* شیخ [[محمد بن جعفر مشهدی]]، مولف کتاب | * شیخ [[محمد بن جعفر مشهدی]]، مولف کتاب «[[مزار ابن مشهدی|المزار]] ». | ||
* [[سالم بن بدران مصری مازنی|شیخ معین الدین سالم بن بدران مصری مازنی]]. | * [[سالم بن بدران مصری مازنی|شیخ معین الدین سالم بن بدران مصری مازنی]]. | ||
* [[ابن ادریس حلی]]، مولف کتاب | * [[ابن ادریس حلی]]، مولف کتاب «[[السرائر (کتاب) |السرائر]] ». | ||
* [[محمد بن حسن بغدادی|عزالدین ابوالحرث محمد بن حسن بغدادی]].<ref>اعیان الشیعة، | * [[محمد بن حسن بغدادی|عزالدین ابوالحرث محمد بن حسن بغدادی]].<ref>اعیان الشیعة، ج۶، ص۲۵۰.</ref> | ||
== آثار و تألیفات == | == آثار و تألیفات == | ||
{{ستون-شروع| | {{ستون-شروع|۲}} | ||
# [[غنیة النزوع الی علمی الاصول و الفروع]] معروف به الغنیة و | # [[غنیة النزوع الی علمی الاصول و الفروع]] معروف به الغنیة و معروف‌ترین اثر ابن زهره که یک دوره اصول و فقه استدلالی است. | ||
# الاعتراض علی | # الاعتراض علی الکلام الوارد من حمص | ||
# الجواب عما | # الجواب عما ذکره مطران | ||
# الجواب عن | # الجواب عن الکلام الوارد من ناحیة الجبل | ||
# جواب المسائل الواردة من بغداد | # جواب المسائل الواردة من بغداد | ||
# قبس الانوار فی نصرة العترة الاخیار | # قبس الانوار فی نصرة العترة الاخیار | ||
| خط ۱۱۹: | خط ۱۱۹: | ||
# بررسی مسأله که خداوند متعال جبار وحی است | # بررسی مسأله که خداوند متعال جبار وحی است | ||
# بررسی مسأله جواز نکاح متعه | # بررسی مسأله جواز نکاح متعه | ||
# نوشته‌ای در بررسی مسئله | # نوشته‌ای در بررسی مسئله تفکر و تعقل | ||
# | # النکت | ||
# نقض | # نقض اشکالات فلاسفه.<ref>اعیان الشیعة، ج۶، ص۲۵۰.</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== وفات == | == وفات == | ||
او در ماه [[رجب]] سال | او در ماه [[رجب]] سال ۵۸۵ هجری در ۷۴ سالگی در [[حلب]] وفـات یـافـت و در دامـنـه کـوه جوشن صغیر مدفون گـردید.<ref>الکنی و الالقاب، ج۱، ص۲۹۹.</ref> بر روی سنگ قبر وی چنین آمده است: | ||
::'''بسم اللّه الرّحمن الرّحیم، هذه تربة الشّریف الاوحد | ::'''بسم اللّه الرّحمن الرّحیم، هذه تربة الشّریف الاوحد رکن الدّین ابی المکارم حمزة بن علی بن زهرة بن علی بن محمدبن محمدبن احمدبن محمدبن الحسین بن اسحاق بن جعفر الصادق صلوات اللـه علیه و علی ابائه و ابنائه الائمة الطاهرین و کانت وفاته فی رجب خمس و ثمانین و خمسمائة رضی اللـه عنه'''.<ref>اعیان الشیعة، ج۶، ص۲۴۹.</ref> | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20110225161312-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%D9%8A%20%D8%A8%D9%87%20%D8%A7%D8%A8%D9%86%20%D8%B2%D9%87%D8%B1%D9%87%20%D9%88%20%D9%86%D8%B8%D8%B1%D8%A7%D8%AA%20%D9%81%D9%82%D9%87%D9%8A%20%D8%A7%D9%88.pdf نگاهی به ابن زهره و نظرات فقهی او] | * [http://www.ensani.ir/storage/Files/20110225161312-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%D9%8A%20%D8%A8%D9%87%20%D8%A7%D8%A8%D9%86%20%D8%B2%D9%87%D8%B1%D9%87%20%D9%88%20%D9%86%D8%B8%D8%B1%D8%A7%D8%AA%20%D9%81%D9%82%D9%87%D9%8A%20%D8%A7%D9%88.pdf نگاهی به ابن زهره و نظرات فقهی او] | ||