ابوحذیفه: تفاوت میان نسخه‌ها

| تاریخ مرگ = ۱۲ق/۶۳۳م

'''قیس بن عتبة بن ربیعة بن عبد شمس بن عبد مناف''' مشهور به '''ابوحُذَیفة''' (درگذشت ۱۲ق/۶۳۳م)، از بزرگان [[صحابه]] و از سابقین در اسلام و [[مهاجرین]] به [[حبشه]] و [[مدینه]] كه در بسیاری از [[غزوات]] و [[سرایا]] شركت جست و در [[جنگ یمامه]] به شهادت رسید.

[[ابن‌ سعد]] او را به هنگام مرگ ۵۳ یا ۵۴ ساله <ref> الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۵ </ref> و ابن‌ حجر ۵۶ساله <ref> الاصابة فی تمیز الصحابة، ج۴، ص۴۳ </ref> دانسته است. در ضبط نام او اختلاف وجود دارد. ابن‌ سعد نام او را «هُشیم» <ref> الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۴ </ref> و ابن‌هشام «مِهشم» <ref> السیرة النبویة، ج۱، ص۲۷۷ </ref> و [[خلیفة بن خیاط]] «هشام» آورده <ref> ج۱، ص۲۸ </ref> و برخی نیز «هاشم» گفته‌اند. <ref> ابن‌عبدالبر، ج۴، ص۱۶۳۱؛ ابن‌حجر، ج۴، ص۴۲ </ref> سهیلی یادآور شده که نام ابوحذیفة بن عتبه، قیس است و مهشم شخص دیگری است از فرزندان مغیرة بن عبدالله بن عمر بن مخزوم.<ref> نکـ: سهیلی، ج۳، ص۳۳؛ نیز ابن حزم، ص۸۸ </ref> مادر او فاطمه دختر صفوان بن امیه کنانی است.<ref> ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۴ </ref> <ref>؛ برای اقوال دیگر، نکـ: خلیفه، ج۱، ص۲۸</ref>  

ابوحذیفه پیش از آنکه [[پیامبر (ص)]] برای دعوت مردم به اسلام به خانه ارقم برود، مسلمان شد<ref> خلیفه، ج۱، ص۲۸</ref> و خواهرش هند، همسر [[ابوسفیان]] او را با دو بیت شعر هجو گفت،<ref>ابن‌اسحاق، ۲۱۰؛ قس: ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۵،</ref> که این دو بیت را به [[جنگ بدر]] و هنگامی که ابوحذیفه پدرش را به مبارزه فراخواند، مربوط دانسته است.

او همراه با همسرش سهله، دختر سهیل بن عمرو، به [[حبشه]] هجرت کرد و پسرش محمد در آنجا‌ زاده شد. <ref>ابن‌اسحاق، ۱۵۶، ۲۰۵</ref> از عبارات ابن‌سعد چنین برمی‌آید که وی دوبار به حبشه مهاجرت کرده است <ref>الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۴</ref> این نظر را ابن کلبی <ref> جمهرة النسب، ج۱، ص۲۰۰ </ref> و بلاذری <ref>انساب الاشراف، ج۳، ص۱۹۹</ref> نیز تأیید کرده‌اند. به هنگامی که خبر دروغین مسلمان شدن کفار مکه در حبشه منتشر شد، عده‌ای از مسلمانان مهاجر به [[مکه]] بازگشتند و چون از دروغ بودن خبر مطلع گشتند، یا در جایی پنهان شدند و یا در پناه یکی از بزرگان کفار قرار گرفتند <ref> طبری، ج۲، ص۳۴۰ </ref>، در این هنگام ابوحذیفه در پناه امیة (بن خلف) درآمد. <ref> بلاذری، ج۳، ص۲۲۷ </ref>  

او از نخستین مهاجران به [[مدینه]] بود و همراه مولا و پسرخوانده‌اش [[سالم]] <ref>نکـ: مالک، ۶۰۵؛ ابن‌هشام، ج۲، ص۱۲۳</ref> نزد عباد بن بشر منزل گرفتند و پیامبر(ص) میان ابوحذیفه و عباد عقد اخوت برقرار نمود.<ref>ابن‌سعد، ج۳، ص۸۴</ref>  

ابوحذیفه در غزوات [[غزوه بدر|بدر]]، [[احد]]، [[خندق]]، [[حدیبیه]] و دیگر نبرد‌ها شرکت داشته است. <ref>ابن‌سعد، ج۳، ص۸۴ابن‌عبدالبر، ج۴، ص۱۶۳۱</ref> همچنین از شرکت او در برخی از سرایا از جمله در سریه‌ای به فرماندهی [[حمزة بن‌عبدالمطّلب]]، ۷ ماه پس از هجرت <ref>واقدی، ج۱، ص۹</ref> و سریه‌ای به فرماندهی [[عبدالله بن جحش]] <ref>واقدی، ج۱، ص۱۹</ref> و سریه قَطَن به فرماندهی ابوسلمة <ref>واقدی، ج۱، ص۳۴۵</ref> اطلاع داریم. وی در جنگ بدر با وارد کردن ضربتی در کشتن پدرش شرکت کرد.<ref>واقدی، ج۱، ص۷۰</ref>  

پس از شهادت ابوحذیفه در یمامه، به گفته ابن‌کلبی [[عثمان]] متکفل مخارج زندگی پسرش محمد شد، اما محمد در محاصره عثمان یکی از کسانی بود که بر او شورید و مردم [[مصر]] را تشویق به قیام کرد. پس از قتل عثمان به [[شام]] گریخت و به دست رشدین، غلام [[معاویه]]، کشته شد.<ref>ابن‌کلبی، ج۱، ص۲۰۰</ref>  

*ابن‌اثیر، الکامل.

*ابن‌اسحاق، محمد، سیرة (رسول الله)، به کوشش محمد حمیدالله، قونیه، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م.

*ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمیز الصحابة، قاهره، ۱۳۲۸ق.

*ابن‌حزم، علی بن احمد، جوامع السیرة النبویة، بیروت، دارالکتب العلمیة.

*ابن‌سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت، دارصادر.

*ابن‌عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، به کوشش علی محمد بجاوی، قاهره، ۱۳۸۰ق/۱۹۶۰م.

*ابن‌کلبی، هشام‌الدین محمد، جمهرة النسب، به کوشش عبدالستار احمد فراج، کویت، ۱۴۰۲ق.

*ابن‌هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، به کوشش مصطفی سقّا و دیگران، قاهره، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.

*بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، به کوشش عبدالعزیز الدوری، بیروت، ۱۳۹۸ق/۱۹۷۸م.

*خلیفة بن خیاط، الطبقات، به کوشش سهیل زکار، دمشق، ۱۹۶۶م.

*سهیلی، عبدالرحمن، الروض الانف، به کوشش عبدالرحمن وکیل، قاهره، ۱۳۸۹ق/۱۹۶۹م.

*طبری، تاریخ؛ مالک بن انس، الموطأ، استانبول، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م.

*واقدی، محمد بن عمر، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.