پرش به محتوا

جنبش امل: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۴۳: خط ۴۳:


==تأسیس==
==تأسیس==
در سال‌های ابتدایی دهه ۱۹۷۰م/دهه ۱۳۵۰ش، احزاب و گروه‌های لبنانی، گروه و فعالیت نظامی مستقل داشتند که عاملی برای درگیری‌های قومی و مذهبی بود. سید موسی صدر، در ۲۰ ژانویه ۱۹۷۵م برابر با ۷ محرم ۱۳۹۵ق و ۳۰ دی ۱۳۵۳ش مردم لبنان را به تشکیل سازمان نظامی متحد دعوت کرد.<ref>پیشوایی، مکتب اسلام، سال بیست وپنجم، شماره دهم، ص۱۸.</ref> از این تاریخ، پایه‌های یک سازمان نظامی به نام «افواج مقاومت لبنان» یا همان امل پی‌ریزی شد. جوانان مدرسه صنعتی [[جبل عامل]]، اولین کسانی بودند که به این گروه پیوستند و به آموختن فنون نظامی پرداختند. مرکز آموزش این سازمان، نخست در دهکده‌ای به نام «یمونه» در حومه [[بعلبک]] بود که بعد از مدتی با توافق [[سازمان فتح فلسطین]] به مرکز بزرگ آموزش نظامی آن، یعنی محلی به نام عین‌النبیه منتقل گردید و در آنجا زیر نظر مربیان جنبش فتح به تربیت نیروهای خود پرداخت.{{مدرک}}
در سال‌های ابتدایی دهه ۱۹۷۰م/دهه ۱۳۵۰ش، احزاب و گروه‌های لبنانی، گروه و فعالیت نظامی مستقل داشتند که عاملی برای درگیری‌های قومی و مذهبی بود. سید موسی صدر، در [[۲۰ ژانویه]] [[سال ۱۹۷۵ میلادی|۱۹۷۵م]] برابر با [[۷ محرم]] ۱۳۹۵ق و [[۳۰ دی]] [[سال ۱۳۵۳ هجری شمسی|۱۳۵۳ش]] مردم لبنان را به تشکیل سازمان نظامی متحد دعوت کرد.<ref>پیشوایی، مکتب اسلام، سال بیست وپنجم، شماره دهم، ص۱۸.</ref> از این تاریخ، پایه‌های یک سازمان نظامی به نام «افواج مقاومت لبنان» یا همان امل پی‌ریزی شد. جوانان مدرسه صنعتی [[جبل عامل]]، اولین کسانی بودند که به این گروه پیوستند و به آموختن فنون نظامی پرداختند. مرکز آموزش این سازمان، نخست در دهکده‌ای به نام «یمونه» در حومه [[بعلبک]] بود که بعد از مدتی با توافق [[سازمان فتح فلسطین]] به مرکز بزرگ آموزش نظامی آن، یعنی محلی به نام عین‌النبیه منتقل گردید و در آنجا زیر نظر مربیان جنبش فتح به تربیت نیروهای خود پرداخت.{{مدرک}}
[[پرونده:امام موسی صدر پس از انفجار مین در مرکز آموزش نظامی جنبش امل.jpg|بندانگشتی|[[امام موسی صدر]] در کنفرانس مطبوعاتی پس از انفجار مین در پایگاه عین النبیه]]
[[پرونده:امام موسی صدر پس از انفجار مین در مرکز آموزش نظامی جنبش امل.jpg|بندانگشتی|[[امام موسی صدر]] در کنفرانس مطبوعاتی پس از انفجار مین در پایگاه عین النبیه]]
فعالیت‌های این سازمان هفت ماه به صورت مخفیانه ادامه داشت، ولی پس از گذشت این مدت، در روز ۶ ژوئیه ۱۹۷۵<ref>برابر با ۲۵ جمادی الثانی ۱۳۹۵ و ۱۴ تیر ۱۳۵۴</ref> انفجاری در پایگاه نظامی این سازمان روی داد و ۲۷ نفر کشته و بیش از ۵۰ نفر نیز زخمی شدند. این جریان خود به خود موجب آشکار شدن سازمان امل شد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید سرافراز دکتر مصطفی چمران، شماره ۱۱، ص۲۹۳.</ref>
فعالیت‌های این سازمان هفت ماه به صورت مخفیانه ادامه داشت، ولی پس از گذشت این مدت، در روز ۶ ژوئیه ۱۹۷۵<ref>برابر با ۲۵ جمادی الثانی ۱۳۹۵ و ۱۴ تیر ۱۳۵۴</ref> انفجاری در پایگاه نظامی این سازمان روی داد و ۲۷ نفر کشته و بیش از ۵۰ نفر نیز زخمی شدند. این جریان خود به خود موجب آشکار شدن سازمان امل شد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید سرافراز دکتر مصطفی چمران، شماره ۱۱، ص۲۹۳.</ref>


در پی این انفجار، [[امام موسی صدر]]، در [[یکشنبه]] ۷ ژوئیه ۱۹۷۵م<ref>برابر با ۲۶ جمادی‌الثانی ۱۳۹۵ق و ۱۵ تیر ۱۳۵۴ش</ref> در یک کنفرانس مطبوعاتی، موجودیت این سازمان را اعلام کرد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید سرافراز دکتر مصطفی چمران، شماره ۱۱، ص۲۹۶.</ref> پس از این انفجار، مرکز آموزش به محل دیگری به نام «جَنَتا» تغییر مکان داد و در آنجا خود اعضای سازمان به اعضای جدید آموزش می‌دادند.<ref>[http://www.imam-sadr.com/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1/%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1/tabid/99/ArticleId/5668/%D9%BE%D8%A7%D9%86%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85-%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D8%9B-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D8%B2--%D8%A7%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%AA%D8%A3%D8%B3%DB%8C%D8%B3-%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4-%D8%A7%D9%85%D9%84.aspx «پانزدهم تیر؛ سالروز اعلام تأسیس جنبش امل»]، سایت مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی‌صدر.</ref> پس از اعلام تأسیس جنبش امل، جوانان متعددی به آن پیوستند.{{مدرک}}
در پی این انفجار، [[امام موسی صدر]]، در [[یکشنبه]] [[۷ ژوئیه]] ۱۹۷۵م<ref>برابر با ۲۶ جمادی‌الثانی ۱۳۹۵ق و ۱۵ تیر ۱۳۵۴ش</ref> در یک کنفرانس مطبوعاتی، موجودیت این سازمان را اعلام کرد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید سرافراز دکتر مصطفی چمران، شماره ۱۱، ص۲۹۶.</ref> پس از این انفجار، مرکز آموزش به محل دیگری به نام «جَنَتا» تغییر مکان داد و در آنجا خود اعضای سازمان به اعضای جدید آموزش می‌دادند.<ref>[http://www.imam-sadr.com/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1/%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1/tabid/99/ArticleId/5668/%D9%BE%D8%A7%D9%86%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85-%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D8%9B-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D8%B2--%D8%A7%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%AA%D8%A3%D8%B3%DB%8C%D8%B3-%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4-%D8%A7%D9%85%D9%84.aspx «پانزدهم تیر؛ سالروز اعلام تأسیس جنبش امل»]، سایت مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی‌صدر.</ref> پس از اعلام تأسیس جنبش امل، جوانان متعددی به آن پیوستند.{{مدرک}}
[[پرونده:تعدادی از جوانان داوطلب جنبش امل.png|بندانگشتی|تعدادی از رزمندگان جوان جنبش امل]]
[[پرونده:تعدادی از جوانان داوطلب جنبش امل.png|بندانگشتی|تعدادی از رزمندگان جوان جنبش امل]]
===منبع تأمین هزینه‌های اولیه===
===منبع تأمین هزینه‌های اولیه===
خط ۵۵: خط ۵۵:


===شروع درگیری===
===شروع درگیری===
مردم لبنان در ۱۶ سپتامبر ۱۹۷۵م (۲۵ شهریور ۱۳۵۴ش) با یک چالش مستقیم در قلب بیروت روبرو شد. به‌دستور بشیر جمیل، نایب‌رئیس شبه‌نظامیان مسیحی فالانژ، گروه‌های مسلح، بندرگاه و بازارهای تجاری بیروت را به تصرف خود درآوردند و به کشتار شهروندان پرداختند. در این کشتار، ۳۰۰ تن کشته شده و بیش از ۱۰۰۰ تن زخمی شدند. پس از اینکه اهداف فالانژها مبنی بر تسلط بر کشور از طریق جنگ فرقه‌ای فاش شد، امل به مقابله با این حزب برخاست. فالانژها برای پاک‌سازی مناطق تحت سیطره خود [[مسلمانان]] را که اغلب [[شیعه]] بودند از آن مناطق اخراج کردند.{{مدرک}}
مردم لبنان در [[۱۶ سپتامبر]] ۱۹۷۵م ([[۲۵ شهریور]] [[۱۳۵۴ش]]) با یک چالش مستقیم در قلب بیروت روبرو شد. به‌دستور بشیر جمیل، نایب‌رئیس شبه‌نظامیان مسیحی فالانژ، گروه‌های مسلح، بندرگاه و بازارهای تجاری بیروت را به تصرف خود درآوردند و به کشتار شهروندان پرداختند. در این کشتار، ۳۰۰ تن کشته شده و بیش از ۱۰۰۰ تن زخمی شدند. پس از اینکه اهداف فالانژها مبنی بر تسلط بر کشور از طریق جنگ فرقه‌ای فاش شد، امل به مقابله با این حزب برخاست. فالانژها برای پاک‌سازی مناطق تحت سیطره خود [[مسلمانان]] را که اغلب [[شیعه]] بودند از آن مناطق اخراج کردند.{{مدرک}}


===رابطه با مجلس شیعیان لبنان===
===رابطه با مجلس شیعیان لبنان===
خط ۶۲: خط ۶۲:


===جنگ و صلح===
===جنگ و صلح===
امل پس از ژوئن ۱۹۷۶<ref>برابر با جمادی الثانی ۱۳۹۶ق و خرداد ۱۳۵۵ش</ref> با دولت [[سوریه]] و گروه‌های فلسطینی ارتباط گرفت و نیز به دفاع از مقاومت فلسطین پرداخت. امام موسی صدر رهبر این جنبش، با آغاز درگیری خصومت میان سوریه و مقاومت فلسطین<ref>که در آن زمان به نمایندگی جنبش فتح و با ریاست یاسر عرفات به مقابله با اسرائیل می‌پرداخت.</ref> با رایزنی با هر دو طرف، تلاش زیادی برای صلح میان این دو نمود.{{مدرک}}
امل پس از [[ژوئن]] ۱۹۷۶<ref>برابر با جمادی الثانی ۱۳۹۶ق و خرداد ۱۳۵۵ش</ref> با دولت [[سوریه]] و گروه‌های فلسطینی ارتباط گرفت و نیز به دفاع از مقاومت فلسطین پرداخت. امام موسی صدر رهبر این جنبش، با آغاز درگیری خصومت میان سوریه و مقاومت فلسطین<ref>که در آن زمان به نمایندگی جنبش فتح و با ریاست یاسر عرفات به مقابله با اسرائیل می‌پرداخت.</ref> با رایزنی با هر دو طرف، تلاش زیادی برای صلح میان این دو نمود.{{مدرک}}
[[پرونده:امام موسی صدر در حال بازدید از پایگاه نظامی جنبش امل.png|بندانگشتی|250px|امام موسی صدر در حال بازدید از پایگاه نظامی جنبش امل]]
[[پرونده:امام موسی صدر در حال بازدید از پایگاه نظامی جنبش امل.png|بندانگشتی|250px|امام موسی صدر در حال بازدید از پایگاه نظامی جنبش امل]]


===پس از موسی صدر===
===پس از موسی صدر===
پس از ربوده شدن امام موسی صدر در [[لیبی]]، به‌مدت یک سال، مصطفی چمران، به همراه سیدعباس نصرالله، برادر سیدحسن نصرالله، دبیرکل وقت حزب‌الله لبنان، رهبری این جنبش را برعهده گرفت.<ref>رجوع کنید به: ساختارسیاسی اجتماعی لبنان، ص۱۴۹</ref>
پس از ربوده شدن امام موسی صدر در [[لیبی]]، به‌مدت یک سال، مصطفی چمران، به همراه سیدعباس نصرالله، برادر [[سیدحسن نصرالله]]، دبیرکل وقت [[حزب‌الله لبنان]]، رهبری این جنبش را برعهده گرفت.<ref>رجوع کنید به: ساختارسیاسی اجتماعی لبنان، ص۱۴۹</ref>
بعد از شهادت چمران در ایران، [[نبیه بری|نبیه برّی]] در [[سال ۱۹۷۹ میلادی|سال ۱۹۷۹م]] به رهبری امل انتخاب شد و از سال ۱۹۸۴م در دولت‌های متعدد، وزیر بود و در ۱۹۹۲م به ریاست مجلس لبنان انتخاب شد. در این دوره، وابستگی سیاسی این جنبش به [[سوریه]] تا حد زیادی افزایش یافت. {{مدرک}} گفته شده امل با هماهنگی دولت حافظ اسد، در سرکوب نیروهای فلسطینی طرفدار یاسر عرفات در اردوگاه‌های فلسطنیان مقیم لبنان، سرکوب ناسیونالیست‌های سنّی طرفدار [[لیبی]] (مرابطون) و جنگ با نیروهای لبنانی فالانژ شرکت داشت.{{مدرک}}
بعد از شهادت چمران در ایران، [[نبیه بری|نبیه برّی]] در [[سال ۱۹۷۹ میلادی|سال ۱۹۷۹م]] به رهبری امل انتخاب شد و از سال ۱۹۸۴م در دولت‌های متعدد، وزیر بود و در ۱۹۹۲م به ریاست مجلس لبنان انتخاب شد. در این دوره، وابستگی سیاسی این جنبش به [[سوریه]] تا حد زیادی افزایش یافت. {{مدرک}} گفته شده امل با هماهنگی دولت حافظ اسد، در سرکوب نیروهای فلسطینی طرفدار یاسر عرفات در اردوگاه‌های فلسطنیان مقیم لبنان، سرکوب ناسیونالیست‌های سنّی طرفدار [[لیبی]] (مرابطون) و جنگ با نیروهای لبنانی فالانژ شرکت داشت.{{مدرک}}


۶٬۴۶۳

ویرایش