خطبه ۱۴۳ نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان       = خطبه ۱۴۳ نهج البلاغه

| تصویر   =  

| اندازه تصویر   = <!-- اندازه دلخواه را با عدد انگلیسی و px وارد کنید -->

| توضیح تصویر =  

| نام‌های دیگر =  

| موضوع       =

| صادره از     = [[امام علی(ع)]]

| راوی اصلی   =  

| راویان       =  

| اعتبار سند   =  

| منابع شیعه   = [[نهج البلاغه]]

| منابع سنی   =  

| مؤید قرآنی   =  

| مؤید روایی   =

'''خطبه ۱۴۳ نهج البلاغه''' گفتاری از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] که پس از [[استسقاء|نماز باران]] خوانده شده است.<ref>مغنیه، فی ظلال نهج‏ البلاغة، ۱۴۰۰ق، ج۲، ص۳۱۵.</ref> امام در این خطبه توصیه می‌کند که مردم در زمان بی‌آبی، نزد خداوند [[استغاثه]] کنند<ref>موسوی، شرح نهج ‏البلاغة، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۴۲۲.</ref> و به رحمت او پناه ببرند.<ref>جعفری، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ۱۴۱۸ق، ج۲۴، ص۱۲۴.</ref>  

از تعبیر «خدایا! ما به سوی تو آمدیم، از خانه‌ها که در آن بودیم ...» در این خطبه، استفاده شده که امام نماز باران را در فضای باز و بدون سقف خوانده است.<ref>مغنیه، فی ظلال نهج‏ البلاغة، ۱۴۰۰ق، ج۲، ص۳۱۸.</ref> [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] از این خطبه [[مستحب|مستحب بودن]] نماز باران در زیر آسمان را استفاده کرده است.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج‏۸۸، ص۳۱۴.</ref> امام علی(ع) در ابتدای این خطبه بیان می‌دارد که زمین و آسمان مبدأ رزق نیستند؛ بلکه این دو در رساندن رزق به بندگان از خداوند اطاعت می‌کنند.<ref>ابن‌میثم بحرانی، اختیار مصباح السالکین، ۱۴۰۸ق، ص۳۰۳.</ref> امام در ادامه توضیح می‏‌دهد که خداوند در برابر اعمال ناشایست بندگان، آن‌ها را از نعمت‌ها محروم می‌کند.<ref>ابن‌میثم بحرانی، شرح نهج البلاغة، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۱۸۵.</ref>

علی(ع) در این خطبه به مردم یادآوری می‌کند که باید تلاش کرد تا شایسته [[رحمت الهی|رحمت خداوند]] بود.<ref>ابن‌میثم بحرانی، شرح نهج البلاغة، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۱۸۶.</ref> امام راه خلاصی از این گرفتاری را چنین می‌گوید<ref>ابن‌میثم بحرانی، اختیار مصباح السالکین، ۱۴۰۸ق، ص۳۰۳.</ref> که خداوند [[توبه]] را سبب فراوانی روزی و رحمت بر خلق قرار داد.<ref>نهج البلاغة، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۱۴۳، ص۱۹۹.</ref> برخی عالمان در ذیل این گفتار به این نکته تذکر داده‌اند که [[استغفار]] اگرچه سبب بخشش خداوند می‌شود، با این حال برای رزق باید تلاش نیز وجود داشته باشد.<ref>مغنیه، فی ظلال نهج ‏البلاغة، ۱۴۰۰ق، ج۲، ص۳۱۶.</ref>

أَلَا وَ إِنَّ الْأَرْضَ الَّتِی تُقِلُّکُمْ وَ السَّمَاءَ الَّتِی تُظِلُّکُمْ مُطِیعَتَانِ لِرَبِّکُمْ وَ مَا أَصْبَحَتَا تَجُودَانِ لَکُمْ بِبَرَکَتِهِمَا تَوَجُّعاً لَکُمْ وَ لَا زُلْفَةً إِلَیْکُمْ وَ لَا لِخَیْرٍ تَرْجُوَانِهِ مِنْکُمْ وَ لَکِنْ أُمِرَتَا بِمَنَافِعِکُمْ فَأَطَاعَتَا وَ أُقِیمَتَا عَلَی حُدُودِ مَصَالِحِکُمْ فَقَامَتَا

بدانید زمینی که شما را حمل می کند، و آسمانی که بر سرتان سایه می اندازد فرمانبردار پروردگار شمایند، برکات خود را به شما ارزانی می دارند، نه به خاطردلسوزی، و نه برای نزدیکی جستن به شما، و نه برای خیری که از شما توقع دارند، بلکه از جانب حق برای رساندن منافع به شما مأمورند پس خدا را اطاعت کرده اند، و دستور دارند به مصالح شما قیام کنند پس قیام کردند.

إِنَّ اللَّهَ یَبْتَلِی عِبَادَهُ عِنْدَ الْأَعْمَالِ السَّیِّئَةِ بِنَقْصِ الثَّمَرَاتِ وَ حَبْسِ الْبَرَکَاتِ وَ إِغْلَاقِ خَزَائِنِ الْخَیْرَاتِ لِیَتُوبَ تَائِبٌ وَ یُقْلِعَ مُقْلِعٌ وَ یَتَذَکَّرَ مُتَذَکِّرٌ وَ یَزْدَجِرَ مُزْدَجِرٌ وَ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ الِاسْتِغْفَارَ سَبَباً لِدُرُورِ الرِّزْقِ وَ رَحْمَةِ الْخَلْقِ فَقَالَ سُبْحَانَهُ- اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کانَ غَفَّاراً یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِینَ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ جَنَّاتٍ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ أَنْهاراً

خداوند بندگانش را به وقت اعمال بدشان به کمبود میوه ها، و بازداشتن برکات، و بستن درِ خیرات آزمایش می کند، تا توبه کننده توبه کند، و گناهکار دل از گناه قطع نماید، و پندگیرنده پند گیرد، و خودداری کننده از گناه خودداری کند. و خداوند سبحان توبه را سبب فراوانی روزی و رحمت بر خلق قرار داد و فرمود: «از خداوند آمرزش بخواهید، که او بسیار آمرزنده است. بعد از توبه شما باران آسمان را فراوان بر شما ببارد. و شما را به اموال و فرزندان مدد دهد.»

فَرَحِمَ اللَّهُ امْرَأً اسْتَقْبَلَ تَوْبَتَهُ وَ اسْتَقَالَ خَطِیئَتَهُ وَ بَادَرَ مَنِیَّتَهُ اللَّهُمَّ إِنَّا خَرَجْنَا إِلَیْکَ مِنْ تَحْتِ الْأَسْتَارِ وَ الْأَکْنَانِ وَ بَعْدَ عَجِیجِ الْبَهَائِمِ وَ الْوِلْدَانِ رَاغِبِینَ فِی رَحْمَتِکَ وَ رَاجِینَ فَضْلَ نِعْمَتِکَ وَ خَائِفِینَ مِنْ عَذَابِکَ وَ نِقْمَتِکَ- اللَّهُمَّ فَاسْقِنَا غَیْثَکَ وَ لَا تَجْعَلْنَا مِن الْقَانِطِینَ وَ لَا تُهْلِکْنَا بِالسِّنِینَ وَ لَا تُؤَاخِذْنَا بِمَا فَعَلَ السُّفَهَاءُ مِنَّا یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین‏

خداوندا، ما را از زیر خیمه ها و سرپناه ها، و پس از شنیدن فریاد حیوانات و ناله فرزندان، با شوق به رحمتت، و امید به فضل نعمتت،

و بیم از عذاب و خشمت بیرون آمدیم. خداوندا، ما را از بارانت سیراب کن، و از ناامیدان قرار مده، و به خشکسالی هلاک مکن، و ما را به سبب اعمالی که نادانان ما مرتکب شده اند مؤاخذه مفرما، ای مهربانترین مهربانان.

اللَّهُمَّ إِنَّا خَرَجْنَا إِلَیْکَ نَشْکُو إِلَیْکَ مَا لَا یَخْفَی عَلَیْکَ حِینَ أَلْجَأَتْنَا الْمَضَایِقُ الْوَعْرَةُ وَ أَجَاءَتْنَا الْمَقَاحِطُ الْمُجْدِبَةُ وَ أَعْیَتْنَا الْمَطَالِبُ الْمُتَعَسِّرَةُ وَ تَلَاحَمَتْ عَلَیْنَا الْفِتَنُ [الْمَسْتَصْعَبَةُ] الْمُسْتَصْعِبَةُ اللَّهُمَّ إِنَّا نَسْأَلُکَ أَلَّا تَرُدَّنَا خَائِبِینَ وَ لَا تَقْلِبَنَا وَاجِمِینَ وَ لَا تُخَاطِبَنَا بِذُنُوبِنَا وَ لَا تُقَایِسَنَا بِأَعْمَالِنَا

خداوندا، به سوی تو آمدیم، و از آنچه بر تو مخفی نیست به تو شکایت آوریم، به وقتی که سختی های کمرشکن راه چاره را بر ما بسته، و قحطی دردآور ما را به این وضع انداخته، و امور سخت ما را خسته کرده، و فتنه‌های ناهنجار نسبت به ما پی درپی شده. بارخدایا،

اللَّهُمَّ انْشُرْ عَلَیْنَا غَیْثَکَ وَ بَرَکَتَکَ وَ رِزْقَکَ وَ رَحْمَتَکَ وَ اسْقِنَا سُقْیَا نَاقِعَةً مُرْوِیَةً مُعْشِبَةً تُنْبِتُ بِهَا مَا قَدْ فَاتَ وَ تُحْیِی بِهَا مَا قَدْ مَاتَ نَافِعَةَ الْحَیَا کَثِیرَةَ الْمُجْتَنَی تُرْوِی بِهَا الْقِیعَانَ وَ تُسِیلُ الْبُطْنَانَ وَ تَسْتَوْرِقُ الْأَشْجَارَ وَ تُرْخِصُ الْأَسْعَارَ إِنَّکَ عَلَی مَا تَشَاءُ قَدِیر

خداوندا، سفره باران و برکت و رزق و رحمتت را بر ما بگستران، و ما را سیراب کن به بارانی سودمند و سیراب کننده و رویاننده گیاهان، که به سبب آن برویانی آنچه را از دست رفته، و زنده کنی آنچه را مُرده، باران با منفعتی که تشنگی زمین را برطرف کند، و محصولی که از آن به دست می آید فراوان باشد، بارانی که زمین های هموار را بدان سیراب کنی، و وادیها و رودخانه ها را جاری سازی، و درختان را پر برگ، و قیمت ها را ارزان نمایی، که تو بر هر چیز توانایی.

* مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.

* موسوی، سید عباس‌علی، شرح نهج‏ البلاغة، بیروت، دار الرسول الاکرم، ۱۴۱۸ق.