مسلم بن عقبه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
مسلم بن عقبة بن ریاح بن اسعد مُرِّیّ از اهل [[دمشق]] بوده است.<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۸، ص۱۰۲.</ref> گفته شده که او دوران [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] را درک کرده، ولی جزء صحابه او به‌قلم نرفته است.<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۸، ص۱۰۲.</ref> مسلم بن عقبه از دولتمردان و فرماندهان [[بنی‌امیه|اموی]] بود<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۴ق، ج۲، ص۴۶۷؛ ابن‌اثیر، الكامل فی التاريخ، ۱۳۸۵ق، ج۳، ص۳۸۱.</ref> و در [[جنگ صفین]] فرمانده پیادگان سپاه شام بوده است.<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۵، ص۱۲؛ ابن‌اثیر، الكامل فی التاريخ، ۱۳۸۵ق، ج۳، ص۲۹۴.</ref> به نقل از منابع، [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویة بن ابوسفیان]] در هنگام مرگ او را واسطه رساندن وصایای سیاسی‌اش به فرزندش [[یزید بن معاویه|یزید]] کرد.<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۵، ص۳۲۳.</ref> | مسلم بن عقبة بن ریاح بن اسعد مُرِّیّ از اهل [[دمشق]] بوده است.<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۸، ص۱۰۲.</ref> گفته شده که او دوران [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] را درک کرده، ولی جزء صحابه او به‌قلم نرفته است.<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۸، ص۱۰۲.</ref> مسلم بن عقبه از دولتمردان و فرماندهان [[بنی‌امیه|اموی]] بود<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۴ق، ج۲، ص۴۶۷؛ ابن‌اثیر، الكامل فی التاريخ، ۱۳۸۵ق، ج۳، ص۳۸۱.</ref> و در [[جنگ صفین]] فرمانده پیادگان سپاه شام بوده است.<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۵، ص۱۲؛ ابن‌اثیر، الكامل فی التاريخ، ۱۳۸۵ق، ج۳، ص۲۹۴.</ref> به نقل از منابع، [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویة بن ابوسفیان]] در هنگام مرگ او را واسطه رساندن وصایای سیاسی‌اش به فرزندش [[یزید بن معاویه|یزید]] کرد.<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۵، ص۳۲۳.</ref> | ||
در برخی منابع، از خصوصیات ظاهری مسلم بن عقبه یاد شده است: یک‌چشم، گلگون و سپیدموی که چون راه می‌رفت گویی دو پایش را می‌خواهد از گِل بیرون آورد.<ref>برای نمونه نگاه کنید: عقاد، ابوالشهداء الحسين بن علی(ع)، ۱۴۱۵ق، ص۱۶۳.</ref> [[مرتضی مطهری]] وجود چنین نقایصی در او را، بر اساس یک قاعده روان‌شناسی (سازوکار جبران)، عاملی برای سرکوب‌گری و خشونت‌خویی او دانسته است؛ بر اساس این قاعده، گفته شده که کسی که نقصی دارد، می‌خواهد هرطور شده آن نقص را جبران کند و گاهی جبران نقص خود را با سرکوب دیگران و به زیر کشیدن آنان پی می‌گیرد.<ref>مطهری، حماسه حسینی، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۹۴.</ref> | در برخی منابع، از خصوصیات ظاهری مسلم بن عقبه یاد شده است: یک‌چشم، گلگون و سپیدموی که چون راه می‌رفت گویی دو پایش را می‌خواهد از گِل بیرون آورد.<ref>برای نمونه نگاه کنید: عقاد، ابوالشهداء الحسين بن علی(ع)، ۱۴۱۵ق، ص۱۶۳.</ref> [[مرتضی مطهری]] وجود چنین نقایصی در او را، بر اساس یک قاعده روان‌شناسی (سازوکار جبران)، عاملی برای سرکوب‌گری و خشونت‌خویی او دانسته است؛ بر اساس این قاعده، گفته شده که کسی که نقصی دارد، می‌خواهد هرطور شده آن نقص را جبران کند و گاهی جبران نقص خود را با سرکوب دیگران و به زیر کشیدن آنان پی می‌گیرد.<ref>مطهری، حماسه حسینی، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۹۴.</ref> | ||
==نقش‌آفرینی در واقعه حره== | ==نقش‌آفرینی در واقعه حره== | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
به‌نقل از [[تاریخ طبری (کتاب)|تاریخ طبری]]، مسلم بن عقبه از ابتدای حرکت به‌سوی [[مدینه]] بیمار بود.<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۵، ص۴۸۳.</ref> پس از سرکوب جنبش مدینه، او به‌قصد سرکوب جنبش مردم [[مکه]] به رهبری [[عبدالله بن زبیر]] به‌سوی آنجا رهسپار شد که در میانه راه ([[ابواء]]<ref>ابن عبد ربه، العقد الفريد، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۱۳۹.</ref> یا مُشَلَّل<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۴ق، ج۵، ص۳۳۷.</ref>) درگذشت.<ref>ابن‌قتیبه، الامامة و السیاسة، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۲۴۱؛ ابوحنیفه دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۷۳ش، ص۲۶۷؛ مسعودی، مروج الذهب، ج۳، ۱۴۰۹ق، ص۷۱.</ref> مرگ او را آخر محرم سال ۶۴ق نوشته‌اند.<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۵، ص۴۹۶؛ ابن‌اثیر، الكامل فی التاريخ، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۱۲۳.</ref> گفته شده که پس از دفن او، گورش را [[نبش قبر|نبش]] و جنازه‌اش را به دار کشیدند و به‌سوی آن سنگ و تیر انداختند.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۴ق، ج۵، ص۳۳۱-۳۳۲؛ ابن‌قتیبه، الامامة و السیاسة، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۲۴۲.</ref> | به‌نقل از [[تاریخ طبری (کتاب)|تاریخ طبری]]، مسلم بن عقبه از ابتدای حرکت به‌سوی [[مدینه]] بیمار بود.<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۵، ص۴۸۳.</ref> پس از سرکوب جنبش مدینه، او به‌قصد سرکوب جنبش مردم [[مکه]] به رهبری [[عبدالله بن زبیر]] به‌سوی آنجا رهسپار شد که در میانه راه ([[ابواء]]<ref>ابن عبد ربه، العقد الفريد، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۱۳۹.</ref> یا مُشَلَّل<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۴ق، ج۵، ص۳۳۷.</ref>) درگذشت.<ref>ابن‌قتیبه، الامامة و السیاسة، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۲۴۱؛ ابوحنیفه دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۷۳ش، ص۲۶۷؛ مسعودی، مروج الذهب، ج۳، ۱۴۰۹ق، ص۷۱.</ref> مرگ او را آخر محرم سال ۶۴ق نوشته‌اند.<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۵، ص۴۹۶؛ ابن‌اثیر، الكامل فی التاريخ، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۱۲۳.</ref> گفته شده که پس از دفن او، گورش را [[نبش قبر|نبش]] و جنازه‌اش را به دار کشیدند و به‌سوی آن سنگ و تیر انداختند.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۴ق، ج۵، ص۳۳۱-۳۳۲؛ ابن‌قتیبه، الامامة و السیاسة، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۲۴۲.</ref> | ||
{{گفتاورد تزیینی|دعای [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] برای دفع شر مسلم بن عقبه: پروردگارا چه بسيار نعمتى كه به من ارزانى داشتى و سپاسگزارى من براى تو در برابر آن اندک بود و چه بسا پيش‌آمد ناگوارى كه مرا بدان مبتلا ساختى و بردبارى من در برابرش اندک بود. پس اى خدایی كه هنگام ارزانى‌داشتن نعمتش سپاسگزارى من اندک بود ولى دست از يارى من برنداشتى، اى بخشايشگرى كه هرگز بخشش او منقطع نگردد و اى آنكه داراى نعمت‌هاى بيشمارى، بر محمد و آل او درود فرست و شر اين مرد را از من بگردان، پس من همانا تو را برابر او قرار دادم (و از تو می‌خواهم كه از آن‌رو كه به‌سوى من آيد او را بازگردانى) و از بدى و آزارش به تو پناه مى‌برم.<ref>مفید، الارشاد، تهران، ج۲، ص۱۵۱.</ref>}} | |||
==مسلم بن عقبه و امام سجاد(ع)== | ==مسلم بن عقبه و امام سجاد(ع)== | ||
در منابع، از چگونگی برخورد مسلم بن عقبه با [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] در جریان [[واقعه حره]] گزارش‌های وجود دارد<ref>برای نمونه نگاه کنید: مسعودی، مروج الذهب، ج۳، ۱۴۰۹ق، ص۷۰-۷۱.</ref> که مختلف و ناهم‌ساز تلقی شده است.<ref>زاهدی توچائی، «تأملی در اخبار ملاقات امام زین‌العابدین(ع) با مسلم بن عقبه در قیام حره»، ص۹۳.</ref> در برخی آمده که مسلم بن عقبه، بنابر سفارش [[یزید بن معاویه]]،<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۵، ص۴۸۴.</ref> با امام سجاد(ع) با نیکویی برخورد کرد.<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۵، ص۴۹۳-۴۹۴؛ مسعودی، مروج الذهب، ج۳، ۱۴۰۹ق، ص۷۰.</ref> دلیل یزید برای این سفارش عدم دخالت امام(ع) در این قیام ثبت شده است.<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۵، ص۴۸۴؛ ابن‌اثیر، الكامل فی التاريخ، ۱۳۸۵ق، ج۳، ص۳۸۱.</ref> | در منابع، از چگونگی برخورد مسلم بن عقبه با [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] در جریان [[واقعه حره]] گزارش‌های وجود دارد<ref>برای نمونه نگاه کنید: مسعودی، مروج الذهب، ج۳، ۱۴۰۹ق، ص۷۰-۷۱.</ref> که مختلف و ناهم‌ساز تلقی شده است.<ref>زاهدی توچائی، «تأملی در اخبار ملاقات امام زین‌العابدین(ع) با مسلم بن عقبه در قیام حره»، ص۹۳.</ref> در برخی آمده که مسلم بن عقبه، بنابر سفارش [[یزید بن معاویه]]،<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۵، ص۴۸۴.</ref> با امام سجاد(ع) با نیکویی برخورد کرد.<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۵، ص۴۹۳-۴۹۴؛ مسعودی، مروج الذهب، ج۳، ۱۴۰۹ق، ص۷۰.</ref> دلیل یزید برای این سفارش عدم دخالت امام(ع) در این قیام ثبت شده است.<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۵، ص۴۸۴؛ ابن‌اثیر، الكامل فی التاريخ، ۱۳۸۵ق، ج۳، ص۳۸۱.</ref> | ||