احمد بن موسی بن جعفر: تفاوت میان نسخه‌ها
غنی سازی، تقویت متن و منابع
(غنی سازی، تقویت متن و منابع) |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ جعبه اطلاعات امامزاده | {{جعبه اطلاعات امامزاده | ||
| عنوان= احمد بن موسی بن جعفر | | عنوان= احمد بن موسی بن جعفر | ||
| نام = احمد | | نام = احمد | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
}} | }} | ||
'''احمد بن موسی بن جعفر''' ملقب به '''شاهچراغ''' و مشهور به سید السادات الاعاظم، از [[فرزندان امام کاظم(ع)]] است. او از [[:رده:امامزادگان|امامزادگان]] مشهور در [[ایران]] است که در زمان [[خلافت]] [[مأمون]] به [[ایران]] سفر کرد و با شنیدن خبر [[شهادت]] [[امام رضا(ع)]]، در [[شیراز]] ماند و در همان‌جا به شهادت رسید. مقبره وی در شیراز، مدت‌ها مخفی بود. | '''احمد بن موسی بن جعفر''' ملقب به '''شاهچراغ''' و مشهور به سید السادات الاعاظم، از [[فرزندان امام کاظم(ع)]] است. او از [[:رده:امامزادگان|امامزادگان]] مشهور در [[ایران]] است که در زمان [[خلافت]] [[مأمون]] به [[ایران]] سفر کرد و با شنیدن خبر [[شهادت]] [[امام رضا(ع)]]، در [[شیراز]] ماند و در همان‌جا به شهادت رسید. مقبره وی در شیراز، مدت‌ها مخفی بود. | ||
== ولادت و نسب == | ==ولادت و نسب== | ||
تاریخ ولادت وی مشخص نیست. پدرش [[موسی بن جعفر(ع)]] ، [[امام]] هفتم [[شیعه|شیعیان]] و مادر او به [[ام احمد]] شهرت داشت.<ref> | تاریخ ولادت وی مشخص نیست. پدرش [[موسی بن جعفر(ع)]] ، [[امام]] هفتم [[شیعه|شیعیان]] و مادر او به [[ام احمد]] شهرت داشت.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۴۴؛ طبرسی، تاج الموالید، ۱۴۲۲ق، ص۱۲۳؛ ابن شهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۳۲۴؛ ابن صباغ مالکی، الفصول المهمه، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۹۶۱.</ref> | ||
{{تبارنامه امام موسی کاظم}} | {{تبارنامه امام موسی کاظم}} | ||
==جایگاه و مقام == | ==جایگاه و مقام== | ||
نقل شده که احمد بن موسی(ع) کریم بود و [[امام کاظم(ع)]] او را بسیار دوست می‌داشت.<ref>اربلی، کشف الغمة، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص ۲۳۶؛ ابن صباغ، الفصول المهمة، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۹۶۱.</ref> | نقل شده که احمد بن موسی(ع) کریم بود و [[امام کاظم(ع)]] او را بسیار دوست می‌داشت.<ref>اربلی، کشف الغمة، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص ۲۳۶؛ ابن صباغ، الفصول المهمة، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۹۶۱.</ref> | ||
[[شیخ مفید]] نیز از احمد با بزرگی و عظمت یاد کرده، می‌گوید: ''احمد بن موسی(ع) فردی کریم النفس، جلیل القدر و پرهیزکار بود که پدرش او را دوست داشت و بر دیگر فرزندان مقدم می‌کرد. امام کاظم(ع) مزرعه خویش را که به «یَسیره» معروف بود به او بخشید و گفته شده که احمد بن موسی بن جعفر(ع) هزار بنده را آزاد کرد''.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۴۴.</ref> | [[شیخ مفید]] نیز از احمد با بزرگی و عظمت یاد کرده، می‌گوید: ''احمد بن موسی(ع) فردی کریم النفس، جلیل القدر و پرهیزکار بود که پدرش او را دوست داشت و بر دیگر فرزندان مقدم می‌کرد. امام کاظم(ع) مزرعه خویش را که به «یَسیره»''{{یاد|با چنین نامی، یک چاه در مدینه ثبت شده که متعلق به ابی‌امیه(بن زید) مخزومی بوده که از آن با عنوان «العَسیر» نیز یاد شده است: معجم البلدان حموی، ۱۹۹۵م، ج۴، ص۱۲۵؛ وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۱۶۵.}} ''معروف بود به او بخشید و گفته شده که احمد بن موسی بن جعفر(ع) هزار بنده را آزاد کرد''.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۴۴.</ref> | ||
شیخ مفید همچنین روایتی از [[اسماعیل بن موسی بن جعفر]](ع) نقل می‌کند: ''در سفری بیست نفر از خادمان پدرم با احمد بودند و او را احترام می‌کردند. هرگاه احمد برمی خاست و می‌نشست آنان هم به احترامش بلند شده و می‌نشستند؛ پدرم همواره به احمد عنایت داشت و از وی غافل نمی‌گردید و چشم از او بر نمی‌داشت و با گوشه چشم نگاه‌های محبت‌آمیز به او داشت بی آن که او متوجه بشود''.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۴۵.</ref> | شیخ مفید همچنین روایتی از [[اسماعیل بن موسی بن جعفر]](ع) نقل می‌کند: ''در سفری بیست نفر از خادمان پدرم با احمد بودند و او را احترام می‌کردند. هرگاه احمد برمی خاست و می‌نشست آنان هم به احترامش بلند شده و می‌نشستند؛ پدرم همواره به احمد عنایت داشت و از وی غافل نمی‌گردید و چشم از او بر نمی‌داشت و با گوشه چشم نگاه‌های محبت‌آمیز به او داشت بی آن که او متوجه بشود''.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۴۵.</ref> | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
[[کشی]]، احمد بن موسی را یکی از فضلای عصر خود نام برده، او را در زمره محدثانی می‌شمارد که احادیث زیادی از پدر و اجداد بزرگوارش نقل کرده است و می‌نویسد: ''احمد بن موسی به دست مبارک خود قرآن کریم را نوشته است''.<ref>کشی، اختیار معرفه الرجال، ۱۳۴۸ش، ص۲۹۴.</ref> | [[کشی]]، احمد بن موسی را یکی از فضلای عصر خود نام برده، او را در زمره محدثانی می‌شمارد که احادیث زیادی از پدر و اجداد بزرگوارش نقل کرده است و می‌نویسد: ''احمد بن موسی به دست مبارک خود قرآن کریم را نوشته است''.<ref>کشی، اختیار معرفه الرجال، ۱۳۴۸ش، ص۲۹۴.</ref> | ||
== امامت پس از شهادت امام کاظم(ع) == | ==امامت پس از شهادت امام کاظم(ع)== | ||
هر چند پس از [[شهادت]] امام هفتم، عده‌ای به گمان [[امامت]] احمد بن موسی(ع) جلوی منزل اُم‌ِّاحمد(مادر احمد بن موسی و یکی از همسران امام کاظم) اجتماع کردند، احمد بن موسی با صراحت اعلام کرد:{{سخ}} | هر چند پس از [[شهادت]] امام هفتم، عده‌ای به گمان [[امامت]] احمد بن موسی(ع) جلوی منزل اُم‌ِّاحمد(مادر احمد بن موسی و یکی از همسران امام کاظم) اجتماع کردند، احمد بن موسی با صراحت اعلام کرد:{{سخ}} | ||
::''آن چنان که شما در [[بیعت]] من هستید، من در بیعت برادرم [[علی بن موسی الرضا]] هستم و او ولیِّ خدا، پیشوا و جانشین پس از پدرم است''. | ::''آن چنان که شما در [[بیعت]] من هستید، من در بیعت برادرم [[علی بن موسی الرضا]] هستم و او ولیِّ خدا، پیشوا و جانشین پس از پدرم است''. | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
سپس همگان با علی بن موسی(ع) بیعت کردند و امام رضا(ع) در حق برادرش [[دعا]] کرد.<ref>بحرالعلوم، تحفة العالم، ۱۴۰۱ق، ج۲، ص۲۷.</ref> با این حال برخی فرقه‌نویسان و کتب ملل و نحل، از فرقه‌ای با عنوان «[[احمدیه]]» و پیروان احمد بن موسی(ع) نام برده که پس از شهادت امام کاظم(ع) قائل به [[امامت]] وی شدند.<ref>شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۳۰ش، ج۱، ص۱۶۹؛ نوبختی، فرق الشیعه، ۱۴۰۴ق، ص۸۵.</ref> | سپس همگان با علی بن موسی(ع) بیعت کردند و امام رضا(ع) در حق برادرش [[دعا]] کرد.<ref>بحرالعلوم، تحفة العالم، ۱۴۰۱ق، ج۲، ص۲۷.</ref> با این حال برخی فرقه‌نویسان و کتب ملل و نحل، از فرقه‌ای با عنوان «[[احمدیه]]» و پیروان احمد بن موسی(ع) نام برده که پس از شهادت امام کاظم(ع) قائل به [[امامت]] وی شدند.<ref>شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۳۰ش، ج۱، ص۱۶۹؛ نوبختی، فرق الشیعه، ۱۴۰۴ق، ص۸۵.</ref> | ||
== قیام احمد بن موسی(ع) == | ==قیام احمد بن موسی(ع)== | ||
بعضی از منابع، به قیام احمد بن موسی(ع) بر ضد [[خلفای عباسی]] اشاره کرده، ولی نسبت به جزئیات و چگونگی آن نپرداخته‌اند. این گزارش‌های تاریخی، حاکی از حضور احمد در قیام [[ابن طباطبا]] بوده است.<ref>کشی، اختیار معرفه الرجال، ۱۳۴۸ش، ص۴۷۲.</ref> | بعضی از منابع، به قیام احمد بن موسی(ع) بر ضد [[خلفای عباسی]] اشاره کرده، ولی نسبت به جزئیات و چگونگی آن نپرداخته‌اند. این گزارش‌های تاریخی، حاکی از حضور احمد در قیام [[ابن طباطبا]] بوده است.<ref>کشی، اختیار معرفه الرجال، ۱۳۴۸ش، ص۴۷۲.</ref> | ||
== هجرت به ایران == | ==هجرت به ایران== | ||
احمد بن موسی(ع) همراه با کاروانی عظیم که جمعیت آن تا پانزده هزار گزارش شده است به ایران مهاجرت کرد،<ref>سلطان الواعظین، شب‌های پیشاور، ۱۳۷۹ش، ص۱۱۷.</ref> دو دلیل برای این هجرت ذکر شده است: | احمد بن موسی(ع) همراه با کاروانی عظیم که جمعیت آن تا پانزده هزار گزارش شده است به ایران مهاجرت کرد،<ref>سلطان الواعظین، شب‌های پیشاور، ۱۳۷۹ش، ص۱۱۷.</ref> دو دلیل برای این هجرت ذکر شده است: | ||
# خون خواهی برادرش علی بن موسی(ع) که به دست [[مأمون]] به [[شهادت]] رسید.<ref>بیهقی، لباب الانساب و الالقاب الاعقاب، ابوالحسن علی بن زید، نسخه خطی، مرکز اسناد دانشگاه تهران.</ref> | #خون خواهی برادرش علی بن موسی(ع) که به دست [[مأمون]] به [[شهادت]] رسید.<ref>بیهقی، لباب الانساب و الالقاب الاعقاب، ابوالحسن علی بن زید، نسخه خطی، مرکز اسناد دانشگاه تهران.</ref> | ||
# برای دیدار علی بن موسی الرضا(ع) که در میانه راه از شهادت برادر آگاهی یافت.<ref>سلطان الواعظین، شب‌های پیشاور، ۱۳۷۹ش، ص۱۱۸.</ref> | #برای دیدار علی بن موسی الرضا(ع) که در میانه راه از شهادت برادر آگاهی یافت.<ref>سلطان الواعظین، شب‌های پیشاور، ۱۳۷۹ش، ص۱۱۸.</ref> | ||
[[پرونده:حرم شاهچراغ.jpg|بندانگشتی|200px|نمایی از حرم احمد بن موسی شاهچراغ در [[شیراز]]]] | [[پرونده:حرم شاهچراغ.jpg|بندانگشتی|200px|نمایی از حرم احمد بن موسی شاهچراغ در [[شیراز]]]] | ||
== شهادت احمد بن موسی(ع) و یاران == | ==شهادت احمد بن موسی(ع) و یاران== | ||
قُتلُغ خان، حاکم [[شیراز]] و عامل مأمون در خان زینان در هشت فرسخی شیراز با احمد بن موسی(ع) و کاروان همراه وی ملاقات کرد و خبر شهادت امام رضا(ع) را به آنان رسانید. این خبر باعث تضعیف روحیه و پراکندگی آنان گردید. احمد به همراه نزدیکان خود راهی شیراز شد و در آنجا در جریان جنگ به شهادت رسید.<ref>رجوع کنید به: سلطان الواعظین، شب‌های پیشاور، ۱۳۷۹ش، ص۱۱۷.</ref> | قُتلُغ خان، حاکم [[شیراز]] و عامل مأمون در خان زینان در هشت فرسخی شیراز با احمد بن موسی(ع) و کاروان همراه وی ملاقات کرد و خبر شهادت امام رضا(ع) را به آنان رسانید. این خبر باعث تضعیف روحیه و پراکندگی آنان گردید. احمد به همراه نزدیکان خود راهی شیراز شد و در آنجا در جریان جنگ به شهادت رسید.<ref>رجوع کنید به: سلطان الواعظین، شب‌های پیشاور، ۱۳۷۹ش، ص۱۱۷.</ref> | ||
== آشکار شدن قبر == | ==آشکار شدن قبر== | ||
در منابع تاریخی، چند قول مختلف درباره یافته شدن مزار احمد بن موسی دیده می‌شود: | در منابع تاریخی، چند قول مختلف درباره یافته شدن مزار احمد بن موسی دیده می‌شود: | ||
#تا اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم، نقلی مبنی بر آگاهی از محل دفن احمد بن موسی در منابع وجود ندارد.<ref>زاهدی، «احمد بن موسی(ع)»، ص ۹۸.</ref> برخی منابع مانند ریاض الانساب ملک الکتاب شیرازی و بحر الانساب تیموری، از کشف مزار احمد بن موسی در قرن چهارم و در زمان [[عضدالدوله دیلمی]] (۳۷۲ – ۳۳۸) خبر داده‌اند. برخی از منابع مدعی شده‌اند که قبر احمد بن موسی تا سیصد سال مخفی بود تا آنکه در زمان عضدالدوله دیلمی یافته شد.<ref>مجد الاشرف، آثار الاحمدیه، ص۲ – ۸.</ref> | #تا اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم، نقلی مبنی بر آگاهی از محل دفن احمد بن موسی در منابع وجود ندارد.<ref>زاهدی، «احمد بن موسی(ع)»، ص ۹۸.</ref> برخی منابع مانند ریاض الانساب ملک الکتاب شیرازی و بحر الانساب تیموری، از کشف مزار احمد بن موسی در قرن چهارم و در زمان [[عضدالدوله دیلمی]] (۳۷۲ – ۳۳۸) خبر داده‌اند. برخی از منابع مدعی شده‌اند که قبر احمد بن موسی تا سیصد سال مخفی بود تا آنکه در زمان عضدالدوله دیلمی یافته شد.<ref>مجد الاشرف، آثار الاحمدیه، ص۲ – ۸.</ref> | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
[[پرونده:ضریح قبر احمد بن موسی بن جعفر.jpg|بندانگشتی|200px|[[حرم شاهچراغ|ضریح قبر احمد بن موسی شاهچراغ]] در [[شیراز]]]] | [[پرونده:ضریح قبر احمد بن موسی بن جعفر.jpg|بندانگشتی|200px|[[حرم شاهچراغ|ضریح قبر احمد بن موسی شاهچراغ]] در [[شیراز]]]] | ||
== انتساب لقب شاهچراغ == | ==انتساب لقب شاهچراغ== | ||
منشأ این لقب داستان‌ها و افسانه‌ها و کتب متأخر است و در منابع متقدم هیچ اشاره‌ای به آن نشده است.<ref>برای نمونه مراجعه کنید به: مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۸، ص۳۰۸.</ref> در برخی کتاب‌ها آمده است: | منشأ این لقب داستان‌ها و افسانه‌ها و کتب متأخر است و در منابع متقدم هیچ اشاره‌ای به آن نشده است.<ref>برای نمونه مراجعه کنید به: مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۸، ص۳۰۸.</ref> در برخی کتاب‌ها آمده است: | ||
تا زمان [[عضدالدوله]]، کسی از مدفن شاهچراغ(ع) اطلاع نداشت و مکان حاضر، تل گلی بیشتر نبود که در اطراف آن خانه‌های متعدد وجود داشت. از جمله پیرزنی در پایین آن تل، خانه‌ای گلی داشت و در هر شب [[جمعه (روز)|جمعه]]، ثلث آخر شب می‌دید چراغی در نهایت روشنایی در بالای تل خاک می‌درخشد و تا طلوع صبح نورش به نظر می‌رسد. چند شب جمعه مراقب بود و روشنایی چراغ به همین کیفیت ادامه داشت. با خود اندیشید شاید این مکان قبر یکی از امام زادگان یا اولیای خدا باشد و بهتر است که امیر عضدالدوله را بر این وضع آگاه نماید. هنگام روز به همین قصد به سرای عضدالدوله دیلمی رفت و کیفیت آن چه را دیده بود، به عرض رسانید. امیر و حاضران از بیانش در تعجب شدند. درباریان که چنین موضوعی را خلاف می‌دانستند، هر کدام با سلیقه خود چیزی بیان کردند. یکی گفت: پیرزن به علت ضعف قوا، شب خوابش نمی‌برد. و هر کس سخنی می‌گفت. عضدالدوله گفت: «نباید چنین باشد که شما می‌گویید. سخنان این زن در دل من اثری نیکو باقی گذاشت؛ زیرا می‌گوید که این چراغ، فقط در شب‌های جمعه، آن هم در ثلث آخر شب دیده می‌شود نه همه شب‌ها و نه تمام شب جمعه. با توجه به این موضوع، بایستی دقت بیشتری داشت؛ باشد که سرّی از اسرار مکشوف گردد.» به هر حال قرار شد که اولین شب جمعه آینده، شخصاً درون خانه پیرزن به مهمانی رود و خود چراغ را معاینه و مشاهده کند. چون شب جمعه فرا رسید، شاه به خانه پیرزن آمد. چون ثلث آخر شب شد، چشمش را متوجه سمتی نمود که چراغ را به او نشان می‌داد، وی آشکارا نور چراغ را دید و در شگفتی عجیب بماند. حیران و متفکر به سرای خویش بازگشت و با خود گفت: «این آثار و علایم چگونه و از کجا می‌تواند باشد و آیا آن چه را دیده‌ام، خواب بوده است یا بیداری؟» | تا زمان [[عضدالدوله]]، کسی از مدفن شاهچراغ(ع) اطلاع نداشت و مکان حاضر، تل گلی بیشتر نبود که در اطراف آن خانه‌های متعدد وجود داشت. از جمله پیرزنی در پایین آن تل، خانه‌ای گلی داشت و در هر شب [[جمعه (روز)|جمعه]]، ثلث آخر شب می‌دید چراغی در نهایت روشنایی در بالای تل خاک می‌درخشد و تا طلوع صبح نورش به نظر می‌رسد. چند شب جمعه مراقب بود و روشنایی چراغ به همین کیفیت ادامه داشت. با خود اندیشید شاید این مکان قبر یکی از امام زادگان یا اولیای خدا باشد و بهتر است که امیر عضدالدوله را بر این وضع آگاه نماید. هنگام روز به همین قصد به سرای عضدالدوله دیلمی رفت و کیفیت آن چه را دیده بود، به عرض رسانید. امیر و حاضران از بیانش در تعجب شدند. درباریان که چنین موضوعی را خلاف می‌دانستند، هر کدام با سلیقه خود چیزی بیان کردند. یکی گفت: پیرزن به علت ضعف قوا، شب خوابش نمی‌برد. و هر کس سخنی می‌گفت. عضدالدوله گفت: «نباید چنین باشد که شما می‌گویید. سخنان این زن در دل من اثری نیکو باقی گذاشت؛ زیرا می‌گوید که این چراغ، فقط در شب‌های جمعه، آن هم در ثلث آخر شب دیده می‌شود نه همه شب‌ها و نه تمام شب جمعه. با توجه به این موضوع، بایستی دقت بیشتری داشت؛ باشد که سرّی از اسرار مکشوف گردد.» به هر حال قرار شد که اولین شب جمعه آینده، شخصاً درون خانه پیرزن به مهمانی رود و خود چراغ را معاینه و مشاهده کند. چون شب جمعه فرا رسید، شاه به خانه پیرزن آمد. چون ثلث آخر شب شد، چشمش را متوجه سمتی نمود که چراغ را به او نشان می‌داد، وی آشکارا نور چراغ را دید و در شگفتی عجیب بماند. حیران و متفکر به سرای خویش بازگشت و با خود گفت: «این آثار و علایم چگونه و از کجا می‌تواند باشد و آیا آن چه را دیده‌ام، خواب بوده است یا بیداری؟» | ||
در همین تحیر و تفکر، به خواب رفت. در عالم رؤیا سیدی بزرگوار و جلیل القدر را زیارت کرد که به او فرمود: ای امیر از چه در خیالی؟ در این محل، مدفن من است و من احمد بن موسی الکاظم هستم و برای اطمینان خاطر خود، کسی را در همین محل نزد ما بفرست تا انگشتری به جهت تو بفرستم.» و چون عضدالدوله چنین بدید و بشنید، شادمان از خواب بیدار گردید...<ref>زاهدی، «احمد بن موسی(ع)»، ص۹۹ - ۱۰۳.</ref> | در همین تحیر و تفکر، به خواب رفت. در عالم رؤیا سیدی بزرگوار و جلیل القدر را زیارت کرد که به او فرمود: ای امیر از چه در خیالی؟ در این محل، مدفن من است و من احمد بن موسی الکاظم(ع) هستم و برای اطمینان خاطر خود، کسی را در همین محل نزد ما بفرست تا انگشتری به جهت تو بفرستم.» و چون عضدالدوله چنین بدید و بشنید، شادمان از خواب بیدار گردید...<ref>زاهدی، «احمد بن موسی(ع)»، ص۹۹ - ۱۰۳.</ref> | ||
== مدفن احمد بن موسی(ع) == | ==مدفن احمد بن موسی(ع)== | ||
درباره محل دفن وی دو نظریه وجود دارد: | درباره محل دفن وی دو نظریه وجود دارد: | ||
* [[خراسان]] <ref>حمد الله مستوفی، نزهة القلوب، ۱۳۸۱ش، ص۱۷۲.</ref> | *[[خراسان]] <ref>حمد الله مستوفی، نزهة القلوب، ۱۳۸۱ش، ص۱۷۲.</ref> | ||
* [[شیراز]] (نظر مشهور در میان بزرگان و مورخان)<ref>برای نمونه مراجعه کنید به:مستوفی، نزهة القلوب، ۱۳۸۱ش، ص۱۷۲؛ مامقانی، تنقیح المقال، بی‌تا، ج۱، ص۹۷.</ref> | *[[شیراز]] (نظر مشهور در میان بزرگان و مورخان)<ref>برای نمونه مراجعه کنید به:مستوفی، نزهة القلوب، ۱۳۸۱ش، ص۱۷۲؛ مامقانی، تنقیح المقال، بی‌تا، ج۱، ص۹۷.</ref> | ||
==فرزندان== | ==فرزندان== | ||
بسیاری از علمای انساب احمد بن موسی را بدون فرزند دانسته‌اند؛<ref>عقیقی، المعقبین، ۱۴۲۲ق، ص۴۳؛ بخاری، سرالسلسله العلویه، ۱۳۸۹ق، ص۴۳.</ref>اما بر خلاف آنان بعضی وی را دارای فرزند دانسته‌اند، [[ضامن بن شدقم]] برای وی چهار فرزند به نام‌های ''محمد''، ''علی''، ''عبدالله'' و ''داود'' نقل کرده است. <ref>ضامن بن شدقم، تحفه الازهار، ۱۳۷۸ش، ج۳، | بسیاری از علمای انساب احمد بن موسی را بدون فرزند دانسته‌اند؛<ref>ابن صوفی، المجدی، ۱۴۰۹ق، ص۱۰۷؛ عقیقی، المعقبین، ۱۴۲۲ق، ص۴۳؛ بخاری، سرالسلسله العلویه، ۱۳۸۹ق، ص۴۳.</ref>اما بر خلاف آنان بعضی وی را دارای فرزند دانسته‌اند، [[ضامن بن شدقم]] برای وی چهار فرزند به نام‌های ''محمد''، ''علی''، ''عبدالله'' و ''داود'' نقل کرده است. <ref>ضامن بن شدقم، تحفه الازهار، ۱۳۷۸ش، ج۳، ص۲۹۶؛ بحرانی، عوالم العلوم، ۱۴۱۳ق؛ ج۲۳، ص۵۷۰؛ تهرانی، الذریعه، اسماعیلیان، ج۱، ص۴۰۵؛ تهرانی، الذریعه، اسماعیلیان، ج۲، ص۳۸۰.</ref> [[عباس فیض قمی]] {{یاد| آیت الله آقا میرزا عباس فیض فرزند آیت الله میرزا محمد فیض قمی نویسنده کتاب های :گنجینه آثار قم، "قم و روحانیت" ، "انجم فروزان"، "بدر فروزان"، "تاریخ کاظمین" و قریب به ۵۰ اثر دیگر.دارای اجازه نقل حدیث و اجتهاد در سن ۲۷ سالگی از پدرش و شیخ عبدالکریم حائری یزدی<ref>[https://fa.wikishia.net/view/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D9%81%DB%8C%D8%B6_%D9%82%D9%85%DB%8C میرزا محمد فیض قمی]، ویکی شیعه.</ref> }} امامزاده ابراهیم مدفون در [[قم]] را فرزند احمد بن موسی می‌داند. <ref>فیض قمی گنجینه آثار قم، ۱۳۴۹ش، ج۲، ص۳۶۴-۳۷۱.</ref> | ||
==روز بزرگداشت== | ==روز بزرگداشت== | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
*[[کتابخانه شاهچراغ]] | *[[کتابخانه شاهچراغ]] | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}}* ابن شهرآشوب، المناقب، قم، مؤسسه انتشارات علامه، ۱۳۷۹ق. | ||
*ابن صبّاغ، علی بن محمد، الفصول المهمة فی معرفة الائمة، قم، دار الحدیث، چاپ اول، ۱۴۲۲ق. | *ابن صبّاغ، علی بن محمد، الفصول المهمة فی معرفة الائمة، قم، دار الحدیث، چاپ اول، ۱۴۲۲ق. | ||
* ابن صوفی، المجدی فی انساب الطالبیین، تحقیق: احمد مهدوی دامغانی، قم، مطبعه سیدالشهداء (ع)، ۱۴۰۹ق. | |||
*اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، تبریز، بنی هاشمی، چاپ اول، ۱۳۸۱ق. | *اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، تبریز، بنی هاشمی، چاپ اول، ۱۳۸۱ق. | ||
*بحرالعلوم، سید جعفر، تحفة العالم في شرح خطبة المعالم، تهران، مکتبة الصادق، چاپ دوم، ۱۴۰۱ق. | *بحرالعلوم، سید جعفر، تحفة العالم في شرح خطبة المعالم، تهران، مکتبة الصادق، چاپ دوم، ۱۴۰۱ق. | ||
*بحرانی، عبدالله، عوالم العلوم و المعارف، مستدرک حضرت زهرا تا امام جواد(ع)، قم، مؤسسه امام مهدی(ع)، ۱۴۱۳ق. | |||
*بخاری، سهل بن عبدالله، سر السلسله العلویه فی انساب الساده العلویه، قم، مکتبه سماحه آیه الله العظمی المرعشی النجفی الکبری، ۱۳۸۹ق. | *بخاری، سهل بن عبدالله، سر السلسله العلویه فی انساب الساده العلویه، قم، مکتبه سماحه آیه الله العظمی المرعشی النجفی الکبری، ۱۳۸۹ق. | ||
*تهرانی، آقابزرگ، الذریعه الی تصانیف الشیعه، قم، اسماعیلیان، بی‌تا. | |||
*جنید شیرازی، ابوالقاسم، شدّ الازار فی حظ الاوزار عن زوار المزار، تهران، چاپخانه مجلس، ۱۳۲۸ش. | *جنید شیرازی، ابوالقاسم، شدّ الازار فی حظ الاوزار عن زوار المزار، تهران، چاپخانه مجلس، ۱۳۲۸ش. | ||
*حمدالله مستوفی، نزهة القلوب، قزوین، حدیث امروز، چاپ اول، ۱۳۸۱ش. | *حمدالله مستوفی، نزهة القلوب، قزوین، حدیث امروز، چاپ اول، ۱۳۸۱ش. | ||
*حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، بیروت، دار صادر، چ۲، ۱۹۹۵م. | |||
*زاهدی، سیدیاسین، «احمد بن موسی(ع)»، مجله سخن تاریخ، شماره ۵، تابستان ۱۳۸۸ش. | *زاهدی، سیدیاسین، «احمد بن موسی(ع)»، مجله سخن تاریخ، شماره ۵، تابستان ۱۳۸۸ش. | ||
*سلطان الواعظین، محمد، شب‌های پیشاوُر، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ سی و نهم، ۱۳۷۹ش. | *سلطان الواعظین، محمد، شب‌های پیشاوُر، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ سی و نهم، ۱۳۷۹ش. | ||
*سمهودی، نورالدین، وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی، بیروت، دار الكتب العلمیة، ۲۰۰۶م. | |||
*شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، تهران، امیرکبیر، چاپ اول، ۱۳۳۰ش. | *شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، تهران، امیرکبیر، چاپ اول، ۱۳۳۰ش. | ||
*ضامن بن شدقم، تحفه الازهار و زلال الان‍ه‍ار فی نسب اب‍ن‍اء الائ‍م‍ه، تهران، دف‍ت‍ر ن‍ش‍ر م‍ی‍راث م‍ک‍ت‍وب، ۱۳۷۸ش. | *ضامن بن شدقم، تحفه الازهار و زلال الان‍ه‍ار فی نسب اب‍ن‍اء الائ‍م‍ه، تهران، دف‍ت‍ر ن‍ش‍ر م‍ی‍راث م‍ک‍ت‍وب، ۱۳۷۸ش. | ||
* طبرسی، فضل بن حسن، تاج الموالید، بیروت، دار القار، ۱۴۲۲ق. | |||
*عقیقی، یحیی بن حسن، المعقبین من ولد الامام امیر المؤمنین، قم، مکتبة آیت الله المرعشی، ۱۴۲۲ق. | *عقیقی، یحیی بن حسن، المعقبین من ولد الامام امیر المؤمنین، قم، مکتبة آیت الله المرعشی، ۱۴۲۲ق. | ||
*فرصت شیرازی، محمدنصیر، آثار عجم، تهران، انتشارات امیر کبیر، چاپ اول، ۱۳۷۷ش. | *فرصت شیرازی، محمدنصیر، آثار عجم، تهران، انتشارات امیر کبیر، چاپ اول، ۱۳۷۷ش. | ||
| خط ۱۱۴: | خط ۱۲۰: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== پیوند به بیرون == | ==پیوند به بیرون== | ||
* [http://shahecheragh.ir/default.aspx سایت حرم شاهچراغ] | *[http://shahecheragh.ir/default.aspx سایت حرم شاهچراغ] | ||
* [https://www.cgie.org.ir/fa/article/257849/%D8%B4%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%DA%86%D8%B1%D8%A7%D8%BA دائرة المعارف بزرگ اسلامی] | *[https://www.cgie.org.ir/fa/article/257849/%D8%B4%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%DA%86%D8%B1%D8%A7%D8%BA دائرة المعارف بزرگ اسلامی] | ||
{{امام کاظم}} | {{امام کاظم}} | ||
{{یاران امام رضا}} | {{یاران امام رضا}} | ||