آمنه بنت وهب: تفاوت میان نسخهها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
=== درگذشت همسر === | === درگذشت همسر === | ||
عبدالله چند روز پس از ازدواج با آمنه، به سفر تجاری رفت و در راه بازگشت، در [[یثرب]] از دنیا رفت.<ref>زرقانی، شرح المواهب اللدنیة، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۰۷-۲۰۶.</ref> او یک سال پس از [[عبدالله بن عبدالمطلب#داستان ذبح|ماجرای ذبح]]، با آمنه ازدواج کرده بود.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۹.</ref> [[عبدالمطلب]] نذر کرده بود اگر خداوند ده پسر به او بدهد، دهمی را قربانی میکند، اما سرانجام به جای قربانی کردن عبدالله، صد شتر را قربانی کرد.<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۵.</ref> برخی گزارشهای تاریخی، درگذشت عبدالله را اندکی پس از ولادت رسول خدا(ص) دانستهاند.<ref>نگاه کنید به: آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۴۱.</ref> | عبدالله چند روز پس از ازدواج با آمنه، به سفر تجاری رفت و در راه بازگشت، در [[مدینه|یثرب]] از دنیا رفت.<ref>زرقانی، شرح المواهب اللدنیة، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۰۷-۲۰۶.</ref> او یک سال پس از [[عبدالله بن عبدالمطلب#داستان ذبح|ماجرای ذبح]]، با آمنه ازدواج کرده بود.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۹.</ref> [[عبدالمطلب]] نذر کرده بود اگر خداوند ده پسر به او بدهد، دهمی را قربانی میکند، اما سرانجام به جای قربانی کردن عبدالله، صد شتر را قربانی کرد.<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۵.</ref> برخی گزارشهای تاریخی، درگذشت عبدالله را اندکی پس از ولادت رسول خدا(ص) دانستهاند.<ref>نگاه کنید به: آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۴۱.</ref> | ||
=== تولد محمد=== | === تولد محمد=== | ||
آمنه پس از تولد محمد، او را به [[حلیمه سعدیه]] سپرد.<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۱۶۲-۱۶۳.</ref> بنابر نظر مشهور شیعه، آمنه در [[۱۷ ربیعالاول]] [[عام الفیل]]، پیامبر(ص) را به دنیا آورد؛ ولی مشهور عالمان [[اهل سنت]] زمان وقوع این رویداد را [[۱۲ ربیعالاول]] دانستهاند.<ref>نگاه کنید به: آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۴۳.</ref> به گزارش ابن هشام (درگذشته ۲۱۳یا ۲۱۸ق) در [[السیرة النبویة | آمنه پس از تولد محمد، او را به [[حلیمه سعدیه]] سپرد.<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۱۶۲-۱۶۳.</ref> بنابر نظر مشهور شیعه، آمنه در [[۱۷ ربیعالاول]] [[عام الفیل]]، پیامبر(ص) را به دنیا آورد؛ ولی مشهور عالمان [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] زمان وقوع این رویداد را [[۱۲ ربیعالاول]] دانستهاند.<ref>نگاه کنید به: آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۴۳.</ref> به گزارش ابن هشام (درگذشته ۲۱۳یا ۲۱۸ق) در [[السیرة النبویة (ابن هشام)|السیرة النبویه]]، چون محمد [[یتیم]] بود، کسی سرپرستیاش را نمیپذیرفت؛ حلیمه سعدیه نیز به همین دلیل ابتدا دایگی او را نپذیرفت، اما هنگامی که دید سرپرستی کودک دیگری نصیبش نمیشود، سرپرستی او را قبول کرد.<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۱۶۲-۱۶۳.</ref> حلیمه پس از دو سال محمد(ص) را نزد آمنه آورد، اما از آنجا که او را مایه برکت دیده بود، از آمنه خواست که مدتی دیگر محمد(ص) را پیش خود نگه دارد.<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۱۶۴-۱۶۳.</ref> از این رو، پنج سال و دو روز بعد از تولد محمد(ص)، در سال ششم پس از [[عام الفیل]]، او را به مادرش برگرداند.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۹.</ref> | ||
=== وفات === | === وفات === | ||
[[پرونده:قبر آمنه مادر حضرت محمد (ص) در ابواء.jpg|بندانگشتی|400px|قبر آمنه مادر حضرت محمد (ص) در ابواء]] | [[پرونده:قبر آمنه مادر حضرت محمد (ص) در ابواء.jpg|بندانگشتی|400px|قبر آمنه مادر حضرت محمد (ص) در ابواء]] | ||
آمنه، در سال هفتم پس از [[عام الفیل]]، فرزندش، محمد را برای زیارت قبر [[عبدالله بن عبدالمطلب|عبدالله]] و نیز دیدار با داییهای عبدالله که از [[قبیله بنینجار|بنینجار]] بودند، به [[مدینه]] برد و بنا بر قول مشهور، در راه بازگشت از مدینه در [[ابواء]] از دنیا رفت<ref>نگاه کنید به: ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۰.</ref> و در همان جا دفن شد<ref>مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ ق، ج۱، ص۱۳.</ref> و بنا به نقل دیگری در مکه درگذشت و در شعب دُب ([[قبرستان معلاة]]) دفن شد.<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۲.</ref> [[یعقوبی]]، تاریخنگار قرن سوم قمری، درگذشت او را در ۳۰ سالگی دانسته است.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۰.</ref> | آمنه، در سال هفتم پس از [[عام الفیل]]، فرزندش، محمد را برای زیارت قبر [[عبدالله بن عبدالمطلب|عبدالله]] و نیز دیدار با داییهای عبدالله که از [[قبیله بنینجار|بنینجار]] بودند، به [[مدینه]] برد و بنا بر قول مشهور، در راه بازگشت از مدینه در [[ابواء]] از دنیا رفت<ref>نگاه کنید به: ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۰.</ref> و در همان جا دفن شد<ref>مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ ق، ج۱، ص۱۳.</ref> و بنا به نقل دیگری در مکه درگذشت و در شعب دُب ([[قبرستان معلاة]]) دفن شد.<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۲.</ref> [[احمد بن ابییعقوب|یعقوبی]]، تاریخنگار قرن سوم قمری، درگذشت او را در ۳۰ سالگی دانسته است.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۰.</ref> | ||
بنا به گفته محمد بن عمر واقدی (درگذشتهٔ ۲۰۷ یا ۲۰۹ق)، زمانی که [[قریش]] برای خونخواهی کشتگان [[ | بنا به گفته محمد بن عمر واقدی (درگذشتهٔ ۲۰۷ یا ۲۰۹ق)، زمانی که [[قبیله قریش|قریش]] برای خونخواهی کشتگان [[غزوه بدر|بدر]] قصد مدینه کردند و به ابواء رسیدند و قبر آمنه را دیدند، گروهی از آنان تصمیم به [[نبش قبر]] گرفتند، ولی پس از مشورت [[ابوسفیان]] با صاحبنظران قریش، از این کار خودداری کردند.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۰۶.</ref> همچنین نقل شده است که پیامبر قبر مادرش را در ابواء [[زیارت]] میکرده است.<ref>محدث قمی، سفینة البحار، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۱۷۱.</ref> از جمله پیامبر(ص) در واقعه [[حدیبیه]] بر سر قبر مادر حاضر شد و بر او گریه کرد.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۹۴.</ref> | ||
با این حال قبری در [[قبرستان حجون]] مکه نیز به وی منسوب است.<ref>کردی، التاریخ التقویم، ج۱، ص۷۴، بهنقل از [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7863 جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۲ش، ص۳۹۲.]</ref> گفته شده قبر وی در ابواء و قبر منسوب به وی در مکه از زمان حکومت عثمانی دارای [[بقعه]] بوده و بعدها تخریب شده است.<ref>کردی، التاریخ التقویم، ج۱، ص۷۴، بهنقل از [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7863 جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۲ش، ص۳۹۲.]</ref> | با این حال قبری در [[قبرستان معلاة|قبرستان حجون]] مکه نیز به وی منسوب است.<ref>کردی، التاریخ التقویم، ج۱، ص۷۴، بهنقل از [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7863 جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۲ش، ص۳۹۲.]</ref> گفته شده قبر وی در ابواء و قبر منسوب به وی در مکه از زمان حکومت عثمانی دارای [[بقعه]] بوده و بعدها تخریب شده است.<ref>کردی، التاریخ التقویم، ج۱، ص۷۴، بهنقل از [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7863 جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۲ش، ص۳۹۲.]</ref> | ||
== ایمان== | == ایمان== | ||
[[محمدابراهیم آیتی]] (۱۳۴۳ش) تاریخنگار معاصر، معتقد است همه عالمان شیعه، درباره ایمان آمنه بنت وهب، [[ابوطالب]]، [[عبدالله بن عبدالمطلب]] و اجداد [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله |رسول خدا]] تا [[آدم (پیامبر)|آدم(ع)]]، همنظرند.<ref>آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۴۲.</ref> همچنین بر پایه روایتی که در [[الکافی (کتاب)|الکافی]] آمده، آتش جهنم بر اجداد پیامبر، پدر و مادرش و کسی که او را سرپرستی کرده (ابوطالب) حرام است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۸۸ق، ج۱، ص۴۴۶.</ref> | [[محمدابراهیم آیتی]] (۱۳۴۳ش) تاریخنگار معاصر، معتقد است همه عالمان شیعه، درباره ایمان آمنه بنت وهب، [[ابوطالب]]، [[عبدالله بن عبدالمطلب]] و اجداد [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله |رسول خدا]] تا [[آدم (پیامبر)|آدم(ع)]]، همنظرند.<ref>آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۴۲.</ref> همچنین بر پایه روایتی که در [[الکافی (کتاب)|الکافی]] آمده، آتش جهنم بر اجداد پیامبر، پدر و مادرش و کسی که او را سرپرستی کرده (ابوطالب) حرام است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۸۸ق، ج۱، ص۴۴۶.</ref> | ||
از نظر گروهی از عالمان [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]، والدین و اجداد پیامبر (ص) مشرک بودهاند: [[جلالالدین سیوطی]]، مفسر اهل سنت در قرن نهم قمری، با استناد به دو روایت درباره [[شأن نزول]] آیات ۱۱۳ {{یادداشت|{{متن قرآن|مَا کانَ لِلنَّبِی وَالَّذِينَ آمَنُواْ أَن يسْتَغْفِرُواْ لِلْمُشْرِکينَ وَلَوْ کانُواْ أُوْلِی قُرْبَی مِن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُمْ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ|ترجمه=بر پیامبر و کسانی که ایمان آوردهاند سزاوار نیست که برای مشرکان پس از آنکه برایشان آشکار گردید که آنان اهل دوزخاند، طلب آمرزش کنند؛ هرچند خویشاوند [آنان] باشند|سوره=توبه|آیه=۱۱۳}}}} و ۱۱۴ [[سوره توبه]]، {{یادداشت|{{متن قرآن|وَمَا کانَ اسْتِغْفَارُ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ إِلاَّ عَن مَّوْعِدَةٍ وَعَدَهَا إِياهُ فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِلّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ إِنَّ إِبْرَاهِيمَ لأوَّاهٌ حَلِيمٌ| ترجمه=و طلب آمرزش ابراهیم برای پدرش جز به سبب وعدهای که ابراهیم به او داده بود نبود؛ [ولی] هنگامی که برای ابراهیم روشن شد وی دشمن خداست از او بیزاری جست. راستی ابراهیم دلسوزی بردبار بود|سوره=توبه|آیه=۱۱۴}}}} به مشرک بودن مادر پیامبر(ص) حکم کرده است.<ref>سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۲۸۳ و ۲۸۴.</ref> | از نظر گروهی از عالمان [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]، والدین و اجداد پیامبر (ص) مشرک بودهاند: [[جلالالدین سیوطی]]، مفسر اهل سنت در قرن نهم قمری، با استناد به دو روایت درباره [[اسباب نزول|شأن نزول]] آیات ۱۱۳ {{یادداشت|{{متن قرآن|مَا کانَ لِلنَّبِی وَالَّذِينَ آمَنُواْ أَن يسْتَغْفِرُواْ لِلْمُشْرِکينَ وَلَوْ کانُواْ أُوْلِی قُرْبَی مِن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُمْ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ|ترجمه=بر پیامبر و کسانی که ایمان آوردهاند سزاوار نیست که برای مشرکان پس از آنکه برایشان آشکار گردید که آنان اهل دوزخاند، طلب آمرزش کنند؛ هرچند خویشاوند [آنان] باشند|سوره=توبه|آیه=۱۱۳}}}} و ۱۱۴ [[سوره توبه]]، {{یادداشت|{{متن قرآن|وَمَا کانَ اسْتِغْفَارُ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ إِلاَّ عَن مَّوْعِدَةٍ وَعَدَهَا إِياهُ فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِلّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ إِنَّ إِبْرَاهِيمَ لأوَّاهٌ حَلِيمٌ| ترجمه=و طلب آمرزش ابراهیم برای پدرش جز به سبب وعدهای که ابراهیم به او داده بود نبود؛ [ولی] هنگامی که برای ابراهیم روشن شد وی دشمن خداست از او بیزاری جست. راستی ابراهیم دلسوزی بردبار بود|سوره=توبه|آیه=۱۱۴}}}} به مشرک بودن مادر پیامبر(ص) حکم کرده است.<ref>سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۲۸۳ و ۲۸۴.</ref> | ||
[[علامه امینی]]، عالم شیعه، شأن نزول آیات مذکور را به نقل از [[امام علی(ع)]] در رابطه با صحابهای دانسته که برای پدر و مادر مشرک خود [[استغفار]] میکردند و از نظر او این آیه ربطی به استغفار برای ابوطالب یا آمنه ندارد.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۸، ص۲۷.</ref> همچنین به گفته او، برخی از مفسران همچون طبری<ref>نگاه کنید به: طبری، جامع البیان، بیروت، ج۱۱، ص۳۳.</ref> آمرزشخواهی در این آیات را به نمازگزاردن بر مرده، تفسیر کردهاند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۸، ص۲۷.</ref> علامه امینی احتمال ساختگی بودن این روایات و موثق نبودن راویان آنها را نیز مطرح کرده است.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۸، ص۱۸-۱۹.</ref> | [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]]، عالم شیعه، شأن نزول آیات مذکور را به نقل از [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] در رابطه با صحابهای دانسته که برای پدر و مادر مشرک خود [[استغفار]] میکردند و از نظر او این آیه ربطی به استغفار برای ابوطالب یا آمنه ندارد.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۸، ص۲۷.</ref> همچنین به گفته او، برخی از مفسران همچون طبری<ref>نگاه کنید به: طبری، جامع البیان، بیروت، ج۱۱، ص۳۳.</ref> آمرزشخواهی در این آیات را به نمازگزاردن بر مرده، تفسیر کردهاند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۸، ص۲۷.</ref> علامه امینی احتمال ساختگی بودن این روایات و موثق نبودن راویان آنها را نیز مطرح کرده است.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۸، ص۱۸-۱۹.</ref> | ||
[[شیخ عباس قمی]]، با استناد به آیه ۸۴ [[سوره توبه]] {{یادداشت|ا وَلا تُصَلِّ عَلَىٰ أَحَدٍ مِّنْهُم مَّاتَ أَبَدًا وَلَا تَقُمْ عَلَىٰ قَبْرِهِ ۖ إِنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللَّـهِ وَرَسُولِهِ وَمَاتُوا وَهُمْ فَاسِقُونَ ﴿٨٤﴾؛ و هرگز بر هيچ مردهاى از آنان نماز مگزار و بر سر قبرش نايست، چرا كه آنان به خدا و پيامبر او كافر شدند و در حال فسق مردند.(سوره توبه، آیه۸۴.)}} که پیامبر را از نمازگزاردن بر مردگان مشرکان و ایستادن بر سر قبر آنان نهی کرده، مشرک بودن والدین پیامبر را منتفی دانسته، چرا که پیامبر قبر پدر و مادر خود را [[زیارت]] میکرده است.<ref>محدث قمی، سفینة البحار، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۱۷۱.</ref> | [[شیخ عباس قمی]]، با استناد به آیه ۸۴ [[سوره توبه]] {{یادداشت|ا وَلا تُصَلِّ عَلَىٰ أَحَدٍ مِّنْهُم مَّاتَ أَبَدًا وَلَا تَقُمْ عَلَىٰ قَبْرِهِ ۖ إِنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللَّـهِ وَرَسُولِهِ وَمَاتُوا وَهُمْ فَاسِقُونَ ﴿٨٤﴾؛ و هرگز بر هيچ مردهاى از آنان نماز مگزار و بر سر قبرش نايست، چرا كه آنان به خدا و پيامبر او كافر شدند و در حال فسق مردند.(سوره توبه، آیه۸۴.)}} که پیامبر را از نمازگزاردن بر مردگان مشرکان و ایستادن بر سر قبر آنان نهی کرده، مشرک بودن والدین پیامبر را منتفی دانسته، چرا که پیامبر قبر پدر و مادر خود را [[زیارت]] میکرده است.<ref>محدث قمی، سفینة البحار، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۱۷۱.</ref> |