زیارتگاه سخی: تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان =زیارت‌گاه سخی

| تصویر =Saqikabul.jpg

| بنيانگذار =احمدخان ابدالی

| تأسیس =اواخر قرن ۱۲ق

| کاربری =زیارتگاه

| مکان =[[کابل]] [[افغانستان]]

| نام‌های دیگر =

| وقایع مرتبط =[[خرقه پیامبر]] و نظرگاه [[امام علی(ع)]]

| ظرفیت =

| وضعیت =

| مساحت =

| امکانات =

| شماره ثبت =

| معمار =

| سبک =

| بازسازی =حیات بیگم در ۱۲۹۸-۱۲۹۹ش

| وبگاه =  

'''زیارتگاه سَخی''' مکانی در منطقه کارته‌سخی [[کابل]]، پایتخت [[افغانستان]] است که خرقه منتسب به [[پیامبر اکرم(ص)]] در سال [[سال ۱۱۸۲ هجری قمری|۱۱۸۲ق]] در مسیر انتقال از بدخشان به قندهار مدتی در آن قرار گرفت. به گفته حاملان خرقه، [[حضرت علی(ع)]] در کنار خرقه، با عده‌ای نماز خوانده است. از آن زمان این مکان، محل [[زیارت]] [[شیعیان]] و [[اهل‌سنت]] است و در تحویل سال نو در آن، عَلَم سخی برافراشته می‌شود.

 

[[طالبان]] در ۲۵ بهمن (دلو) ۱۴۰۱ش این زیارتگاه را مسدود کرده و مدعی شدند که در آن اعمال [[شرک|شرک‌آلود]] انجام می‌شود.

زیارت سخی در دامنه غربی کوه آسمایی (کوه تلویزیون) و در منطقه کارته‌سخی [[کابل]] واقع است.<ref>بختیاری، شیعیان افغانستان، ۱۳۸۵ش، ص۳۸۰؛ احمدی‌نژاد بلخی، «آرامگاه‌های خاندان پیامبر(ص) در افغانستان»، ص۱۰۱.</ref> روبروی آن دانشگاه کابل و بیمارستان علی‌آباد و حسینیه عرفان، در محوطه جنوبی آن مسجد امام علی(ع) (ساخته [[میر علی‌احمد حجت]])، و در بیرون محوطه، در تپه‌ سلام، مسجد و مدرسه علمیه محمدیه قرار دارد که توسط [[واعظ بهسودی]] ساخته شده است. در محیط غربی و جنوبی این زیارتگاه قبرستانی قرار دارد<ref>بختیاری، شیعیان افغانستان، ۱۳۸۵ش، ص۳۸۵.</ref> که قبور سید علی‌احمد حجت،<ref>احمدی‌نژاد بلخی، «آرامگاه‌های خاندان پیامبر(ص) در افغانستان»، ص۱۰۰.</ref> حیات بیگم، مادر امان‌الله‌خان، واعظ بهسودی و تعدادی از کشته‌شدگان خشونت‌های حکومت‌های کمونیستی، مجاهدین و [[طالبان]] در آن است.<ref>«روایت‌نگاری خبرنگار تسنیم از زیارتگاه معروف سخی در کابل»، خبرگزاری تسنیم.</ref>

گفته شده که خرقه منسوب به [[پیامبر اکرم]] از سال ۱۱۰۹ تا ۱۱۸۱ق در فیض‌آباد بَدَخشان بوده<ref> وکیلی پویلزائی، تاریخ خرقه شریفه، ۱۳۶۶ش، ص۱۸.</ref> و در اواخر سال ۱۱۸۱ق ولی‌الله خان اعتمادالدوله به دستور احمدخان اَبدالی، آن را از فیض‌آباد، مرکز ولایت بدخشان، به سمت [[قندهار]] انتقال داد و در اوایل سال ۱۱۸۲ق خرقه وارد کابل شد و آن را در محل زیارتگاه کنونی قرار دادند. مدت نگهداری این خرقه از ۸ ماه تا ۴۰ روز گفته شده است. در این مدت افرادی از کابل و نواحی اطراف به [[زیارت]] خرقه می‌آمدند.<ref>وکیلی پویلزائی، تاریخ خرقه شریفه، ۱۳۶۶ش، ص۲۸.</ref> سال انتقال خرقه ۱۱۸۰ق<ref>بختیاری، شیعیان افغانستان، ۱۳۸۵ش، ص۳۸۰.</ref> و ۱۱۸۲ق نیز ذکر شده است.<ref>خامه‌یار، «آثار منسوب به پیامبر خدا(ص) در افغانستان».</ref>  

گفته شده که صوفیان حامل خرقه پس از چند روز دو شب پیاپی در خواب دیدند که شخص سبزپوشی که شمشیرش را بر سنگی گذاشته، کنار خرقه با عده‌ای نماز خواند. آنان از این شخص پرسیدند کیست، و آن شخص سبزپوش خود را [[علی(ع)]] معرفی کرد. به همین دلیل از آن پس این مکان به قدمگاه حضرت علی(ع) معروف شد. آنان گفتند وقتی از خواب بیدار شدند دیدند که سنگ مذکور دونیم شده است.<ref>بختیاری، شیعیان افغانستان، ۱۳۸۵ش، ص۳۸۰-۳۸۱.</ref> این سنگ در دیوار شمالی زیارتگاه، در جانب کوه، به سنگ [[ذوالفقار]] معروف است.‌ حاملان خرقه پس از رسیدن به قندهار، واقعه را برای احمدخان اَبدالی نقل کردند. او دستور داد در آنجا زیارتگاهی به نام «سخی، شاه مردان» ساخته شود. تاریخچه این زیارتگاه بر کتیبه‌ای در داخل آن بر دیوار نصب شده است.<ref>طاووسی مسرور، «محلی برای گردآمدن»، ص۷۸.</ref>

بنای نخستین این زیارتگاه را احمدخان ابدالی (۱۱۳۴–۱۱۸۶ق/۱۷۲۲–۱۷۷۳م) احداث کرد.<ref>«روایت‌نگاری خبرنگار تسنیم از زیارتگاه معروف سخی در کابل»، خبرگزاری تسنیم.</ref> در سال ۱۱۸۷ق چاه آبی در نزدیکی زیارتگاه حفر و درختانی غرس شد. در سال ۱۲۹۸ش حیات بیگم، مادر امان‌الله‌خان، شاه افغانستان، در پی موفقیت فرزندش برای بازگرداندن استقلال افغانستان از انگلیس، تعمیر آن را آغاز کرد و در سال ۱۲۹۹ش به پایان برد<ref>وکیلی پویلزائی، تاریخ خرقه شریفه، ۱۳۶۶ش، ص۲۸.</ref> و گنبد دیگری ساخت. [[میر علی احمد حجت]] نیز چند گنبد کوچک دیگر به آن افزود.<ref>«روایت‌نگاری خبرنگار تسنیم از زیارتگاه معروف سخی در کابل»، خبرگزاری تسنیم.</ref> حجت در سال ۱۳۴۳ش در جنوب روضه سخی، [[مسجد|مسجدی]] بنا کرد.<ref>[http://af.farsnews.com/culture/news/13941228000201 زیارتگاه سخی در نوروز]، خبرگزاری فارس.</ref>

هر سال در [[نوروز]] پرچمی در این مکان به نام [[حضرت علی(ع)]] توسط [[اهل‌سنت]] و [[شیعه|شیعیان]] برافراشته می‌شود و در این مراسم یک عالم شیعه و یک عالم سنی به نوبت سخنرانی می‌کنند.<ref>احمدی، «نوروز در افغانستان».</ref> افراد عالی‌رتبه دولتی هم در این مراسم شرکت می‌کنند و پرچم مذکور تا ۴۰ روز برافراشته می‌ماند.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/03/16/1096528 «زیارت سخی» مکان مقدس شیعیان و اهل تسنن در کابل»]، خبرگزاری تسنیم.</ref>

سه‌شنبه ۲۵ بهمن (دلو) ۱۴۰۱ش، ماموران امر به معروف و نهی از منکر [[طالبان]]، این زیارتگاه را مسدود کردند. بنابر گزارش منابع محلی، طالبان [[زائر|زائران]] این زیارتگاه را نیز اخراج کرده و گفته‌اند که در این مکان اعمال [[شرک|شرک‌آلود]] از جمله بوسیدن عَلَم انجام می‌شود.<ref>«تداوم فشار طالبان بر شیعیان افغانستان...»، خبرگزاری شفقنا.</ref>

از سال ۱۳۹۵ش چند حمله تروریستی به زیارتگاه سخی و راه‌های منتهی به آن انجام شد که [[داعش]] مسئولیت آن‌ها را به‌عهده گرفت. اولین حمله در [[شب عاشورا]]، ۲۰ مهر(میزان) ۱۳۹۵ش با حمله چند عضو داعش به افراد داخل این زیارتگاه اتفاق افتاد.<ref>[http://af.farsnews.com/allnews/news/13950720000592 «۴۴ کشته و زخمی در حمله به زیارت سخی کابل»]، خبرگزاری فارس.</ref> دومین حمله نیز در مسیر این زیارتگاه در اولین روز [[فروردین]] (حمل) ۱۳۹۷ش با انفجار بمب در بین افرادی که برای شرکت در مراسم برافراشتن علم امام علی به سمت این زیارتگاه می‌رفتند، رخ داد.<ref>[https://etilaatroz.com/58723 «نوروز خونین کابل»]، سایت روزنامه اطلاعات روز.</ref> در [[۱ فروردین]] ۱۳۹۸ نیز بر اثر انفجار ۳ بمب بین مردم در مسیر منتهی به زیارتگاه سخی، ۶ نفر کشته شدند.<ref>[https://fa.abna24.com/story/749304 «داعش مسئولیت حمله به مراسم جشن نوروز در کابل را به عهده گرفت»]، خبرگزاری ابنا.</ref>

*زیارتگاه سخی در نوروز، خبرگزاری فارس، تاریخ انتشار: ۲۸ اسفند ۱۳۹۴ش.  

*«نوروز خونین کابل»، سایت روزنامه اطلاعات روز.