بیت المال: تفاوت میان نسخه‌ها

پس از سال سیزدهم، فتوحات گستردۀ مسلمانان اموال منقول و غیرمنقول بسیاری نصیب ایشان کرد. این امر مقتضی وجود مرکزی برای حفظ اموال و دستگاهی برای رسیدگی به آنها بود. بنیان بیت المال رسمی حکومتی در زمان [[ابوبکر]] نهاده شد.<ref>سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۷۹.</ref> در برخی متون تاریخی آورده‌اند که ابوبکر، [[عمر بن خطاب]] را متولّی بیت المال خود کرده بود.<ref>قلقشندی، صبح الاعشی، ۱۳۸۳، ج ۱، ص۴۱۳.</ref>

وی زیر تأثیر نظام مالی ساسانیان، امر به تعیین مساحت زمین‌ها و وضع خراج بر هر جریب زمین داد. جزیۀ افراد را نیز با توجه به طبقۀ اجتماعی و قدرت مالی در سه طبقه تعیین کرد. به‌علاوه، با تأسیس دیوان که در سال ۲۰ هجری از آن فراغت یافت، درآمدها و مخارج حکومت و کارگزاران و صاحبان حقوق از بیت المال را معین و مضبوط کرد.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ص۶۳۱ـ۶۳۲؛ یعقوبی، تاریخ، نشر دار صادر، ج ۲، ص۱۵۳؛ ابن خلدون، ج ۱، ص۲۵۶.</ref> در عصر عمر، محلی از [[مسجد]] به عنوان بیت المال درنظر گرفته شد و خلیفه چند تن از اصحاب را مأمور حفاظت و بیتوته در آن کرد.<ref>طبری، ج ۴، ص۱۳۵.</ref> در دورۀ [[عثمان]]، برخلاف دورۀ دو خلیفۀ اوّل، اطرافیان خلیفه و به‌ویژه افراد خاندان اموی از اموال بیت المال ثروتمند شدند{{یاد| مروان بن حکم،  زبیربن عوام، سعد بن ابی وقاص، طلحه، عبدالرحمان بن عوف، زید بن ثابت، حارث بن حکم... نام برخی از افرادی که در زمان خلافت عثمان از ثروت زیادی برخوردار شدند. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ناشر: مکتبة آیة الله العظمی المرعشي النجفي (ره)، ج۱، ص۱۹۸ و ج۳، ص۳۷.}} و همین امر  هر چند عامل محبوبیتش در میان قریش شد ولی سبب اعتراض دیگر مسلمانانی شد که از بخشش‌های حکومتی محروم ماندند.<ref>طبری، ج ۴، ص۲۲۶؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۱۲۴.</ref>