فتوحات مسلمانان: تفاوت میان نسخه‌ها

[[خالد بن ولید]] اواخر [[سال ۱۱ هجری قمری|سال ۱۱]] از [[یمامه]] راهی عراق شد. مصاف با ایرانیان از شهر اُبُلّه نزدیک [[بصره]] امروزی آغاز شد.<ref>الطبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳ ، ص۳۴۳ </ref>او سپس در نبردهای متعددی بر ایرانیان غلبه یافت.<ref>ابن اثیر، الکامل،۱۳۸۵ق، ج۲، ص۳۸۷ </ref> در [[ربیع الاول]] [[سال ۱۲ هجری قمری|سال ۱۲ق]] سر انجام [[حیره]] را به محاصره گرفت و آنان را مخیر بر [[جزیه]] و جنگ و یا اسلام آوردن نمود. مردم حیره به جزیه راضی گشتند و بدین ترتیب اولین جزیه به سوی [[خلیفه]] ارسال شد.<ref>دینوری، اخبار الطوال، ۱۳۶۸ش، ص۱۱۲</ref> حیره سه بار بین مسلمین و ایرانیان دست به دست شد و آخرین بار توسط [[سعد بن ابی وقاص]] فتح گردید<ref>ابن اثیر، الکامل،۱۳۸۵ق، ج۲، ص۳۸۷ </ref>  

===فتح دمشق و شامات===

ابوبکر ابتدا لشکری را به فرماندهی [[خالد بن سعید]] به [[شام]] گسیل داشت. اما با اصرار عمر و به این علت که وی هوادار [[امام علی علیه‌السلام|علی]] است، [[ابو عبیده جراح]] به جای وی انتخاب گردید.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ۱۳۵۸ق، ج۲ ، ص۱۳۳</ref> عمرو عاص نیز با سپاهی راهی [[حمص]] و [[فلسطین]] گردید. با طولانی شدن نبرد با [[هرقل]]، امپراتور روم، ابوبکر، خالد بن ولید را نیز بدانجا اعزام نمود. نبرد [[اجنادین]] با کشته شدن عده زیادی از [[صحابه]] به پیروزی رسید.<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۷ ، ص۵۵</ref>  

فتح کامل شام در [[سال ۱۵ هجری قمری|سال ۱۵ قمری]] و دوران زمامداری [[عمر بن خطاب|عمر]] صورت گرفت. [[بعلبک]] و حمص با مصالحه مردم آن شهرها فتح گردید. در همین سال میان نهر اردن و بحر المیت واقع در شام، جنگ بزرگ [[یرموک]] روی داد. هرقل از انطاکیه به [[قسطنطنیه]] گریخت.<ref>المقدسی، البدء و التاریخ، مکتبة الثقافة الدینیة، ج۵ ، ص۱۸۴</ref> در ۱۶ق قدس به محاصره مسلمانان درآمد. آن شهر نیز طی صلح‌نامه با مسیحیان و با حضور عمر به دست مسلمانان افتاد.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۲۲۳</ref> مسلمانان که قدس را از [[معراج]] [[پیامبر]] به یاد داشتند آن را گرامی داشته و [[بیت‌المقدس]] نام نهادند.<ref>خسروشاهی، تاریخ بیت المقدس و مسئله فلسطین،۱۳۵۴ ، ص۱۵</ref>

با پیشنهاد [[عمرو بن عاص]] لشکرکشی به مصر که جزو قلمرو رومیان بود، آغاز شد. در [[سال ۲۰ هجری قمری|۲۰ق]] مصر با عقد پیمانی توسط [[مقوقس]] تسلیم شد. عمروعاص به سال ۲۱هجری قمری عازم اسکندریه که پایگاه دریایی رومیان بود، شد و سه ماه آن دیار را محاصره کرد و به شمشیر گشود.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۲۲۳</ref>

این بار ایرانیان با سپاهی عظیم به فرماندهی رستم فرخ‌زاد و مسلمانان به فرماندهی [[سعد بن ابی وقاص]] به مصاف پرداختند. چون ایرانیان پیشنهاد مسلمانان مبنی بر پذیرفتن اسلام و یا پرداخت جزیه را نپذیرفتند، نبردی بزرگ در [[فتح قادسیه|قادسیه]] روی داد و به هزیمت ایرانیان انجامید که تا تیسفون (مداین) عقب رفتند. به زودی [[تیسفون]]، پایتخت ساسانیان و سپس جلولا فتح شد و یزدگرد پادشاه ایران، به غرب گریخت.<ref>ابن اعثم،الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۱۵</ref> چون خبر این فتوحات به عمر رسید بدو دستور داد همانجا بماند و شهری برای مسلمین بنا کند. سعد [[کوفه]] را ساخت و مسلمانان را در آن جا سکنی داد.<ref>ابن طقطقی، الفخری فی الآداب السلطانیة و الدول الاسلامیة، ۱۴۱۸ق، ص۸۶</ref>

عثمان با عزل [[ابو موسی اشعری]] از بصره، پسر خاله خود [[عبد الله بن عامر]] را والی آنجا نمود و از او خواست رو به فارس و [[خراسان]] گذارد. او با تسخیر اصطخر، دو سپاه به [[کرمان]] و [[خراسان]] فرستاد. [[نیشابور]]، [[طوس]]، [[مرو]]، سپس [[هرات]] و [[کابل]] به صلح فتح شد. اخنف بن قیس که تحت امر عبدالله عامر بود، پس از سرکوب شورش مرو رو به [[بلخ]] نهاد و آن جا را به صلح گشود.<ref>ابن اعثم،الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۳۷</ref>

*به گفته مطهری در دوره خلفا و مخصوصاً در زمان عثمان بر اثر فتوحات پی درپی و غنائم بی‌حساب و نبودن برنامه خوب برای بهره برداری از آن ثروت‌های هنگفت و مخصوصاً برقراری اریستوکراسی و حکومت اشرافی و بلکه قبیله‌ای در زمان عثمان فساد اخلاق و دنیاپرستی و تنعم و تجمل در میان مسلمین راه یافت، عصبیت‌های قبیله‌ای از نو جان گرفت، تعصب عرب و عجم بر آن مزید گشت. در میان آن غوغای دنیاپرستی و غنیمت و آز و کامجویی و تعصب، تنها فریاد ملکوتی موعظه‌ای که بلند بود فریاد علی بود.<ref>مطهری، سیری در نهج‌البلاغه، ۱۳۸۹ش، ص۱۹۵.</ref>

*فتوحات بزرگی نصیب مسلمانان گشت. این فتوحات مال و ثروت فراوانی را به جهان اسلام سرازیر کرد، ثروتی که به جای اینکه به مصارف عموم برسد و عادلانه تقسیم شود غالباً در اختیار افراد و شخصیت‌ها قرار گرفت. مخصوصاً در زمان عثمان این جریان فوق‌العاده قوّت گرفت؛ افرادی که تا چند سال پیش فاقد هرگونه ثروت و سرمایه‌ای بودند دارای ثروت بی‌حساب شدند. اینجا بود که دنیا کار خود را کرد و اخلاق امت اسلام به انحطاط گرایید.<ref>مطهری، سیری در نهج‌البلاغه، ۱۳۸۹ش، ص۲۵۰.</ref>