دعای بیست و چهارم صحیفه سجادیه: تفاوت میان نسخه‌ها

  | اندازه تصویر  =  

  | نام‌های دیگر    =  

  | منابع سنی      =  

  | تک‌نگاری‌ها      =  

  | زمان          =  

  | مکان          =  

'''دعای بیست و چهارم صحیفه سجادیه''' از دعا‌های مأثور از [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] در [[دعا]] برای پدر و مادر است. حضرت زین‌العابدین(ع) در این دعا درخواست توفیق خدمت به والدین را از خدا دارد و به وظایف فرزندان در قبال پدر و مادر اشاره می‌کند. او همچنین از خدا می‌خواهد که از [[گناهان]] والدین به خاطر اذیت و آزاری که از فرزندان به آنها می‌رسد، درگذرد و در مقابل به [[برکت]] دعای برای والدین، آمرزش گناهان فرزندان را نیز درخواست می‌کند. امام در دعای بیست و چهارم انسان را ناتوان از ادای [[حقوق والدین]] معرفی می‌کند و از خدا برای ادای وظیفه در قبال آنها یاری می‌طلبد.

==آموزه‌ها==

دعای بیست و چهارم صحیفه، دعا براى پدر و مادر و در بردارنده حقوق آنان بر فرزندان است. [[امام سجاد عليه‌السلام|امام سجاد(ع)]] در این دعا ضمن برشمردن [[حقوق والدين]] بر فرزندان، وظيفه فرزندان را نیز در برابر آنها تبيين کرده است.<ref>ممدوحی کرمانشاهی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۹۰.</ref> آموزه‌های این دعا در پانزده فراز<ref>[https://www.erfan.ir/farsi/sahifeh24/faraz1 ترجمه و شرح دعای بیست و چهارم صحیفه سجادیه]، سایت عرفان.</ref> به شرح ذیل است:

* شرافت اهل بیت به وجود پیامبر(ص)

* دعا برای گرامی بودن پدر و مادر نزد [[خدا]]  

*درخواست بزرگ دیدن مقام پدر و مادر  

* استحکام [[خانواده]] نتیجه مهرورزى به والدين‌ است.

*دعا برای مصونیت از عاق والدین

* اقرار بر ناتوانی انسان از ادای حقوق پدر و مادر  

*کمک از خدا بر اداى وظيفه در برابر والدين‌

* به یاد پدر و مادر بودن در همه اوقات  

* دعا برای [[شفاعت]] پدر و مادر<ref>انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۳ش، ج۶ ص۴۷۹-۵۰۲؛ ممدوحی، کتاب شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۹۰-۴۱۰.</ref>

==شرح‌ها==

دعای بیست و چهارم در [[فهرست شرح‌های صحیفه سجادیه|شرح‌های صحیفه سجادیه]] از جمله در کتاب [[دیار عاشقان]] اثر [[حسین انصاریان]]،<ref>انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۳ش، ج۶ ص۴۷۹-۵۰۲.</ref> شهود و شناخت اثر [[محمدحسن ممدوحی کرمانشاهی]]<ref>ممدوحی، کتاب شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۹۰-۴۱۰.</ref> و شرح و ترجمه صحیفه سجادیه اثر [[سید احمد فهری]]<ref>فهری، شرح و تفسیر صحیفه سجادیه، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۹۷-۴۱۱.</ref> به زبان فارسی شرح شده است.

دعای بیست و چهارم صحیفه سجادیه همچنین در کتاب‌هایی مانند [[ریاض السالکین فی شرح صحیفه سید الساجدین|ریاض السالکین]] اثر [[سید علی‌خان مدنی]]،<ref>مدنی شیرازی، ریاض السالکین، ۱۴۳۵ق، ج۴، ص۳۷-۹۱.</ref> [[فی ظلال الصحیفه السجادیه]] اثر [[محمدجواد مغنیه]]،<ref>مغنیه، فی ظلال الصحیفه، ۱۴۲۸ق، ص۳۱۷-۳۲۶.</ref> [[ریاض العارفین]] تألیف [[محمد بن محمد دارابی]]<ref>دارابی، ریاض العارفین، ۱۳۷۹ش، ص۳۱۱-۳۲۲.</ref> و [[آفاق الروح]] نوشته [[سید محمدحسین فضل‌الله]]<ref> فضل‌الله، آفاق الروح، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۶۱۷-۶۳۸.</ref> به زبان عربی شرح شده است. واژه‌های این دعا هم در شرح‌های لغوی مانند [[تعلیقات علی الصحیفه السجادیه]] اثر [[فیض کاشانی]]<ref>فیض کاشانی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، ۱۴۰۷ق، ص۵۶-۵۹.</ref> و شرح الصحیفه السجادیه نوشته [[عزالدین جزائری]]<ref>جزایری، شرح الصحیفه السجادیه، ۱۴۰۲، ص۱۳۶-۱۴۰.</ref> توضیح داده شده است.

==متن و ترجمه==

{{نقل قول دوقلو تاشو

|تیتر=دعای بیست و چهارم صحیفه سجادیه

|عنوان ستون چپ=ترجمه<ref>[https://www.erfan.ir/farsi/sahifeh24 ترجمه از شیخ حسین انصاریان.]</ref>

|<center>وَ کانَ مِنْ دُعَائِهِ علیه‌السلام لِأَبَوَیهِ عَلَیهِمَا السَّلَامُ</center> {{سخ}}(۱) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ عَبْدِک وَ رَسُولِک، وَ أَهْلِ بَیتِهِ الطَّاهِرِینَ، وَ اخْصُصْهُمْ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِک وَ رَحْمَتِک وَ بَرَکاتِک وَ سَلَامِک. {{سخ}}(۲) وَ اخْصُصِ اللَّهُمَّ وَالِدَی بِالْکرَامَةِ لَدَیک، وَ الصَّلَاةِ مِنْک، یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ. {{سخ}}(۳) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَلْهِمْنِی عِلْمَ مَا یجِبُ لَهُمَا عَلَی إِلْهَاماً، وَ اجْمَعْ لِی عِلْمَ ذَلِک کلِّهِ تَمَاماً، ثُمَّ اسْتَعْمِلْنِی بِمَا تُلْهِمُنِی مِنْهُ، وَ وَفِّقْنِی لِلنُّفُوذِ فِیمَا تُبَصِّرُنِی مِنْ عِلْمِهِ حَتَّی لَا یفُوتَنِی اسْتِعْمَالُ شَیءٍ عَلَّمْتَنِیهِ، وَ لَا تَثْقُلَ أَرْکانِی عَنِ الْحَفُوفِ فِیمَا أَلْهَمْتَنِیهِ {{سخ}}(۴) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ کمَا شَرَّفْتَنَا بِهِ، وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، کمَا أَوْجَبْتَ لَنَا الْحَقَّ عَلَی الْخَلْقِ بِسَبَبِهِ. {{سخ}}(۵) اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی أَهَابُهُمَا هَیبَةَ السُّلْطَانِ الْعَسُوفِ، وَ أَبَرُّهُمَا بِرَّ الْأُمِّ الرَّءُوفِ، وَ اجْعَلْ طَاعَتِی لِوَالِدَی وَ بِرِّی بِهِمَا أَقَرَّ لِعَینِی مِنْ رَقْدَةِ الْوَسْنَانِ، وَ أَثْلَجَ لِصَدْرِی مِنْ شَرْبَةِ الظَّمْآنِ حَتَّی أُوثِرَ عَلَی هَوَای هَوَاهُمَا، وَ أُقَدِّمَ عَلَی رِضَای رِضَاهُمَا وَ أَسْتَکثِرَ بِرَّهُمَا بی‌وَ إِنْ قَلَّ، وَ أَسْتَقِلَّ بِرِّی بِهِمَا وَ إِنْ کثُرَ. {{سخ}}(۶) اللَّهُمَّ خَفِّضْ لَهُمَا صَوْتِی، وَ أَطِبْ لَهُمَا کلَامِی، وَ أَلِنْ لَهُمَا عَرِیکتِی، وَ اعْطِفْ عَلَیهِمَا قَلْبِی، وَ صَیرْنِی بِهِمَا رَفِیقاً، وَ عَلَیهِمَا شَفِیقاً. {{سخ}}(۷) اللَّهُمَّ اشْکرْ لَهُمَا تَرْبِیتِی، وَ أَثِبْهُمَا عَلَی تَکرِمَتِی، وَ احْفَظْ لَهُمَا مَا حَفِظَاهُ مِنِّی فِی صِغَرِی. {{سخ}}(۸) اللَّهُمَّ وَ مَا مَسَّهُمَا مِنِّی مِنْ أَذًی، أَوْ خَلَصَ إِلَیهِمَا عَنِّی مِنْ مَکرُوهٍ، أَوْ ضَاعَ قِبَلِی لَهُمَا مِنْ حَقٍّ فَاجْعَلْهُ حِطَّةً لِذُنُوبِهِمَا، وَ عُلُوّاً فِی دَرَجَاتِهِمَا، وَ زِیادَةً فِی حَسَنَاتِهِمَا، یا مُبَدِّلَ السَّیئَاتِ بِأَضْعَافِهَا مِنَ الْحَسَنَاتِ. {{سخ}}(۹) اللَّهُمَّ وَ مَا تَعَدَّیا عَلَی فِیهِ مِنْ قَوْلٍ، أَوْ أَسْرَفَا عَلَی فِیهِ مِنْ فِعْلٍ، أَوْ ضَیعَاهُ لِی مِنْ حَقٍّ، أَوْ قَصَّرَا بی‌عَنْهُ مِنْ وَاجِبٍ فَقَدْ وَهَبْتُهُ لَهُمَا، وَ جُدْتُ بِهِ عَلَیهِمَا وَ رَغِبْتُ إِلَیک فِی وَضْعِ تَبِعَتِهِ عَنْهُمَا، فَإِنِّی لَا أَتَّهِمُهُمَا عَلَی نَفْسِی، وَ لَا أَسْتَبْطِئُهُمَا فِی بِرِّی، وَ لَا أَکرَهُ مَا تَوَلَّیاهُ مِنْ أَمْرِی یا رَبِّ. {{سخ}}(۱۰) فَهُمَا أَوْجَبُ حَقّاً عَلَی، وَ أَقْدَمُ إِحْسَاناً إِلَی، وَ أَعْظَمُ مِنَّةً لَدَی مِنْ أَنْ أُقَاصَّهُمَا بِعَدْلٍ، أَوْ أُجَازِیهُمَا عَلَی مِثْلٍ، أَینَ إِذاً- یا إِلَهِی- طُولُ شُغْلِهِمَا بِتَرْبِیتِی! وَ أَینَ شِدَّةُ تَعَبِهِمَا فِی حِرَاسَتِی! وَ أَینَ إِقْتَارُهُمَا عَلَی أَنْفُسِهِمَا لِلتَّوْسِعَةِ عَلَی! {{سخ}}(۱۱) هَیهَاتَ مَا یسْتَوْفِیانِ مِنِّی حَقَّهُمَا، وَ لَا أُدْرِک مَا یجِبُ عَلَی لَهُمَا، وَ لَا أَنَا بِقَاضٍ وَظِیفَةَ خِدْمَتِهِمَا، فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَعِنِّی یا خَیرَ مَنِ اسْتُعِینَ بِهِ، وَ وَفِّقْنِی یا أَهْدَی مَنْ رُغِبَ إِلَیهِ، وَ لَا تَجْعَلْنِی فِی أَهْلِ الْعُقُوقِ لِلْآبَاءِ وَ الْأُمَّهَاتِ یوْمَ تُجْزی کلُّ نَفْسٍ بِما کسَبَتْ وَ هُمْ لا یظْلَمُونَ. {{سخ}}(۱۲) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ ذُرِّیتِهِ، وَ اخْصُصْ أَبَوَی بِأَفْضَلِ مَا خَصَصْتَ بِهِ آبَاءَ عِبَادِک الْمُؤْمِنِینَ وَ أُمَّهَاتِهِمْ، یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ. {{سخ}}(۱۳) اللَّهُمَّ لَا تُنْسِنِی ذِکرَهُمَا فِی أَدْبَارِ صَلَوَاتِی، وَ فِی إِنًی مِنْ آنَاءِ لَیلِی، وَ فِی کلِّ سَاعَةٍ مِنْ سَاعَاتِ نَهَارِی. {{سخ}}(۱۴) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اغْفِرْ لِی بِدُعَائِی لَهُمَا، وَ اغْفِرْ لَهُمَا بِبِرِّهِمَا بی‌مَغْفِرَةً حَتْماً، وَ ارْضَ عَنْهُمَا بِشَفَاعَتِی لَهُمَا رِضًی عَزْماً، وَ بَلِّغْهُمَا بِالْکرَامَةِ مَوَاطِنَ السَّلَامَةِ. {{سخ}}(۱۵) اللَّهُمَّ وَ إِنْ سَبَقَتْ مَغْفِرَتُک لَهُمَا فَشَفِّعْهُمَا فِی، وَ إِنْ سَبَقَتْ مَغْفِرَتُک لِی فَشَفِّعْنِی فِیهِمَا حَتَّی نَجْتَمِعَ بِرَأْفَتِک فِی‌دار کرَامَتِک وَ مَحَلِّ مَغْفِرَتِک وَ رَحْمَتِک، إِنَّک ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ، وَ الْمَنِّ الْقَدِیمِ، وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ.|<center>دعای آن حضرت است برای پدر و مادرش (علیهماالسّلام)</center>{{سخ}}

(۱) خدایا! بر محمّد بنده و فرستاده‌ات و بر اهل بیت پاکش درود فرست و آنان را به برترین درودها و رحمت و برکات و سلام خود، مخصوص گردان.

 

 

(۳) خدایا! بر محمّد و آل محمّد درود فرست و دانش آنچه از حقوق ایشان بر من واجب است، به من الهام کن؛ و دانش همۀ آن حقوق واجبه را برایم فراهم آور؛ سپس مرا به آنچه در این زمینه الهام کرده‌ای به کار گیر و برای انجام آنچه به دانستنش بینایم می‌کنی توفیق ده تا به کار بستن چیزی که به من آموخته‌ای از دستم نرود و اندامم از خدمت کردن بر اساس حقوقی که به من الهام فرموده‌ای، سنگین نشود.

 

(۴) خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست، چنانکه ما را به وجود مبارکش شرافت دادی و بر محمّد و آلش درود فرست، همان‌سان ‌که به سبب حضرتش حقّی به سود ما برعهدۀ مردم واجب فرمودی.

 

(۵) خدایا! چنانم قرار ده که از پدر و مادرم مانند ترسیدن از پادشاه ستمکار بترسم و به هر دو همچون مادری مهربان نیکی کنم و اطاعت و نیکوکاری‌ام را به آنان، در نظرم از خواب خواب‌آلوده شیرین‌تر و برای سوز سینه‌ام، از شربت گوارا در ذائقۀ تشنه، خنک‌تر گردان تا خواستۀ هر دو را نسبت به خواستۀ خود بیشتر دوست داشته باشم و خشنودی آن‌ها را بر خشنودی خود پیش اندازم و نیکوکاری ایشان را در حقّ خود، هر چند اندک باشد، زیاد شمارم و نیکوکاری خود را دربارۀ ایشان هر چند بسیار باشد، اندک به حساب آورم.

 

(۶) خدایا! صدایم را در محضر آنان آهسته و گفتارم را پاکیزه و دلنشین و خوی و خصلتم را نسبت به آنان نرم کن و دلم را به هر دو مهربان ساز و مرا نسبت به هر دو اهل مدارا و نرمش و مهربان و دلسوز گردان.

 

(۷)خدایا! آنان را به پاس پرورش من پاداش بخش و در برابر گرامی¬داشت من جزا عنایت فرما و هر چه را در کودکی¬ام نسبت به من منظور داشتند، در حقّ آنان منظور دار.

 

(۸) خدایا! آنچه از جانب من آزار به ایشان رسیده، یا کار ناپسندی از سوی من نسبت به آن‌ها رخ داده، یا حقّی که از آنان بر عهدۀ من ضایع شده، همه را موجب ریختن گناهانشان و بلندی مقامشان و افزونی خوبی‌هایشان قرار ده، ای تبدیل‌کنندۀ بدی‌ها به چندین برابرش به خوبی‌ها.

 

(۹) خدایا! آنچه را پدر و مادرم، در سخن گفتن با من، اگر از اندازه بیرون رفتند، یا در کاری نسبت به من زیاده‌روی کردند، یا حقّی را از من به تباهی کشیدند، یا واجبی را نسبت به من کوتاهی کردند، همه را به آنان بخشیدم و همۀ آن‌ها را به هر دو نثار کردم و از تو می‌خواهم که وزر و وبال آن را از دوش آنان برداری؛ زیرا من آنان را نسبت به خود، در کوتاه آمدنشان از حقّم متهم نمی‌کنم و آنان را در نیکوکاری‌شان دربارۀ خود سهل‌انگار نمی‌دانم و از آنچه درباره‌ام انجام داده‌اند، ناراضی نیستم.

 

(۱۰) ای پروردگار من! حقّ آنان بر من، از حقّ من بر آنان واجب‌تر و احسانشان به من پیش‌تر و دیرین‌تر و نعمتشان نسبت به من عظیم‌تر از این است که بر اساس عدالت، کارشان را تلافی کنم، یا با آنان مانند آنچه را با من رفتار کردند، رفتار کنم. ای خدای من! اگر چنین کنم، روزگار مدیدی که به تربیتم مشغول بودند و زحمت سختی که در نگاهداری من تحمّل کردند و آن همه بر خود تنگ گرفتند تا در زندگی من گشایش باشد، چه می‌شود؟!

 

(۱۱) بعید است که بتوانند حقّ خود را به طور کامل از من دریافت کنند و من قدرت ندارم حقوقی که از ایشان برعهدۀ من واجب شده، تدارک کنم؛ و وظیفۀ خدمت را نسبت به آن دو به جا آورم، پس بر محمّد و آلش درود فرست و ای عطاکننده‌ترین کسی که از او درخواست و تقاضا شود! مرا بر ادای حقّ آنان یاری ده و ای راهنماترین کسی که به او رو کنند! مرا برای خدمت به پدر و مادر توفیق عنایت کن و روزی که هر انسانی به خاطر آنچه مرتکب شده جزا داده می‌شود و در برنامه جزا به آنان ستم نمی‌شود، مرا در زمرۀ آنان که عاقّ پدران و مادران¬اند قرار مده.

 

(۱۲) خدایا! بر محمّد و آلش و بر نسل او درود فرست و پدر و مادرم را به برترین چیزی که پدران و مادران بندگان مؤمنت را به آن اختصاص دادی، اختصاص ده؛ ای مهربان‌ترین مهربانان!

 

(۱۳) خدایا! یاد ایشان را در پی نمازهایم و در هر وقتی از اوقات شبم و در هر ساعتی از ساعات روزم، از یادم مبر.

 

 

(۱۵) خدایا! اگر آمرزشت نسبت به آن‌ها بر من پیشی گرفته، پس ایشان را شفیع من قرار ده؛ و اگر مرا پیش از آن‌ها مورد مغفرت قرار داده‌ای، پس مرا شفیع آنان کن؛ تا در پرتو مهربانی‌ات، در سرای کرامتت و جایگاه آمرزش و رحمتت گرد آییم؛ همانا تو دارای احسان عظیم و نعمت قدیمی و تو مهربان‌ترین مهربانانی.}}