خریت بن راشد ناجی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''خِرّیت بن راشد ناجی'''، از [[صحابه]] و از [[خوارج]] بود. وی در [[جنگ‌های رده|جنگ‌های رِدّه]] در ایام [[خلافت]] [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبکر]]، حضوری مؤثر داشت و حتی در دوره [[عثمان]] نیز، به امارت منطقه‌ای در فارس رسید. وی در [[جنگ جمل]] جانب [[طلحة بن عبیدالله|طلحه]] و [[زبیر]] را گرفت. پس از [[جنگ صفّین]]، علم مخالفت با [[امام علی(ع)]] را برافراشت و به آیین [[مسیحیت]] بازگشت و پس از چندبار درگیری با فرستادهٔ امام (ع)، کشته شد.

== نسب ==

در منابع مطالب اندکی در شرح حال او آمده است. خِّریت بن راشد از طایفه بنی ناجیه بود. در برخی منابع نام او به‌اشتباه به صورت حارث بن راشد<ref>رجوع کنید به ابن حجر عسقلانی، ج۱، ص۶۶۷.</ref> و حریث بن اسد<ref>نجاشی، ص۳۲۰.</ref> نقل شده است. بنی ناجیه ادعا داشتند که از فرزندان سامة بن لُؤَی بن غالب از قبیله [[قریش]] هستند و از این رو خود را قریشی می‌خواندند؛ اما قریشیان انتساب آنان را رد می‌کردند و می‌گفتند که مادر آنان پس از مرگ سامة بن لؤی با فردی غیرقریشی ازدواج کرده و بنی ناجیه از نسل او هستند.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۳°، ص۱۲۰؛ مسعودی، ج۳، ص۱۵۹؛ نیز رجوع کنید به ابن عبدالبرّ، قسم ۲، ص۴۵۹.</ref>

== زمان پیامبر (ص) و خلفای سه‌گانه ==

خریت را جزو صحابه پیامبر (ص) شمرده‌اند؛ چراکه او به همراه گروهی از بنوسامه، در منطقه‌ای میان [[مکه]] و [[مدینه]] با [[پیامبر(ص)]] دیدار کرد.<ref>به نقل ابن عبدالبرّ، ج۲، ص۴۵۸۴۵۹؛ ابن حجر عسقلانی، ج۲، ص۲۳۵.</ref> در جنگ‌های رِدّه در ایام [[خلافت]] [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبکر]]، [[مسلمانان]] به یاری خرّیت که رهبری بنوناجیه را برعهده داشت، بر لقیط بن مالک ازدی، حاکم شورشی [[عمان]]، پیروز شدند.<ref>رجوع کنید به ابن حجرعسقلانی، ج۲، ص۲۳۵، ج۳، ص۳۷۵.</ref> به نوشته سیف بن عمر، خرّیت در دوره [[عثمان]] نیز به فرمان [[عبدالله بن عامر بن کریز|عبداللّه بن عامر بن کُرَیز]]، فرماندار [[بصره]] در زمان عثمان، به فرمانروایی منطقه‌ای در [[فارس]] رسید.<ref>رجوع کنید به ابن عبدالبرّ، قسم ۲، ص۴۵۹؛ ابن حجر عسقلانی، ج۲، ص۲۳۵.</ref>

== زمان امام علی (ع) ==

=== جنگ جمل و صفین ===

در منابع تاریخی دربارهٔ جزئیات ارتباط او با [[امام علی(ع)]] اختلافاتی وجود دارد. بر اساس برخی روایات وی در [[جنگ جمل]] جانب [[طلحه بن عبیدالله|طلحه]] و [[زبیر]] را گرفت<ref>طبری، ج۴، ص۵۰۵؛ ابن عبدالبرّ، ابن عبدالبرّ، قسم ۲، ص۴۵۹؛ قس بلاذری، ج۲، ص۲۹۶.</ref> اما بر اساس روایت دیگری او در این نبرد نیز همراه با سیصد تن از بنی ناجیه به علی (ع) پیوست.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۹۶، ج۱، ص۴۱۱</ref> این اختلاف روایات دربارهٔ موضع او بعد از جنگ جمل نیز وجود دارد. برخی روایات تصریح کرده‌اند که امام او را پیش از سفر به صفین به امارت [[اهواز]] گمارده بود.<ref>ابن اعثم کوفی، الفتوح، ج۴، ص۲۴۲</ref> اما روایت دیگر حاکی از این است که خریت در جنگ صفین همراه با امام علی (ع) بود و هنگامی که نتیجه حکمیت معلوم شد در کوفه حضور داشت و از همان‌جا بر امام شورید و از کوفه خارج شد.<ref>ثقفی، الغارات، ۱۳۵۳، ج۱، ص۳۳۲؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۳۴۶</ref>

=== شورش بر امام ===

خرّیت به همراه ۳۰ نفر از اصحاب خود پس از [[جنگ صفین|جنگ صفّین]] نزد [[امام علی علیه‌السلام|امام علی (ع)]] رفت و پس از اعلام مخالفت خود با آن حضرت، تصمیم به جدا شدن از ایشان گرفت. امام ضمن یادآوری عهد خرّیت در [[بیعت]] با خود، او را از این کار برحذر داشت.<ref>ثقفی، ج۱، ص۳۳۲۳۳۳؛ قس طبری، ج۵، ص۱۱۳ ۱۳۲ که تعداد همراهان خرّیت را سیصد تن نوشته است.</ref>

به گفته مسعودی<ref>مسعودی، ج۳، ص۱۵۹۱۶۰.</ref> خرّیت بن راشد پس از شکستن بیعت خود با امام علی (ع) به همراه ۳۰۰ نفر به دین مسیحیت بازگشت و همان شب از سپاه امام جدا شد.

حضرت برای سرکوب شورش او، [[زیاد بن خصفه|زیاد بن خَصَفه]] را همراه گروهی به تعقیب خرّیت فرستاد. خرّیت و یارانش به دهکده '''نِفَّر''' در اطراف [[کوفه]] رفتند و [[زادان بن فرح]] را که از هواداران حضرت و احتمالاً والی آنجا بود، به قتل رساندند. زیاد در منطقه '''مذّار''' (بین واسط و بصره)، با خرّیت درگیر شد. خرّیت شکست خورد و با ۲۰۰ نفر از هوادارانش که تازه از کوفه به او پیوسته بودند، به [[اهواز]] گریخت. درای مدت گروهی از قبایل به او پیوستند و آنان توانست حاکم امام بر منطقه را از آنجا بیرون کنند.

با بالاگرفتن خطر خرّیت، [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی (ع)]] سپاهی را به فرماندهی [[معقل بن قیس ریاحی|مَعْقِل بن قیس ریاحی]] برای سرکوب او فرستاد. خرّیت پس از شکست از معقل، به حاشیه [[خلیج فارس]] رفت و برخی از قبایل آن ناحیه از جمله گروهی از بنی عبدالقیس را با خود همراه کرد. اما در پی اعلان امان معقل، شماری از هواداری خرّیت دست کشیدند و گروه کثیری از هوادارانش او را ترک کردند. سرانجام، در جنگی که بین نیروهای معقل با خریت درگرفت، خریت کشته شد و یارانش پراکنده شدند.<ref>ثقفی، ج۱، ص۳۳۴۳۶۱؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج، ۳ ص۳۶۵–۳۷۱.</ref>

== منابع ==

{{منابع}}

* ابن اثیر، عزالدین علی، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، ۱۹۶۵م.

* ابن اعثم، احمد، الفتوح، بیروت، دارالاضواء، ۱۹۹۱م.

* طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، بیروت، دار التراث، ۱۹۶۷م.

== پیوند به بیرون ==

[[رده:حاضران در جنگ نهروان]]

[[رده:خوارج]]