پرش به محتوا

براق: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳: خط ۳:


==اصطلاح‌شناسی==
==اصطلاح‌شناسی==
بیشتر لغت شناسان نام بُراق را ـ که هم به صورت مذکر و هم به صورت مؤنث به کار رفته است ـ از ریشه «بَرَق» دانسته‌اند که به لحاظ سرعتِ فزون از حد یا سفیدی و درخشش فوق العاده رنگ بر این حیوان نهاده شده است. <ref>ابن اثیر، النهایه، ۱۳۹۹ق، ج۱، ص۱۲۰؛ ابن منظور، ذیل «برق »؛ دمیری ، ج ۱، ص۱۶۵؛ حلبی ، ص۳۶۸.</ref> شاهدی بر کاربرد این کلمه در ادب عرب پیش از [[اسلام]] در دست نیست، و احتمالاً نخستین بار از زبان [[حضرت محمد(ص)]] شنیده شده و از آن پس در ادبیات عرب و فارسی کاربرد وسیعی یافته است. نظریه بلوشه،  (به فرانسوی: Gabriel-Joseph Edgard Blochetگابریل ژوزف ادگار ۱۸۷۰ - ۱۹۳۷ م. مستشرق فرانسوی.) مبنی بر اشتقاق این کلمه از کلمه «بارَگ» (به معنای [[اسب]] در فارسی میانه) پذیرفته نشده است <ref>د.اسلام، ذیل واژه</ref> و نشانه‌های مُعَرَّ
بیشتر لغت شناسان نام بُراق را ـ که هم به صورت مذکر و هم به صورت مؤنث به کار رفته است ـ از ریشه «بَرَق» دانسته‌اند که به لحاظ سرعتِ فزون از حد یا سفیدی و درخشش فوق العاده رنگ بر این حیوان نهاده شده است. <ref>ابن اثیر، النهایه، ۱۳۹۹ق، ج۱، ص۱۲۰؛ ابن منظور، ذیل «برق »؛ دمیری ، ج ۱، ص۱۶۵؛ حلبی ، ص۳۶۸.</ref> شاهدی بر کاربرد این کلمه در ادب عرب پیش از [[اسلام]] در دست نیست، و احتمالاً نخستین بار از زبان [[حضرت محمد(ص)]] شنیده شده و از آن پس در ادبیات عرب و فارسی کاربرد وسیعی یافته است. نظریه بلوشه،  (به فرانسوی: Gabriel-Joseph Edgard Blochet گابریل ژوزف ادگار ۱۸۷۰ - ۱۹۳۷ م. مستشرق فرانسوی.) مبنی بر اشتقاق این کلمه از کلمه «بارَگ» (به معنای [[اسب]] در فارسی میانه) پذیرفته نشده است <ref>د.اسلام، ذیل واژه</ref> و نشانه‌های مُعَرَّب بودن نیز در آن وجود ندارد. <ref>سیوطی، المزهر، ج ۱، ص۲۷۰.</ref>
 
 
ب بودن نیز در آن وجود ندارد. <ref>سیوطی، المزهر، ج ۱، ص۲۷۰.</ref>


===براق در ادبیات فارسی===
===براق در ادبیات فارسی===
خط ۱۲: خط ۹:


همچنین گرایش به توجیه عرفانی واژه «براق» ـ همچنانکه درباره [[معراج]] ـ و [[تفسیر]] آن به عنوان تمثیلی از مفاهیم غیرمادی، در نوشته‌های فلسفی و عرفانی دیده می‌شود<ref>ابن سینا، ص۱۰۳ـ۱۰۴</ref>؛ هرچند ناقلان و شارحان احادیث (و حتی برخی از حکما) این روش را نپذیرفته‌اند.
همچنین گرایش به توجیه عرفانی واژه «براق» ـ همچنانکه درباره [[معراج]] ـ و [[تفسیر]] آن به عنوان تمثیلی از مفاهیم غیرمادی، در نوشته‌های فلسفی و عرفانی دیده می‌شود<ref>ابن سینا، ص۱۰۳ـ۱۰۴</ref>؛ هرچند ناقلان و شارحان احادیث (و حتی برخی از حکما) این روش را نپذیرفته‌اند.
[[سنائی غزنوی|سنایی]]:


{{شعر جدید
{{شعر جدید
| جداکننده = \\| متن = در شب معراج همراهت نبودی [[جبرئیل|جبرییل]]\\گر براق او نبودی همت والای تو}}<ref>[https://ganjoor.net/sanaee/divans/ghaside-sanaee/sh163 سنایی، قصیده ۱۶۳.]</ref>
|شاعر = [[سنائی غزنوی|سنایی]]
 
| جداکننده = \\| متن = در شب معراج همراهت نبودی [[جبرئیل|جبرییل]]\\گر براق او نبودی همت والای تو<ref>[https://ganjoor.net/sanaee/divans/ghaside-sanaee/sh163 سنایی، قصیده ۱۶۳.]</ref>
[[مولوی]]:
}}
{{شعر جدید
{{شعر جدید
|شاعر = [[مولوی]]
| جداکننده = \\| متن =نگر به احمد مرسل که مکه را بگذاشت\\کشید لشکر و بر [[مکه]] گشت او والا}}<ref>[https://ganjoor.net/moulavi/shams/ghazalsh/sh214 غزل شمارهٔ ۲۱۴.]</ref>
| جداکننده = \\| متن =نگر به احمد مرسل که مکه را بگذاشت\\کشید لشکر و بر [[مکه]] گشت او والا}}<ref>[https://ganjoor.net/moulavi/shams/ghazalsh/sh214 غزل شمارهٔ ۲۱۴.]</ref>
چو بر براق سفر کرد در شب [[معراج]]\\بیافت مرتبه قابِ قوس اَو اَدْنی }}
چو بر براق سفر کرد در شب [[معراج]]\\بیافت مرتبه قابِ قوس اَو اَدْنی
<ref>https://ganjoor.net/moulavi/shams/ghazalsh/sh214</ref>
<ref>https://ganjoor.net/moulavi/shams/ghazalsh/sh214</ref>}}
 
{{شعر جدید
{{شعر جدید
| جداکننده = \\
| جداکننده = \\
| متن = بی براق عشق و سعیِ [[جبرئیل]]\\چون محمد در منازل کی رسی}}{{پایان شعر}}<ref>https://ganjoor.net/moulavi/shams/ghazalsh/sh2894</ref>
| متن = بی براق عشق و سعیِ [[جبرئیل]]\\چون محمد در منازل کی رسی<ref>https://ganjoor.net/moulavi/shams/ghazalsh/sh2894</ref>}}
[[جامی]] :
 
{{شعر جدید
{{شعر جدید
| شاعر = [[جامی]]
| جداکننده = \\
| جداکننده = \\
| متن = آن شب که به سیر آسمانی\\رفتی ز سرای [[ام‌هانی دختر ابوطالب|ام هانی]]
| متن = آن شب که به سیر آسمانی\\رفتی ز سرای [[ام‌هانی دختر ابوطالب|ام هانی]]