رؤیت خدا: تفاوت میان نسخه‌ها

سابقه مسئله رؤیت خدا در [[اسلام]] به قرن دوم قمری باز می‌گردد. از دیدگاه برخی، این مسئله توسط [[یهودیت|یهودیان]] و [[مسیحیت|مسیحیان]] متظاهر به اسلام وارد مباحث اسلامی شد. رؤیت خدا افزون بر [[کلام اسلامی|کلام]]، در [[قرآن]]، [[حدیث|روایات]] و [[عرفان]] نیز مورد بحث بوده و در این باره، کتب متعددی، ازجمله «رؤیة الله فی ضوء الکتاب و السنّة و العقل الصریح» اثر [[جعفر سبحانی]] به نگارش درآمده است.

در [[اسلام]]، سابقه مباحث کلامی درباره رؤیت خدا به قرن دوم قمری بازمی‌گردد.<ref>سبحانی، رؤیة الله فی ضوء الکتاب و السنة و العقل الصریح، ص۲۴و۲۵؛ ذاکری و دیگران، «رؤیت»، ص۸۰۴.</ref> در این قرن، دو فرقه کلامیِ [[فرقه جهمیه| جَهْمیّه]] و [[معتزله]] رؤیت خدا با چشم سر را انکار کردند. در اوایل قرن سوم، امکان دیدن خدا از عقاید اصلی [[احمد بن حنبل]]، از ائمه چهارگانه اهل‌سنت و پیروانش شد. دیگر فرقه‌های کلامی همچون [[ماتریدیه|ماتُریدیه]]، [[اشاعره]]، مُجَسّمه، [[مشبهه|مُشَبّهه]]، [[کرامیه|کَرّامِیّه]] و سلفیه<ref>ابن‌تیمیه،‌ منهاج السنة النبویة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۳۱۶، ۳۲۹-۳۴۹، ج۳، ص۳۴۱، ۳۴۴و۳۴۷.</ref> امکان رؤیت خدا با چشم سر را پذیرفتند.<ref>ذاکری و دیگران، «رؤیت خدا»،‌ ص۸۰۴.</ref>

* برای کسی که خودش و اشیاء را مشاهده می‌کند، این امکان هست که دیگران نیز او را ببینند. از آنجا که خداوند خودش و اشیاء را می‌بیند، امکان دارد به ما هم توانایی دیدن خودش را عطا کند.<ref>اشعری، الإبانة عن اصول الدیانة، ۱۳۹۷ق، ص۵۳.</ref>

# دیدن با چشم ظاهری مستلزم آن است که [[خدا|خداوند]] دارای بُعد، مکان و زمان باشد؛ در حالی که خداوند منزه از این اوصاف است.<ref>جوادی آملی، توحید در قرآن، ۱۳۹۵ش، ص۲۵۷.</ref> از نظر [[علامه حلی]] اقتضای وجوب وجود خداوند، مجرد بودن خدا و نفی جهت و مکان از اوست. با نفی این موارد، رؤيت خدا با چشم ظاهری منتفی می‌شود.<ref>علامه حلی، کشف المراد، ۱۳۸۲ش، ص۴۶و۴۷.</ref>

# خداوند یا به تمام ذات قابل رؤیت است یا جزئی از ذاتش دیده می‌شود. صورت اول به متناهی و محدود بودن خدا می‌انجامد و صورت دوم مستلزم مرکب، مکانمند و جهت‌دار بودن خداست که هر دو صورت محال و باطل است. پس خدا قابل مشاهده و دیدن نیست.<ref>سبحانی، الالهیات، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۱۲۷.</ref>

== جستارهای وابسته==

== پانویس ==