خبیب بن عدی: تفاوت میان نسخه‌ها

خُبَیب بن عَدِىّ بن مالك بن عامر اَوْسى انصارى، از اصحاب رسول خدا صلى اللّه علیه وآله وسلم و از نخستین شهداى صدر اسلام.

او از قبیله اوس و از انصار و نیز از اصحاب بدر بود.<ref>ابن عبدالبرّ، ج 2، ص 440؛ ابن قدامه، ص 305؛ ابن حجر عسقلانی، ج 2، ص 262ـ263</ref> وى در جنگ احد نیز همراه رسول خدا بود.<ref>ذهبى، ج 1، ص 246</ref>

خبیب بن عدى یكى از مبلّغانی بود كه پیامبر در صفر سال 4، به درخواست طوایف عَضَل و قارَه براى تبلیغ دین اسلام به سوى آنان اعزام كرد، اما نمایندگان طوایف عضل و قاره خیانت كردند و به یارى طایفه بنى لحیان برخى از یاران پیامبر را به شهادت رساندند.<ref>ابن سعد، ج 2، ص 55ـ56؛ ر.ک: به واقدى، ج 1، ص 354ـ357؛ ابن اثیر، الكامل فی التاریخ، ج 2، ص 167</ref>

در این واقعه خبیب بن عدى و زیدبن دَثنه را اسیر كردند و به مكه بردند و آنان را در مقابل دو اسیر از هذیل كه در مكه بودند، به قریش فروختند.<ref>ابن هشام، ج 3، ص 180</ref>

از آنجا كه اسارت خبیب در ماه حرام (ذیقعده) بود، بنى حارث تصمیم گرفتند او را مدتى در اسارت نگاه دارند. خبیب بن عدى در خانه زنى به نام ماویه<ref>واقدى، ج 1، ص 357</ref> یا در خانه دختر حارث بن عامر یا دختر عقبة بن حارث،<ref>ر.ک:ابن اثیر، اسدالغابة، ج 2، ص 120ـ121</ref> زندانى شد. گفته شده است زنی كه خبیب در خانه اش زندانى بود، از خبیب كراماتى دید، از جمله آنكه یك بار خبیب را در حال خوردن خوشه اى انگور مشاهده كرد، در حالى كه آن هنگام در مكه باغى و انگورى نبود.<ref>واقدى، ج 1، ص 357 ابن سعد، ج 8، ص 301ـ302؛ ابن عبدالبرّ، ج 2، ص 440</ref> هنگامى كه خبیب در حبس بود، اگرچه فرصتى براى انتقام جویى یافت، غدر و خیانت نكرد و آن زن چون این رفتار كریمانه را دید، گفت كه هرگز اسیرى بهتر از خبیب ندیده است.

هنگامى كه قریش تصمیم گرفتند خبیب را بكشند، وى را به تَنْعیم بردند<ref>ابن كلبى، ج 1، ص 629؛ ابن اثیر، اسدالغابة، ج 2، ص 121</ref> جمعى از مردم مكه نیز همراه وى به تنعیم رفتند.<ref>واقدى، ج 1، ص 358</ref> خبیب درخواست كرد به وى مهلت دهند تا دو ركعت نماز بخواند. بنى حارث پذیرفتند و خبیب پیش از مرگ، دو ركعت نماز خواند و این كار خبیب سنّت ماندگارى شد براى كسانى كه تسلیم مرگ اجبارى مى شوند.<ref>ابن هشام، ج 3، ص 182؛ ابن اثیر، الكامل فی التاریخ، ج 2، ص 168؛ ر.ک: د. اسلام، چاپ دوم، ذیل مادّه</ref>

خبیب نخستین مسلمانی بود كه به دار آویخته شد.<ref>ابن اثیر، اسدالغابة، ج 2، ص 122</ref> او را به تیرى چوبى بستند و چهل تن از فرزندان كشته شدگان مشركان در بدر، با زخم نیزه او را از پاى درآوردند.<ref>ر.ک:واقدى، ج 1، ص 361</ref> گفته شده است چون خبیب بن عدى كشته شد، صورتش به سوى قبله بود و هر چه خواستند او را به خلاف قبله برگردانند، موفق نشدند و وى را به حال خود رها كردند.<ref>ابن حجر عسقلانى، ج 2، ص 264</ref>

اگرچه عقبة بن حارث بن عامر را قاتل خبیب بن عدى دانسته اند،<ref>ر.ک:ابن اثیر، اسدالغابة، ج 2، ص121</ref> گفته شده كه عقبه سوگند خورده كه خبیب را نكشته است و در آن هنگام خردسال تر از آن بوده كه چنین كند. از او نقل شده است كه «ابا مَیسَرَه نیزه را در دست من قرار داد و دست مرا به همراه نیزه گرفت و خبیب را ضربهزد تا او را به قتل رسانید»<ref>ابن هشام، ج 3، ص 182،واقدى، ج 1، ص 361</ref>  

خبیب چنان بر سر ایمانش پایدار و استوار بود كه هنگام مرگ چون از او خواستند از اسلام و پیامبر روى برگرداند تا آزادش كنند، پاسخ داد كه اگر همه آنچه در زمین است از آن من باشد، دوست ندارم از اسلام روگردانم. مشركان هنگام قتل خبیب به او گفتند، آیا دوست داشتى اكنون محمد در جاى تو بود و تو نزد خانواده ات بودى؟ و خبیب پاسخ داد كه به خدا سوگند، دوست ندارم محمد در جاى خودش، خارى به پایش فرو رود.<ref>واقدى، ج 1، ص 360</ref> حسّان بن ثابت<ref>حسّان بن ثابت،ج 1، ص 213</ref> اشعارى در رثاى خبیببن عدى گفته است.

چهره خبیب بن عدى به عنوان شهیدى كه بسیار مظلومانه و توأم با شكنجه و در اسارت به قتل رسید، پیرایه اى قدسى یافته است<ref>د. اسلام، ذیل ماده</ref> و از مأموریتى كه خبیب و دیگر یارانش براى آن اعزام شدند،<ref>ابن اثیر، الكامل فی التاریخ، ج 2، ص 167</ref> مى توان دریافت كه خبیب مردى اهل علم و فضل و آشنا به احكام اسلام بوده است.

این مقاله از [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=6908 دانشنامه جهان اسلام] اخذ شده است.