Automoderated users، دیوان‌سالاران، confirmed، مدیران رابط کاربری، movedable، مدیران، templateeditor
۶٬۴۶۰
ویرایش
حزب بعث عراق: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
[[پرونده:Fouad Alrikabi first Iraqi Ba'ath leader .jpg|بندانگشتی|300px|فواد الرکابی اولین رییس حزب بعث عراق (۱۹۵۱-۱۹۵۸م)]] | [[پرونده:Fouad Alrikabi first Iraqi Ba'ath leader .jpg|بندانگشتی|300px|فواد الرکابی اولین رییس حزب بعث عراق (۱۹۵۱-۱۹۵۸م)]] | ||
حزب بعث عراق به‌عنوان شاخه منطقه‌ای (کشور) حزب بعث در اوایل دهه ۱۹۵۰م شروع به فعالیت کرد.<ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning | حزب بعث عراق به‌عنوان شاخه منطقه‌ای (کشور) حزب بعث در اوایل دهه ۱۹۵۰م شروع به فعالیت کرد.<ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning | ||
through today, 1993, p26</ref> عبدالرحمن الدامین که با عبدالخالق الخُضَیری در اولین کنگره حزب بعث در [[سوریه]] نیز حضور داشتند، <ref>Countrystudies, The Bath Party</ref> نخستین تلاش‌ها برای ایجاد حزب بعث عراق را با کمک چند دانشجوی سوری عضو بعث از جمله فیاض اسماعیل، انجام داد.<ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning through today, 1993, p39</ref> از [[فئواد الرکابی]] که [[شیعه]] مذهب نیز معرفی شده، به‌عنوان اولین رییس و بنیانگذار حزب بعث در [[عراق]] نام برده می‌شود.<ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning through today, 1993, p39</ref> شاخه عراقی حزب بعث در ۱۹۵۲م از سوی فرماندهی ملی بعث، مستقر در [[سوریه]] به رسمیت شناخته شد.<ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning through today, 1993, p40</ref> طالب‌حسین شبیب(۱۹۵۸-۱۹۶۲م)، علی صالح السعدی (۱۹۶۲-۱۹۶۵م) و احمد حسن الکبر (۱۹۶۵-۱۹۷۹م) دیگر رهبران حزب بعث عراق پیش از [[صدام حسین]] بودند، بودند. <ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning through today, 1993, p42</ref> | through today, 1993, p26</ref> عبدالرحمن الدامین که با عبدالخالق الخُضَیری در اولین کنگره حزب بعث در [[سوریه]] نیز حضور داشتند، <ref>Countrystudies, The Bath Party</ref> نخستین تلاش‌ها برای ایجاد حزب بعث عراق را با کمک چند دانشجوی سوری عضو بعث از جمله فیاض اسماعیل، انجام داد.<ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning through today, 1993, p39</ref> از [[فئواد الرکابی]] که [[شیعه]] مذهب نیز معرفی شده، به‌عنوان اولین رییس و بنیانگذار حزب بعث در [[عراق]] نام برده می‌شود.<ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning through today, 1993, p39</ref> شاخه عراقی حزب بعث در ۱۹۵۲م از سوی فرماندهی ملی بعث، مستقر در [[سوریه]] به رسمیت شناخته شد.<ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning through today, 1993, p40</ref> طالب‌حسین شبیب(۱۹۵۸-۱۹۶۲م)، علی صالح السعدی (۱۹۶۲-۱۹۶۵م) و احمد حسن الکبر (۱۹۶۵-[[سال ۱۹۷۹ میلادی|۱۹۷۹م]]) دیگر رهبران حزب بعث عراق پیش از [[صدام حسین]] بودند، بودند. <ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning through today, 1993, p42</ref> | ||
===حوزه نفوذ=== | ===حوزه نفوذ=== | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
===کسب قدرت=== | ===کسب قدرت=== | ||
[[پرونده:Ahmed Hassan Al-Bakr3.jpg|بندانگشتی|300px|احمدحسن البکر چهارمین رییس حزب بعث عراق (۱۹۶۵-۱۹۷۹م) و رییس جمهور عراق (۱۹۶۸-۱۹۷۹م)]] | [[پرونده:Ahmed Hassan Al-Bakr3.jpg|بندانگشتی|300px|احمدحسن البکر چهارمین رییس حزب بعث عراق (۱۹۶۵-۱۹۷۹م) و رییس جمهور عراق (۱۹۶۸-[[سال ۱۹۷۹ میلادی|۱۹۷۹م]])]] | ||
حزب بعث و متحدینش در [[۸ فوریه]] ۱۹۶۳م/[[۱۳۴۱ش]] با سرنگونی حکومت عبدالکریم قاسم، قدرت را کسب کردند.<ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning | حزب بعث و متحدینش در [[۸ فوریه]] ۱۹۶۳م/[[۱۳۴۱ش]] با سرنگونی حکومت عبدالکریم قاسم، قدرت را کسب کردند.<ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning | ||
through today, 1993, p43</ref> [[احمدحسن البکر]] رهبر وقت حزب بعث عراق، به نخست‌وزیری رسید.<ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning | through today, 1993, p43</ref> [[احمدحسن البکر]] رهبر وقت حزب بعث عراق، به نخست‌وزیری رسید.<ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
===تحکیم قدرت=== | ===تحکیم قدرت=== | ||
حزب بعث در این مقطع مسایل داخلی را به‌جای پان عربیسم در اولویت قرار داد.<ref>AlJazeera, The Iraqi Baath Party </ref> حسن البکر (۱۹۶۸-۱۹۷۹م)، پس از حذف افسران غیر بعثی، تلاش کرد خود را از شر هر نوع رقابت احتمالی درون حزبی نیز خلاص کند.<ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning through today, 1993, p54</ref> در این راستا وی مکانیسمی را طراحی کرد که فقط به افراد وفادار به او اجازه تصدی مناصب مهم دولتی و نظامی را می‌داد.<ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning through today, 1993, p54</ref> با این وجود تلاش‌های متعدد برای سرنگونی البکر انجام شد که مهمترین آن کودتای ناکام «ناظم الکزار» فرمانده سرویس امنیت داخلی عراق برای ترور البکر و صدام در ژوئن ۱۹۷۳م/[[۱۳۵۲ش]] بود.<ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning through today, 1993, p55</ref> تِب مار پژوهشگر تاریخ عراق، کزار را [[شیعه|شیعه مذهب]] و اهل [[عماره]] معرفی کرده است که در پی ترور نافرجام [[حسن البکر]]، همراه ۱۹ افسر امنیتی و ارتش در هفتم ژوئیه همان سال اعدام گردید.<ref>مار، تاریخ نوین عراق، ۱۳۸۰ش، ص۳۲۶.</ref> | حزب بعث در این مقطع مسایل داخلی را به‌جای پان عربیسم در اولویت قرار داد.<ref>AlJazeera, The Iraqi Baath Party </ref> حسن البکر (۱۹۶۸-[[سال ۱۹۷۹ میلادی|۱۹۷۹م]])، پس از حذف افسران غیر بعثی، تلاش کرد خود را از شر هر نوع رقابت احتمالی درون حزبی نیز خلاص کند.<ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning through today, 1993, p54</ref> در این راستا وی مکانیسمی را طراحی کرد که فقط به افراد وفادار به او اجازه تصدی مناصب مهم دولتی و نظامی را می‌داد.<ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning through today, 1993, p54</ref> با این وجود تلاش‌های متعدد برای سرنگونی البکر انجام شد که مهمترین آن کودتای ناکام «ناظم الکزار» فرمانده سرویس امنیت داخلی عراق برای ترور البکر و صدام در ژوئن ۱۹۷۳م/[[۱۳۵۲ش]] بود.<ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning through today, 1993, p55</ref> تِب مار پژوهشگر تاریخ عراق، کزار را [[شیعه|شیعه مذهب]] و اهل [[عماره]] معرفی کرده است که در پی ترور نافرجام [[حسن البکر]]، همراه ۱۹ افسر امنیتی و ارتش در هفتم ژوئیه همان سال اعدام گردید.<ref>مار، تاریخ نوین عراق، ۱۳۸۰ش، ص۳۲۶.</ref> | ||
[[پرونده:Sadam Hossain.jpg|بندانگشتی|300px|صدام حسین رهبر حزب بعث و رییس جمهور [[عراق]] (۱۹۷۹-۲۰۰۳م)]] | [[پرونده:Sadam Hossain.jpg|بندانگشتی|300px|صدام حسین رهبر حزب بعث و رییس جمهور [[عراق]] (۱۹۷۹-۲۰۰۳م)]] | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
{{اصلی|صدام حسین}} | {{اصلی|صدام حسین}} | ||
صدام حسین از حدود بیست سالگی در حلقه هواداران حزب بعث قرار گرفت.<ref>Faruqui, Saddam Hussein’s rise to power, 2018</ref> او در عملیات ناموفق ترور [[عبدالکریم قاسم]] در هفتم اکتبر ۱۹۵۹م شرکت داشت و در پی آن به [[سوریه]] و سپس [[مصر]] فرار کرد.<ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning | صدام حسین از حدود بیست سالگی در حلقه هواداران حزب بعث قرار گرفت.<ref>Faruqui, Saddam Hussein’s rise to power, 2018</ref> او در عملیات ناموفق ترور [[عبدالکریم قاسم]] در هفتم اکتبر ۱۹۵۹م شرکت داشت و در پی آن به [[سوریه]] و سپس [[مصر]] فرار کرد.<ref>Cabana, The Ba'th Party in Iraq: from its beginning | ||
through today, 1993, p57</ref> وی در ۱۹۶۳م به [[عراق]] بازگشت و به شاخه تحت رهبری [[احمدحسن البکر]] که پیوند خویشاوندی با هم داشتند، پیوست.<ref>مار، تاریخ نوین عراق، ۱۳۸۰ش، ص۳۲۸</ref> صدام که در پی روی کار آمدن حزب بعث در ۱۹۶۸م/۱۳۴۷ش، سمت معاونت رییس جمهور را به عهده داشت، در در طول دهه ۱۹۷۰م با مهارت و عدم تحریک حساسیت حسن البکر، برای تحکیم موقعیت خود کار کرد.<ref>مار، تاریخ نوین عراق، ۱۳۸۰ش، ص۳۲۸</ref> وی در ۱۹۷۰م به‌دبیر کلی دفتر نظامی حزب بعث رسید، در ۱۹۷۴م/[[۱۳۵۳ش]] سیاست‌گذاری امور نفت را به دست گرفت، پس از آن پروژه‌های صنعتی بزرگ و بعد امور امنیتی و اطلاعاتی را در اختیار گرفت. بدین ترتیب همه چیز در قبضه قدرت او در آمد.<ref>الزبیدی و دیگران، عراق در جستجوی آینده، ۱۳۹۵ش، ص۳۴-۳۰.</ref> صدام سرانجام | through today, 1993, p57</ref> وی در ۱۹۶۳م به [[عراق]] بازگشت و به شاخه تحت رهبری [[احمدحسن البکر]] که پیوند خویشاوندی با هم داشتند، پیوست.<ref>مار، تاریخ نوین عراق، ۱۳۸۰ش، ص۳۲۸</ref> صدام که در پی روی کار آمدن حزب بعث در ۱۹۶۸م/۱۳۴۷ش، سمت معاونت رییس جمهور را به عهده داشت، در در طول دهه ۱۹۷۰م با مهارت و عدم تحریک حساسیت حسن البکر، برای تحکیم موقعیت خود کار کرد.<ref>مار، تاریخ نوین عراق، ۱۳۸۰ش، ص۳۲۸</ref> وی در ۱۹۷۰م به‌دبیر کلی دفتر نظامی حزب بعث رسید، در ۱۹۷۴م/[[۱۳۵۳ش]] سیاست‌گذاری امور نفت را به دست گرفت، پس از آن پروژه‌های صنعتی بزرگ و بعد امور امنیتی و اطلاعاتی را در اختیار گرفت. بدین ترتیب همه چیز در قبضه قدرت او در آمد.<ref>الزبیدی و دیگران، عراق در جستجوی آینده، ۱۳۹۵ش، ص۳۴-۳۰.</ref> صدام سرانجام در [[۱۶ ژوئیه]] [[سال ۱۹۷۹ میلادی|۱۹۷۹م]]/[[۱۳۵۸ش]] حسن البکر را وادار به استعفا کرد و رسما رییس جمهور شد و پس از آن فرماندهی شورای انقلابی عراق و ریاست حزب بعث عراق را نیز به عهده گرفت و تا ۹ آوریل ۲۰۰۳م/[[۱۳۸۲ش]] در قدرت باقی ماند.<ref>Encyclopedia.com, Saddam Hussein's Rise to Power</ref> | ||
==رژیم بعث عراق و اسلام== | ==رژیم بعث عراق و اسلام== | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
===سیاست دوگانه تشویق و سرکوب بعث در قبال شیعیان عراق=== | ===سیاست دوگانه تشویق و سرکوب بعث در قبال شیعیان عراق=== | ||
حکومت بعثی عراق در دوره [[صدام حسین]] (۱۹۷۹-۲۰۰۳م در قدرت) برای مهار شیعیان سیاست دوگانه تشویق و سرکوب را در پیش گرفت.<ref>دکمجیان، جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب، ۱۳۸۸ش، ص۲۳۶.</ref> | حکومت بعثی عراق در دوره [[صدام حسین]] ([[سال ۱۹۷۹ میلادی|۱۹۷۹]]-۲۰۰۳م در قدرت) برای مهار شیعیان سیاست دوگانه تشویق و سرکوب را در پیش گرفت.<ref>دکمجیان، جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب، ۱۳۸۸ش، ص۲۳۶.</ref> | ||
رژیم بعث در جهت پیش‌برد سیاست تشویق، در تبلیغات خود به احساسات عربی جمعیت شیعه متوسل می‌شد.<ref>دکمجیان، جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب، ۱۳۸۸ش، ص۲۳۶.</ref> گزارش شده است که صدام حسین روز میلاد [[امام علی]](ع) را تعطیل رسمی اعلام کرده به [[نجف]] رفت و خودش را از اعقاب [[محمد|پیامبر اسلام]] معرفی کرد.<ref>دکمجیان، جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب، ۱۳۸۸ش، ص۲۳۶.</ref> به گفته ناظران حزب بعث با صرف مبالغ هنگفت در برخی از مساجد و مراکز شیعی موفق به جلب حمایت برخی از روحانیون گردید. در همین راستا العطایشی شاعر معروف شیعه از سوی رژیم تجلیل گردید.<ref>دکمجیان، جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب، ۱۳۸۸ش، ص۲۳۶.</ref> هرچند روحانیون بلند پایه مثل [[آیت الله خویی]] که در منزل به نحوی زیر نظر بود از همکاری صریح با رژیم سرباز زد.<ref>دکمجیان، جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب، ۱۳۸۸ش، ص۲۳۶.</ref> به گفته دکمجیان رژیم بعث مورد حمایت برخی روحانیون شیعه در نجف و [[کربلا]] از جمله سید حسین تولیت بارگاه امام علی(ع) بود.<ref>دکمجیان، جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب، ۱۳۸۸ش، ص۲۳۷.</ref> | رژیم بعث در جهت پیش‌برد سیاست تشویق، در تبلیغات خود به احساسات عربی جمعیت شیعه متوسل می‌شد.<ref>دکمجیان، جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب، ۱۳۸۸ش، ص۲۳۶.</ref> گزارش شده است که صدام حسین روز میلاد [[امام علی]](ع) را تعطیل رسمی اعلام کرده به [[نجف]] رفت و خودش را از اعقاب [[محمد|پیامبر اسلام]] معرفی کرد.<ref>دکمجیان، جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب، ۱۳۸۸ش، ص۲۳۶.</ref> به گفته ناظران حزب بعث با صرف مبالغ هنگفت در برخی از مساجد و مراکز شیعی موفق به جلب حمایت برخی از روحانیون گردید. در همین راستا العطایشی شاعر معروف شیعه از سوی رژیم تجلیل گردید.<ref>دکمجیان، جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب، ۱۳۸۸ش، ص۲۳۶.</ref> هرچند روحانیون بلند پایه مثل [[آیت الله خویی]] که در منزل به نحوی زیر نظر بود از همکاری صریح با رژیم سرباز زد.<ref>دکمجیان، جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب، ۱۳۸۸ش، ص۲۳۶.</ref> به گفته دکمجیان رژیم بعث مورد حمایت برخی روحانیون شیعه در نجف و [[کربلا]] از جمله سید حسین تولیت بارگاه امام علی(ع) بود.<ref>دکمجیان، جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب، ۱۳۸۸ش، ص۲۳۷.</ref> | ||