Automoderated users، confirmed، movedable، protected، templateeditor
۱٬۹۶۳
ویرایش
Ali.jafari (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| آثار =کتاب یوم و لیله و کتاب نوادر | | آثار =کتاب یوم و لیله و کتاب نوادر | ||
}} | }} | ||
'''احمد بن هِلال عَبَرتائی بَغدادی'''([[سال ۱۸۰ هجری قمری|۱۸۰]]-[[سال ۲۶۷ هجری قمری|۲۶۷ق]]) معروف به '''احمد بن هلال کَرْخی''' از [[اصحاب امام هادی(ع)]] و [[امام عسکری(ع)]] بود که [[نیابت خاصه|نیابت]] [[محمد بن عثمان]] را منکر شد و | '''احمد بن هِلال عَبَرتائی بَغدادی'''([[سال ۱۸۰ هجری قمری|۱۸۰]]-[[سال ۲۶۷ هجری قمری|۲۶۷ق]]) معروف به '''احمد بن هلال کَرْخی''' از [[اصحاب امام هادی(ع)]] و [[امام عسکری(ع)]] بود که [[نیابت خاصه|نیابت]] [[محمد بن عثمان]] را منکر شد و از این بابت در [[توقیع]] منسوب به [[امام زمان(عج)]]، [[لعن]] شده است. احمد بن هلال همچنین متهم به [[غلو]] بود. [[شیخ طوسی]] در کتاب [[الغیبه شیخ طوسی|الغیبه]] او را در شمار مدعیان نیابت خاصه آورده است. | ||
احمد بن هلال | ==زندگینامه== | ||
احمد بن هلال در سال [[۱۸۰ق]] زاده و در سال [[سال ۲۶۷ قمری|۲۶۷ق]] درگذشت.<ref>ابن غضائری، ص۱۱۲؛ نجاشی، رجال، ص۸۳.</ref> نام وی در کتابهای [[رجال]] احمد بن هلال عبرتائی ثبت شده است.<ref> ابن غضائری، ص۱۱۱؛ علامه حلی، رجال، ص۲۰۲؛ طوسی، رجال، ص۳۸۴؛ نجاشی، رجال، ص۸۳.</ref> عبرتائی منسوب به عبرتاء، روستایی از نواحی [[نهروان]] بین [[واسط]] و [[بغداد]] بوده است.<ref>امین، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۰۰.</ref> [[شیخ طوسی]] به او نسبت بغدادی نیز داده است.<ref>طوسی، رجال، ص۳۸۴؛ فهرست، ص۸۳.</ref> | |||
کنیه او ابوجعفر بود<ref>ابن غضائری، ص۱۱۱.</ref> و احتمالاْ چون در محله [[شیعه|شیعه]]نشین [[کرخ]] بغداد زندگی میکرده به کرخی نیز مشهور شده است.{{مدرک}} | |||
==دوران زندگی== | |||
== دوران زندگی == | |||
عالمان [[رجال]]ی شیعه زندگی احمد بن هلال را به دو دوره تقسیم کردهاند. یکی دوره ملازمت با چند تن از [[امامان شیعه|امامان شیعی]] است. [[شیخ طوسی]] او را در شمار [[اصحاب امام هادی(ع)]]<ref>طوسی، رجال، ص۳۸۴.</ref> و [[امام عسکری(ع)]]<ref>طوسی، رجال، ص۳۹۷.</ref> ذکر کرده است. گفته شده است که احمد بن هلال ۵۴ [[حج]] به جای آورده که ۲۰ مورد آن با پای پیاده بوده است.<ref>رجال الکشی، ص۵۳۵.</ref> | عالمان [[رجال]]ی شیعه زندگی احمد بن هلال را به دو دوره تقسیم کردهاند. یکی دوره ملازمت با چند تن از [[امامان شیعه|امامان شیعی]] است. [[شیخ طوسی]] او را در شمار [[اصحاب امام هادی(ع)]]<ref>طوسی، رجال، ص۳۸۴.</ref> و [[امام عسکری(ع)]]<ref>طوسی، رجال، ص۳۹۷.</ref> ذکر کرده است. گفته شده است که احمد بن هلال ۵۴ [[حج]] به جای آورده که ۲۰ مورد آن با پای پیاده بوده است.<ref>رجال الکشی، ص۵۳۵.</ref> | ||
دوره دوم زندگی او را مربوط به آغاز [[غیبت صغری]] و پس از آن میدانند. او پس از [[شهادت]] امام عسکری(ع) و وفات [[عثمان بن سعید عمری]] منکر [[نیابت خاصه]] [[محمد بن عثمان]] شد و بدین جهت در [[توقیع]] منسوب به [[امام زمان(عج)]] [[لعن]] شده است.<ref>طوسی، الغیبه، ص۳۹۹؛ امین، اعیان الشیعه، ج۲، ص۴۹.</ref> و جمله «از این صوفی ریاکار و بازیگر پروا کنید».<ref>«احْذَرُوا الصُّوفِی الْمُتَصَنِّع»</ref> درباره اوست.<ref>کشی، رجال، ص۵۳۵.</ref> البته [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] معتقد است که مذمتهایی از امام عسکری(ع) نیز درباره او نقل شده است.<ref>نجاشی، رجال، ص۸۳.</ref> از اینرو بر اساس گفته نجاشی، انحراف او در اواخر عمر امام حسن عسکری(ع) بوده است. | دوره دوم زندگی او را مربوط به آغاز [[غیبت صغری]] و پس از آن میدانند. او پس از [[شهادت]] امام عسکری(ع) و وفات [[عثمان بن سعید عمری]] منکر [[نیابت خاصه]] [[محمد بن عثمان]] شد و بدین جهت در [[توقیع]] منسوب به [[امام زمان(عج)]] [[لعن]] شده است.<ref>طوسی، الغیبه، ص۳۹۹؛ امین، اعیان الشیعه، ج۲، ص۴۹.</ref> و جمله «از این صوفی ریاکار و بازیگر پروا کنید».<ref>«احْذَرُوا الصُّوفِی الْمُتَصَنِّع»</ref> درباره اوست.<ref>کشی، رجال، ص۵۳۵.</ref> البته [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] معتقد است که مذمتهایی از امام عسکری(ع) نیز درباره او نقل شده است.<ref>نجاشی، رجال، ص۸۳.</ref> از اینرو بر اساس گفته نجاشی، انحراف او در اواخر عمر امام حسن عسکری(ع) بوده است.{{مدرک}} | ||
== ادعای نیابت== | ==ادعای نیابت== | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان = [[توقیع]] [[امام زمان(عج)]]|:«خدا از فرزند هلال نگذرد که بدون اجازه و رضایت ما در کار ما مداخله و تنها به میل خود عمل میکرد تا آنکه پروردگار با نفرین ما، زندگیاش را به انجام رساند. ما در زمان حیاتش نیز انحرافش را به خواص شیعیان خود اعلام کردیم.»|تاریخ بایگانی|| منبع = <small>کشی، رجال، ص۵۳۶.</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| رنگ پسزمینه =#ffeebb| اندازه خط = ۱۲px| گیومه نقلقول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان = [[توقیع]] [[امام زمان(عج)]]|:«خدا از فرزند هلال نگذرد که بدون اجازه و رضایت ما در کار ما مداخله و تنها به میل خود عمل میکرد تا آنکه پروردگار با نفرین ما، زندگیاش را به انجام رساند. ما در زمان حیاتش نیز انحرافش را به خواص شیعیان خود اعلام کردیم.»|تاریخ بایگانی|| منبع = <small>کشی، رجال، ص۵۳۶.</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| رنگ پسزمینه =#ffeebb| اندازه خط = ۱۲px| گیومه نقلقول =| تراز منبع = چپ}} | ||
[[شیخ طوسی]] در کتاب [[الغیبه شیخ طوسی|الغیبه]] نام وی را در شمار مدعیان [[نیابت خاصه]] امام زمان(عج) ذکر کرده است<ref>طوسی، الغیبه، ص۳۹۹.</ref> اما در دیگر آثار خود به این ادعای او اشارهای نکرده است. گفته شده است او در زمان غیبت صغری مانند [[محمد بن نصیر نمیری]] و [[محمد بن علی شلمغانی|محمد بن علی شَلْمَغانی]] از مدعیان نیابت بوده است که [[توقیع|توقیعاتی]] در [[لعن]] و طرد آنان وارد شد.<ref>جمعی از نویسندگان، چشم به راه مهدی، ۱۳۷۸ش، ص۳۹.</ref> جز ادعای شیخ طوسی مبنی بر اینکه نام او در توقیعی از ناحیه امام زمان(عج) در کنار [[ابومحمد حسن شریعی|شریعی]]، نمیری، بلالی و دیگر مدعیان نیابت آمده است، دلیلی بر ادعای نیابت او در دست نیست.<ref>طوسی، الغیبه، ص۴۱۱.</ref> | [[شیخ طوسی]] در کتاب [[الغیبه شیخ طوسی|الغیبه]] نام وی را در شمار مدعیان [[نیابت خاصه]] امام زمان(عج) ذکر کرده است<ref>طوسی، الغیبه، ص۳۹۹.</ref> اما در دیگر آثار خود به این ادعای او اشارهای نکرده است. گفته شده است او در زمان غیبت صغری مانند [[محمد بن نصیر نمیری]] و [[محمد بن علی شلمغانی|محمد بن علی شَلْمَغانی]] از مدعیان نیابت بوده است که [[توقیع|توقیعاتی]] در [[لعن]] و طرد آنان وارد شد.<ref>جمعی از نویسندگان، چشم به راه مهدی، ۱۳۷۸ش، ص۳۹.</ref> جز ادعای شیخ طوسی مبنی بر اینکه نام او در توقیعی از ناحیه امام زمان(عج) در کنار [[ابومحمد حسن شریعی|شریعی]]، نمیری، بلالی و دیگر مدعیان نیابت آمده است، دلیلی بر ادعای نیابت او در دست نیست.<ref>طوسی، الغیبه، ص۴۱۱.</ref> | ||
== وثاقت یا عدم وثاقت == | ==وثاقت یا عدم وثاقت== | ||
نام احمد بن هلال در سلسلسه سند روایات بسیاری حتی در [[کتب اربعه]] شیعه وجود دارد.<ref>کلینی، کافی، ج۱، ص۵۲۹؛ ابن بابویه، من لایحضر الفقیه، ج۳، ص۱۴۳ِ؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ج۱، ص۴۸، ۱۱۷؛ استبصار، ج۱، ص۲۷.</ref> او از [[ابن ابی عمیر]]<ref> کلینی، کافی، ج۱، ص۵۲۹؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ج۱، ص۴۸، ۱۱۷</ref> و [[حسن بن محبوب]]<ref> طوسی، استبصار، ج۱، ص۲۷.</ref> و دیگران<ref>کلینی، ج۴، ص۱۳۰، ۱۵۱، ۱۸۹ و...</ref> | نام احمد بن هلال در سلسلسه سند روایات بسیاری حتی در [[کتب اربعه]] شیعه وجود دارد.<ref>کلینی، کافی، ج۱، ص۵۲۹؛ ابن بابویه، من لایحضر الفقیه، ج۳، ص۱۴۳ِ؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ج۱، ص۴۸، ۱۱۷؛ استبصار، ج۱، ص۲۷.</ref> او از [[ابن ابی عمیر]]<ref> کلینی، کافی، ج۱، ص۵۲۹؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ج۱، ص۴۸، ۱۱۷</ref> و [[حسن بن محبوب]]<ref> طوسی، استبصار، ج۱، ص۲۷.</ref> و دیگران روایت کرده است.<ref>کلینی، ج۴، ص۱۳۰، ۱۵۱، ۱۸۹ و...</ref> | ||
[[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] او را صالح الروایه دانسته است و گفته است که در بین احادیث او روایات خوب و نادرست وجود دارد. نجاشی دو کتاب یوم و لیله و نوادر را به او نسبت داده است.<ref>نجاشی، رجال، ص۸۳.</ref> [[ابن غضایری|ابن غضایری]] گفته است که در حدیث او توقف کردهاند جز آنچه که از کتاب مشیخیه [[حسن بن محبوب]] و نوادر [[ابن ابی عمیر]] روایت کرده است.<ref>ابن غضائری، ص۱۱۲.</ref> شیخ طوسی از وی با عنوان [[غلو|غالی]] یاد میکند.<ref>طوسی، رجال، ص۳۸۴؛ طوسی، فهرست، ص۸۳.</ref> طوسی در کتاب [[فهرست طوسی|فهرست]] نیز ضمن اشاره به غلو او گفته است «کان غالیاْ، متهما فی دینه و قد روی اکثر اصول اصحابنا»<ref>طوسی، فهرست، ص۸۳.</ref> علاوه بر این برخی از علمای دیگر نیز او را تضعیف کردهاند.<ref> نک: امین، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۰۱.</ref> از جمله [[علامه حلی]] درباره او گفته است «عندی ان روایته غیر مقبوله».<ref>علامه حلی، رجال، ص۲۰۲.</ref> | [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] او را صالح الروایه دانسته است و گفته است که در بین احادیث او روایات خوب و نادرست وجود دارد. نجاشی دو کتاب یوم و لیله و نوادر را به او نسبت داده است.<ref>نجاشی، رجال، ص۸۳.</ref> [[ابن غضایری|ابن غضایری]] گفته است که در حدیث او توقف کردهاند جز آنچه که از کتاب مشیخیه [[حسن بن محبوب]] و نوادر [[ابن ابی عمیر]] روایت کرده است.<ref>ابن غضائری، ص۱۱۲.</ref> شیخ طوسی از وی با عنوان [[غلو|غالی]] یاد میکند.<ref>طوسی، رجال، ص۳۸۴؛ طوسی، فهرست، ص۸۳.</ref> طوسی در کتاب [[فهرست طوسی|فهرست]] نیز ضمن اشاره به غلو او گفته است «کان غالیاْ، متهما فی دینه و قد روی اکثر اصول اصحابنا»<ref>طوسی، فهرست، ص۸۳.</ref> علاوه بر این برخی از علمای دیگر نیز او را تضعیف کردهاند.<ref> نک: امین، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۰۱.</ref> از جمله [[علامه حلی]] درباره او گفته است «عندی ان روایته غیر مقبوله».<ref>علامه حلی، رجال، ص۲۰۲.</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه: مصحح: غفاری، علی اکبر، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، ۱۴۱۳ق. | * ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه: مصحح: غفاری، علی اکبر، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، ۱۴۱۳ق. |