بختآزمایی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
(←حکم شرعی بختآزمایی: اصلاح ارقام) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''بختآزمایی''' عملی است که در آن با نامنویسی و یا خرید بلیت برای | '''بختآزمایی''' عملی است که در آن با نامنویسی و یا خرید بلیت برای بهدستآوردن مال، شخص یا اشخاصی بهوسیله [[قرعه|قرعهکشی]] انتخاب میشوند. آنچه امروزه از مسائل نوظهور فقهی در زمینه بختآزمایی شناخته شده بختآزمایی بوسیله تهیه بلیتهایی است که به مبلغی مشخص توسط مردم خریداری میشود و شرکت یا موسسه فروشنده متعهد به برگذاری قرعهکشی و دادن جایزهای طبق قرار گذاشته شده معادل قیمت تمام بلیتها به فرد منتخب یا هرکسی است که نامش از قرعه خارج میشود. | ||
برخی فقیهان چون [[امام خمینی]] و [[سید علی حسینی سیستانی|سید علی سیستانی]] بلیتهای بخت آزمایی را مصداق [[قمار]] و [[حرام]] میدانند دلیل فقیهان بر حرمت عملیات بختآزمایی برخی [[آیه|آیات قرآنی]] است که دلالت بر [[آیه تجارت|حرام بودن اکل مال به باطل]] و یا حرمت افعال قماری دارد. همچنین برخی سفیهانه و غرری برشمردن بختآزمایی به حرام بودن آن حکم کردهاند. و در مقابل برخی دیگر با توجه به تفاوت بختآزمایی با قمار و [[ازلام#قمار با ازلام|استسقام به ازلام]] معتقدند بلیت بخت آزمایی [[آلات قمار|آلت قمار]] نیست و پولی که در ازای آن پرداخت میشود صرفا حق شرکت در قرعهکشی است. | برخی فقیهان چون [[امام خمینی]] و [[سید علی حسینی سیستانی|سید علی سیستانی]] بلیتهای بخت آزمایی را مصداق [[قمار]] و [[حرام]] میدانند دلیل فقیهان بر حرمت عملیات بختآزمایی برخی [[آیه|آیات قرآنی]] است که دلالت بر [[آیه تجارت|حرام بودن اکل مال به باطل]] و یا حرمت افعال قماری دارد. همچنین برخی سفیهانه و غرری برشمردن بختآزمایی به حرام بودن آن حکم کردهاند. و در مقابل برخی دیگر با توجه به تفاوت بختآزمایی با قمار و [[ازلام#قمار با ازلام|استسقام به ازلام]] معتقدند بلیت بخت آزمایی [[آلات قمار|آلت قمار]] نیست و پولی که در ازای آن پرداخت میشود صرفا حق شرکت در قرعهکشی است. | ||
خط ۷: | خط ۷: | ||
[[پرونده:بلیت بختآزمایی مربوط به سال 1346ش با عنوان اعانه ملی.jpg|بندانگشتی|بلیت بختآزمایی مربوط به سال ۱۳۴۶ش با عنوان بختآزمایی ملی]] | [[پرونده:بلیت بختآزمایی مربوط به سال 1346ش با عنوان اعانه ملی.jpg|بندانگشتی|بلیت بختآزمایی مربوط به سال ۱۳۴۶ش با عنوان بختآزمایی ملی]] | ||
بختآزمایی عملی است که در آن با نامنویسی و یا خرید بلیت برای | بختآزمایی عملی است که در آن با نامنویسی و یا خرید بلیت برای بهدستآوردن مال، شخص یا اشخاصی بهوسیله قرعهکشی انتخاب میشوند.<ref>حلی، بحوث فقهیة، ۱۴۱۵ق، ص۴۹.</ref> پدیده بختآزمایی در بسیاری از کشورهای جهان با عنوان لاتاری در حال انجام است.<ref>خبرگزاری مشرق، «صنعت «بخت آزمایی» چگونه فقیرترین افراد جامعه را دست به جیب میکند؟».</ref> به گفته برخی خبرگزاریها بختآزمایی از زمان قبل میلاد مسیح در کشور چین وجود داشته است.<ref>خبرگزاری مشرق، «صنعت «بخت آزمایی» چگونه فقیرترین افراد جامعه را دست به جیب میکند؟».</ref> [[حسین حلی]] فقیه شیعی در کتاب بحوث فقهی از روی دادن بختآزمایی در [[ولایتعهدی امام رضا(ع)|ماجرای ولایتعهدی امام رضا(ع)]] در قرن دوم هجری و در [[حکومت فاطمیان مصر|حکومت فاطمیان مصر]] در قرن ششم خبر داده است.<ref>حلی، بحوث فقهیة، ۱۴۱۵ق، ص۵۱.</ref> به گفته او بختآزمایی به دو صورت غیر مُعَوَّض و مُعَوَّض اجرا میشود. بخت آزمایی غیر معوض آن است که در برخی مراسمات به نام افراد قرعهکشی انجام میشود و اسم هرکس خارج شد جایزهای به او تعلق میگیرد.<ref>حلی، بحوث فقهیة، ۱۴۱۵ق، ص۵۱.</ref> و بخت آزمایی معوض با خرید بلیت بختآزمایی است.<ref>حلی، بحوث فقهیة، ۱۴۱۵ق، ص۵۲.</ref> | ||
به گفته پژوهشگران در [[ایران]] نیز قبل از [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب]] این پدیده در قالب بلیتهای بختآزمایی با عناوینی چون اعانه ملی یا بختآزمایی ملی انجام میشده است.<ref>ساداتبیدگلی، بهشتیسرشت، برزن، «بلیتهای بختآزمایی در دوره پهلوی و واکنش مخالفین آنها»، ص۲۲۶-۲۲۷.</ref> گرچه گفته شده هزینه بلیتهای بختآزمایی در انجام امور اجتماعی مانند ساختن بیمارستان، مدارس و همچنین برخی آثار تاریخی چون آرامگاه سعدی و آرامگاه نادرشاه افشار استفاده شده؛ اما در [[حکومت پهلوی|زمان پهلوی]] به دلیل قماری دانستن آنها با موضع مخالف برخی علما و روحانیون مواجه شد و بعد از انقلاب فروش آنها متوقف گردید.<ref>ساداتبیدگلی، بهشتیسرشت، برزن، «بلیتهای بختآزمایی در دوره پهلوی و واکنش مخالفین آنها»، ص۲۲۶-۲۲۷ و ۲۴۲.</ref> در دهه هفتاد شمسی شکل جدیدی از بلیتهای بختآزمایی تحت نظر سازمان بهزیستی با عنوان ارمغان بهزیستی در جهت تامین نیازهای کودکان بی سرپرست و سالمندان برای مدت کوتاهی منتشر شد. این بلیتها نیز به دلایلی با واکنش علما مواجه شد.<ref>ساداتبیدگلی، بهشتیسرشت، برزن، «بلیتهای بختآزمایی در دوره پهلوی و واکنش مخالفین آنها»، ص۲۴۵.</ref> | به گفته پژوهشگران در [[ایران]] نیز قبل از [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب]] این پدیده در قالب بلیتهای بختآزمایی با عناوینی چون اعانه ملی یا بختآزمایی ملی انجام میشده است.<ref>ساداتبیدگلی، بهشتیسرشت، برزن، «بلیتهای بختآزمایی در دوره پهلوی و واکنش مخالفین آنها»، ص۲۲۶-۲۲۷.</ref> گرچه گفته شده هزینه بلیتهای بختآزمایی در انجام امور اجتماعی مانند ساختن بیمارستان، مدارس و همچنین برخی آثار تاریخی چون آرامگاه سعدی و آرامگاه نادرشاه افشار استفاده شده؛ اما در [[حکومت پهلوی|زمان پهلوی]] به دلیل قماری دانستن آنها با موضع مخالف برخی علما و روحانیون مواجه شد و بعد از انقلاب فروش آنها متوقف گردید.<ref>ساداتبیدگلی، بهشتیسرشت، برزن، «بلیتهای بختآزمایی در دوره پهلوی و واکنش مخالفین آنها»، ص۲۲۶-۲۲۷ و ۲۴۲.</ref> در دهه هفتاد شمسی شکل جدیدی از بلیتهای بختآزمایی تحت نظر سازمان بهزیستی با عنوان ارمغان بهزیستی در جهت تامین نیازهای کودکان بی سرپرست و سالمندان برای مدت کوتاهی منتشر شد. این بلیتها نیز به دلایلی با واکنش علما مواجه شد.<ref>ساداتبیدگلی، بهشتیسرشت، برزن، «بلیتهای بختآزمایی در دوره پهلوی و واکنش مخالفین آنها»، ص۲۴۵.</ref> |