انحراف از قبله: تفاوت میان نسخه‌ها

'''انحراف از قبله''' اصطلاحی فقهی، به این معناست که انسان عُرفاً به سمت [[کعبه]] نباشد. مسئلهٔ انحراف از قبله در منابع فقهی دربارهٔ اعمالی همچون [[نماز]]، [[حج]]، [[قربانی]] و [[تخلی|احکام تَخَلّی]] (قضای حاجت) مطرح شده است. [[مجتهد|فقیهان]] انحراف از قبله را در برخی [[عبادت|عبادات]] مانند [[نماز]] موجب باطل شدن آن دانسته و [[استقبال قبله|روبه‌قبله]] بودن در نماز را موجب وحدت بین [[مسلمان|مسلمانان]] می‌دانند.

*اگر نمازگزار عمداً به قدری از قبله منحرف شود که نگویند رو به قبله است، یا اینکه سرش را به چپ یا راست بگرداند، نمازش باطل است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۷-۹؛ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۶۱۷.</ref> ولی اگر انحراف از قبله سهوا بوده و کمتر از ۹۰ درجه باشد، نماز صحیح است<ref>برای نمونه رجوع کنید به طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۹؛ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۶۱۷؛ [https://www.sistani.org/persian/book/26575/6790/ «برگشتن و انحراف بدون عذر از قبله»]، سایت رسمی آیت الله سیستانی.</ref> و انحراف مقدارِ کمِ سر نیز اشکالی ندارد.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۶۱۸.</ref>

*هنگام [[ذبح شرعی|ذبح]]، باید جلوی بدن حیوان روبه‌قبله باشد،<ref>مفید، المقنعه، ۱۴۱۰ق، ص۴۱۹؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ق، ج۳۶، ص۱۱۰؛ توضیح المسائل (محشّی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۵۷۳، مسئله ۲۵۹۴.</ref> در غیر این صورت، حیوان ذبخ شده [[نجس]] می‌شود و خوردن آن [[حرام]] است.<ref>تبریزی، استفتاءات جدید، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۳۹۸.</ref> البته چنانچه از روی فراموشی، جهل یا ندانستن قبله، حیوان به طرف قبله ذبح نشود، ذبح صحیح است.<ref>طوسی، الخلاف، ۱۴۱۸ق، ج۸، ص۳۱۹؛ شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۶۰؛  نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ق، ج۳۶، ص۱۱۱ و ۱۱۲؛ توضیح المسائل (محشّی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۵۷۳، مسئلهٔ ۲۵۹۴.</ref> مستند این حکم را برخی [[حدیث|روایات]]<ref>حرعاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۲ق، ج۱۴، ص۱۵۲-۱۵۳.</ref> و[[ اجماع]]<ref>طوسی، الخلاف، ۱۴۱۸ق، ج۶، ص۵۰؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ق، ج۳۶، ص۱۱۰.</ref> دانسته‌اند.

*انحراف از قبله هنگام [[تخلی|تخلّی]] (قضای حاجت) واجب،<ref>میرداماد، شارع النجاة، ۱۴۲۶ق، ص۳۰۱.</ref> و روبه‌قبله و پشت‌به‌قبله بودن در این حالت حرام است.<ref>طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ج۱، ص۹ و ۱۰؛ علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۸۰؛ شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۸.</ref>

*هنگام [[طواف|طواف کعبه]]، واجب است شانه چپ طواف‌کننده به طرف [[کعبه]] باشد<ref>خمینی، منتخب مناسک حج، ۱۴۲۶ق، ص۱۴۲.</ref> و عرفا از آن منحرف نگردد.<ref>محمودی، مناسک حج (محشّٰی)، ۱۴۲۹ق، ص۲۹۸.</ref>