|
|
| خط ۵۷: |
خط ۵۷: |
|
| |
|
| ==نقد دیدگاه‌های تحریف‌باوران== | | ==نقد دیدگاه‌های تحریف‌باوران== |
| ===روایات تحریف===
| | |
| در طرف مقابل، قائلان به تحریف به اتکای روایاتی سعی در اثبات رأی خویش دارند، در حالی که این روایاتِ ظاهراً متعدد، از نظر سند و محتوا نقد و بررسی شده است. به نظر [[حسین بروجردی|آیت الله بروجردی]] بخش زیادی از این روایات، به نقل از [[احمد بن محمد سیاری]]<ref>ر.ک:خوئی، معجم رجال الحدیث، ج ۲، ص۲۸۲-۲۸۴</ref> است که روایاتش پذیرفتنی نیست و [[علم رجال|رجال‌شناسان]] و [[محدث|محدّثان]] متقدم بر فساد عقیده و ضعف مذهب او تصریح کرده‌اند.
| |
|
| |
|
| به نوشته [[مهدی بروجردی]]<ref>بروجردی، ص۶۹ـ۱۰۶</ref> تمام روایات گزارش شده در [[فصل الخطاب فی تحریف کتاب رب الارباب (کتاب)|فصل الخطاب]] [[محدث نوری]] در دوازده مقوله جای می‌گیرد و تأمل در آنها نشان می‌دهد که بسیاری از آنها پیوند مستقیم با تحریف ندارد و بیشتر ناظر به اختلاف قرائت یا تبیین، تفسیر و تطبیق و تأویل است و در عین حال، با توجه به وجود راویان [[غالی]]، کذاب و جعال، وقوع جعل و وضع و دروغ در همان‌ها نیز مسلّم است.<ref>ر.ک: مازندرانی، ج ۱، ص۱۹۸؛ بلاغی، ج ۱، ص۶۵-۶۶</ref> | | به نوشته [[مهدی بروجردی]]<ref>بروجردی، ص۶۹ـ۱۰۶</ref> تمام روایات گزارش شده در [[فصل الخطاب فی تحریف کتاب رب الارباب (کتاب)|فصل الخطاب]] [[محدث نوری]] در دوازده مقوله جای می‌گیرد و تأمل در آنها نشان می‌دهد که بسیاری از آنها پیوند مستقیم با تحریف ندارد و بیشتر ناظر به اختلاف قرائت یا تبیین، تفسیر و تطبیق و تأویل است و در عین حال، با توجه به وجود راویان [[غالی]]، کذاب و جعال، وقوع جعل و وضع و دروغ در همان‌ها نیز مسلّم است.<ref>ر.ک: مازندرانی، ج ۱، ص۱۹۸؛ بلاغی، ج ۱، ص۶۵-۶۶</ref> |
|
| |
| روایات صریح در کاستی [[قرآن]] که در منابع شیعی و سنّی وجود دارد غالباً از لحاظ سند پذیرفتنی نیست و بسیاری از آنها بر جمله‌ها و واژه‌هایی ناظر بر [[تفسیر]] و تأویل مشتمل است نه متن قرآن.<ref>ر.ک: محمدی، ص۱۴۴</ref> در این میان یک روایت در [[اصول کافی|کافی]]<ref>کلینی، ج ۲، ص۶۳۴</ref> وجود دارد که طبق آن قرآن هفده هزار آیه داشته است. این روایت از سویی توجیه و از سویی دیگر نقد و رد شده است:
| |
| #در نسخه‌ای از کافی که نزد [[فیض کاشانی]] بوده و او آن را در شرح خود بر کافی آورده، عدد هفت هزار ثبت شده است،<ref>ر.ک: فیض کاشانی، الوافی، ج ۹، ص۱۷۸۰-۱۷۸۱</ref> در این صورت، روایت در مقام بازگویی فراوانی آیات است نه تعیین رقم دقیق آنها.
| |
| #بنا به گفته [[شیخ صدوق|ابن بابویه]]<ref>اعتقادات الامامیة، ص۸۴-۸۵</ref> احتمالاً مراد از آن حد و حدود «[[وحی]] غیرقرآنی» است.
| |
| #در امری چنین مهم، نمی‌توان به «[[خبر واحد]]» استناد کرد، بویژه آنکه این خبر در تعارض با دلایل استوار تحریف ناپذیری قرآن و روایات متواتری است که بر قرائت قرآن موجود و عمل به آن تأکید کرده است.<ref>ر.ک: مجلسی، بحارالانوار، ج ۱۲، ص۵۲۵</ref>
| |
|
| |
| ===مصحف امام علی و مسئله تحریف===
| |
| امروزه برخی از مؤلفان [[اهل سنّت]] می‌کوشند تا با تکیه بر عنوان «[[مصحف امام علی]]» آموزه «تحریف قرآن کریم» را چون اصلی مسلّم به [[شیعه]] نسبت دهند،<ref>قفاری، ج ۱، ص۲۰۲؛ مال اللّه، ص۵۷-۱۱۵</ref> اما عالمان شیعه از کهن‌ترین روزگار با دقت و حساسیت نشان داده‌اند که افزونی‌های مصحف امام علی علیه‌السلام از مقوله تفسیر، تأویل، توضیح، شرح، محکم و متشابه و مصادیق آن، و به سخن دیگر، [[وحی]] بیانی و نه وحی قرآنی، بوده است. بنا به گفته [[شیخ مفید]]<ref>اوائل المقالات، ص۸۱</ref> آنچه در مصحف علی علیه‌السلام ثبت و ضبط شده و در این قرآن موجود نیست، تأویل آیات و تفسیرهای آن بر اساس باطن تنزیل بوده است نه کلام الهی که «قرآن معجز» نامیده می‌شود. به نظر [[آیت الله خوئی|خوئی]]<ref> الخوئی، البیان فی تفسیر القرآن، الناشر
| |
|
| |
| دار الزهراء،ص۲۲۵</ref> وجود افزونی‌هایی( خواه از باب تنزیل یا تأویل) در مصحف علی علیه‌السلام، اگرچه صحیح است اما قطعاً آن افزودنی‌ها قرآن نبوده است.
| |
|
| |
| ===روایات فُسطاط و مسئله تحریف===
| |
| روایات مشهور به [[فسطاط]] نیز در بحث تحریف مورد استناد بوده است. در روایاتی آمده است که چون [[امام زمان]](عج) ظهور کند، برای تعلیم قرآن خیمه‌هایی برخواهد افراشت و قرآن را بر اساس آنچه خداوند نازل کرده تعلیم خواهد داد و این بر مردمانی که با قرآن انس گرفته‌اند دشوار خواهد بود چون مخالف با «تألیف» (قرآن موجود) است.<ref>مفید، الارشاد، ج ۲، ص۳۸۶</ref> روایات دیگری نیز به همین مضمون هست و کسانی کوشیده‌اند از آهنگ این روایات وجود نوعی تحریف را در قرآن موجود به اثبات رسانند، عالمانی نیز پاسخ داده‌اند.<ref>معرفت، ص۲۶۹-۲۷۱</ref> در این روایات واژه «تألیف» آمده نه «ترتیب»، «علی ما اَنْزل اللّه» آمده نه عبارت دیگر.
| |
|
| |
| ===تحریف‌های غیرعمدی===
| |
| در باره تحریف‌های غیرعمدی، تحریف باوران آن را بیشتر با موضوع جمع قرآن مرتبط می‌دانند. به اعتقاد ایشان قرآن در زمان [[پیامبر(ص)|پیامبر]](ص) پراکنده بوده و هیچگونه جمع و ترتیبی نداشته است، پس احتمال نادیده ماندن برخی آیات به سبب عدم آگاهی جمع کنندگان، قطع نظر از هر انگیزه‌ای، وجود داشته است.<ref>ر.ک:نوری، ص۹۷ـ ۹۸</ref> <br>
| |
| در نقد این ادعا گفته شده: گذشته از اینکه اعتقاد به عدم جمع قرآن در عهد پیامبر(ص) لزوماً به منزله اعتقاد به تحریف نبوده است، محققان بر اساس پژوهش‌های جدید و مستند به قراین و دلایل تاریخی، در اصلِ جمع شدن قرآن در عهد پیامبر(ص) تردید ندارند. با تأکید و ترغیب پیامبر(ص) همه آیه‌های نازل شده کتابت و جمع می‌شد و مجموعه آیه‌ها و سوره‌ها مشخص بود<ref>ر.ک: عاملی، ص۶۴-۹۹؛ رامیار، ص۲۸۰-۲۹۵</ref> و روایاتی که نشانه جمعِ قرآن پس از [[محمد(ص)|رسول الله]](ص) است [[جعل حدیث|مجعول و موضوع]] بوده و مجادلات سیاسی و کلامی زمینه جعل آنها را فراهم آورده است.<ref>ر.ک: منتظری، ص۴۸۳-۴۸۴؛ سیستانی، ص۸۹</ref>
| |
|
| |
|
| ==جستارهای وابسته== | | ==جستارهای وابسته== |
