اصل صحت: تفاوت میان نسخهها
←تفاوت با قاعده فراغ
(←منابع) |
|||
خط ۶: | خط ۶: | ||
==کاربرد== | ==کاربرد== | ||
این قاعده در سه معنای کاربردی تعریف شده است:<ref>بجنوردی، قواعد فقهیه، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۴۵.</ref> | این قاعده در سه معنای کاربردی تعریف شده است:<ref>بجنوردی، قواعد فقهیه، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۴۵.</ref> | ||
# مباح قلمداد کردن کار هر کسی است که احتمال اشتباه در آن وجود دارد که به آن جوازِ تکلیفی گفته شده است. این معنا جنبه اخلاقی و روانی دارد.<ref>محقق داماد، قواعد فقه، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۹۵</ref> صحت در این معنا در برابر ناروا و زشت است.<ref>ملکی اصفهانی، فرهنگ اصطلاحات اصول، ۱۳۹۳ش، ص۱۰۱.</ref> | #مباح قلمداد کردن کار هر کسی است که احتمال اشتباه در آن وجود دارد که به آن جوازِ تکلیفی گفته شده است. این معنا جنبه اخلاقی و روانی دارد.<ref>محقق داماد، قواعد فقه، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۹۵</ref> صحت در این معنا در برابر ناروا و زشت است.<ref>ملکی اصفهانی، فرهنگ اصطلاحات اصول، ۱۳۹۳ش، ص۱۰۱.</ref> | ||
# معنای کاربردی دیگر اصل صحت که در [[قواعد فقهی]] از آن بحث میشود، جوازِ وضعی است. در این معنا، واژه صحت در برابر معنای فساد گرفته شده است و این در صورتی است که عمل شخص در مورد دیگران تاثیرگذار باشد. کارهایی مانند [[نماز]] و همچنین [[واجب کفایی|واجبهای کفایی]] مانند دیدن کسی که در حال غُسل دادن بدن مسلمانی است در این دسته قرار دارند.<ref>بجنوردی، قواعد فقهیه، ج۱، ۱۴۰۱ق، ص۴۵.</ref> | #معنای کاربردی دیگر اصل صحت که در [[قواعد فقهی]] از آن بحث میشود، جوازِ وضعی است. در این معنا، واژه صحت در برابر معنای فساد گرفته شده است و این در صورتی است که عمل شخص در مورد دیگران تاثیرگذار باشد. کارهایی مانند [[نماز]] و همچنین [[واجب کفایی|واجبهای کفایی]] مانند دیدن کسی که در حال غُسل دادن بدن مسلمانی است در این دسته قرار دارند.<ref>بجنوردی، قواعد فقهیه، ج۱، ۱۴۰۱ق، ص۴۵.</ref> | ||
# معاملات و روابط مالی سومین مورد از موارد قاعده صحت است.<ref>بجنوردی، قواعد فقهیه، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۴۶.</ref> | #معاملات و روابط مالی سومین مورد از موارد قاعده صحت است.<ref>بجنوردی، قواعد فقهیه، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۴۶.</ref> | ||
این اصل در همه اعمال عبادی مانند نماز و اعمال غیر عبادی از جمله عقدهای شرعی، معاملات و خرید و فروش کاربرد دارد.<ref>مکارم شیرازی، القواعد الفقهیة، ۱۳۷۰ش، ج۱، ص۱۱۷.</ref><br /> | این اصل در همه اعمال عبادی مانند نماز و اعمال غیر عبادی از جمله عقدهای شرعی، معاملات و خرید و فروش کاربرد دارد.<ref>مکارم شیرازی، القواعد الفقهیة، ۱۳۷۰ش، ج۱، ص۱۱۷.</ref><br /> | ||
خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
==تفاوت با قاعده فراغ== | ==تفاوت با قاعده فراغ== | ||
قاعده صحت با [[قاعده فراغ]] که یکی دیگر از قواعد فقهی است شباهت و تفاوتهایی دارد. شباهت این دو قاعده در این است که شخص نسبت به درست بودن یک عمل شک دارد و با استفاده از هریک از این دو قاعده آن کار مشکوک را صحیح میداند.<ref>ایروانی، دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیة، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۷۴-۷۵.</ref><br />تفاوت این دو قاعده در دو مورد است: | قاعده صحت با [[قاعده فراغ]] که یکی دیگر از قواعد فقهی است شباهت و تفاوتهایی دارد. شباهت این دو قاعده در این است که شخص نسبت به درست بودن یک عمل شک دارد و با استفاده از هریک از این دو قاعده آن کار مشکوک را صحیح میداند.<ref>ایروانی، دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیة، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۷۴-۷۵.</ref><br />تفاوت این دو قاعده در دو مورد است: | ||
# قاعده صحت در موردی است که شخص در درستی کار دیگری شک کند و با استفاده از این قاعده عمل او را صحیح و درست بداند مثل شک در صحیح انجام دادن [[غسل میت]] توسط دیگری اما قاعده فراغ هنگامی است که شخص در عمل و کار خودش شک کرده باشد که آیا این عمل مثل غسل میت را درست انجام داده است یا خیر که با قاعده فراغ عمل خود را صحیح میداند.<ref>ایروانی، دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیة، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۷۵.</ref>[[محمدحسین غروی نائینی|محقق نائینی]] قاعده صحت را فقط در مورد افعال غیر، جاری میداند و قاعده فراغ را مختص افعال خود انسان دانسته است.<ref>مکارم شیرزای، القواعد الفقهیه،۱۳۷۰ش، ج۱، ص۱۱۳.</ref> | #قاعده صحت در موردی است که شخص در درستی کار دیگری شک کند و با استفاده از این قاعده عمل او را صحیح و درست بداند مثل شک در صحیح انجام دادن [[غسل میت]] توسط دیگری اما قاعده فراغ هنگامی است که شخص در عمل و کار خودش شک کرده باشد که آیا این عمل مثل غسل میت را درست انجام داده است یا خیر که با قاعده فراغ عمل خود را صحیح میداند.<ref>ایروانی، دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیة، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۷۵.</ref>[[محمدحسین غروی نائینی|محقق نائینی]]([[سال ۱۲۷۶ هجری قمری|۱۲۷۶]]-[[سال ۱۳۵۵ هجری قمری|۱۳۵۵ق]]/۱۲۳۹-[[سال ۱۳۱۵ هجری شمسی|۱۳۱۵ش]])، قاعده صحت را فقط در مورد افعال غیر، جاری میداند و قاعده فراغ را مختص افعال خود انسان دانسته است.<ref>مکارم شیرزای، القواعد الفقهیه،۱۳۷۰ش، ج۱، ص۱۱۳.</ref> | ||
# قاعده فراغ پس از تمام شدن عمل قابل بکارگیری است و در بین کار نمیتوان به آن تکیه کرد اما اصل صحت میتواند شک در بین کار را نیز برطرف نماید.<ref>ایروانی، دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیة، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۷۵.</ref> | #قاعده فراغ پس از تمام شدن عمل قابل بکارگیری است و در بین کار نمیتوان به آن تکیه کرد اما اصل صحت میتواند شک در بین کار را نیز برطرف نماید.<ref>ایروانی، دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیة، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۷۵.</ref> | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
[[کثیر الشک]] | [[کثیر الشک]] | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* امامی، سید حسن، حقوق مدنی، تهران، انتشارات اسلامية، بیتا. | *امامی، سید حسن، حقوق مدنی، تهران، انتشارات اسلامية، بیتا. | ||
* انصاری، مرتضی، فرائد الأصول، قم، مجمع الفکر الاسلامی، بیتا. | *انصاری، مرتضی، فرائد الأصول، قم، مجمع الفکر الاسلامی، بیتا. | ||
* ایروانی، باقر، دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیة، قم، موسسه فقه، ۱۳۸۴ش. | *ایروانی، باقر، دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیة، قم، موسسه فقه، ۱۳۸۴ش. | ||
* بجنوردی، سید محمدحسن، قواعد فقهیه، تهران، عروج، ۱۴۰۱ق. | *بجنوردی، سید محمدحسن، قواعد فقهیه، تهران، عروج، ۱۴۰۱ق. | ||
* حائری یزدی، عبدالکریم، درر الفوائد، قم، مهر، بیتا. | *حائری یزدی، عبدالکریم، درر الفوائد، قم، مهر، بیتا. | ||
* جمعی از محققان، فرهنگ نامه اصول فقه، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى، ۱۳۸۹ش. | *جمعی از محققان، فرهنگ نامه اصول فقه، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى، ۱۳۸۹ش. | ||
* محقق داماد، سیدمصطفی، قواعد فقه، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی، ۱۴۰۶ق. | *محقق داماد، سیدمصطفی، قواعد فقه، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی، ۱۴۰۶ق. | ||
* ملکی اصفهانی، مجتبی، فرهنگ اصطلاحات اصول، قم، المصطفی، ۱۳۹۳ش. | *ملکی اصفهانی، مجتبی، فرهنگ اصطلاحات اصول، قم، المصطفی، ۱۳۹۳ش. | ||
* مکارم شیرازی، ناصر، القواعد الفقهیة، قم، مدرسه امام علی بن ابیطالب(ع)، ۱۳۷۰ش. | *مکارم شیرازی، ناصر، القواعد الفقهیة، قم، مدرسه امام علی بن ابیطالب(ع)، ۱۳۷۰ش. | ||
* ولایی، عیسی، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، تهران، نی، ۱۳۸۷ش. | *ولایی، عیسی، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، تهران، نی، ۱۳۸۷ش. | ||
{{قواعد فقهی}} | {{قواعد فقهی}} | ||
{{اصطلاحات فقهی}} | {{اصطلاحات فقهی}} |