امام علی در اشعار فارسی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{شعر}}{{ب|پس بگفت آن نو مسلمان ولی|از سر مستی و لذت با علی}}{{ب|که بفرما یا امیر المؤمنین|تا بجنبد جان به تن در چون جنین}}{{ب|هفت اختر هر جنین را مدتی|می‌کنند‌ای جان به نوبت خدمتی}}{{ب|چونک وقت آید که جان گیرد جنین|آفتابش آن زمان گردد معین}}{{ب|این جنین در جنبش آید ز آفتاب|کآفتابش جان همی‌بخشد شتاب}}{{ب|از دگر انجم به جز نقشی نیافت|این جنین تا آفتابش بر نتافت}}{{ب|از کدامین ره تعلق یافت او|در رحم با آفتاب خوب‌رو}}{{ب|از ره پنهان که دور از حس ماست|آفتاب چرخ را بس راه‌هاست}}{{ب|آن رهی که زر بیابد قوت ازو|و آن رهی که سنگ شد یاقوت ازو}}{{ب|آن رهی که سرخ سازد لعل را|وان رهی که برق بخشد نعل را}}{{ب|آن رهی که پخته سازد میوه را|و آن رهی که دل دهد کالیوه را}}{{ب|بازگو‌ای باز پر افروخته|با شه و با ساعدش آموخته}}{{ب|باز گو‌ای بار عنقاگیر شاه|ای سپاه‌اشکن بخود نه با سپاه}}{{ب|امت وحدی یکی و صد هزار|بازگو‌ای بنده بازت را شکار}}{{ب|در محل قهر این رحمت ز چیست|اژدها را دست دادن راه کیست<ref>مثنوی معنوی، دفتر اول، ص۱۶۶-۱۶۷، ابیات ۳۷۷۹-۳۷۹۳.</ref>}}{{پایان شعر}}

{{شعر}}{{ب|گفت من تیغ از پی حق می‌زنم|بندهٔ حقم نه مامور تنم}}{{ب|شیر حقم نیستم شیر هوا|فعل من بر دین من باشد گوا}}{{ب|ما رمیت اذ رمیتم در حراب|من چو تیغم وان زننده آفتاب}}{{ب|رخت خود را من ز ره بر داشتم|غیر حق را من عدم انگاشتم}}{{ب|سایه‌ای‌ام کدخداام آفتاب|حاجبم من نیستم او را حجاب}}{{ب|من چو تیغم پر گهرهای وصال|زنده گردانم نه کشته در قتال}}{{ب|خون نپوشد گوهر تیغ مرا|باد از جا کی برد میغ مرا}}{{ب|که نیم کوهم ز حلم و صبر و داد|کوه را کی در رباید تند باد}}{{ب|آنک از بادی رود از جا خسیست|زانک باد ناموافق خود بسیست}}{{ب|باد خشم و باد شهوت باد آز|برد او را که نبود اهل نماز}}{{ب|کوهم و هستی من بنیاد اوست|ور شوم چون کاه بادم یاد اوست}}{{ب|جز بباد او نجنبد میل من|نیست جز عشق احد سرخیل من}}{{ب|خشم بر شاهان شه و ما را غلام|خشم را هم بسته‌ام زیر لگام}}{{ب|تیغ حلمم گردن خشمم زدست|خشم حق بر من چو رحمت آمدست}}{{ب|غرق نورم گرچه سقفم شد خراب|روضه گشتم گرچه هستم بوتراب}}{{ب|چون در آمد علتی اندر غزا|تیغ را دیدم نهان کردن سزا}}{{ب|تا احب لله آید نام من|تا که ابغض لله آید کام من}}{{ب|تا که اعطا لله آید جود من|تا که امسک لله آید بود من}}{{ب|بخل من لله عطا لله و بس|جمله لله‌ام نیم من آن کس}}{{ب|وانچ لله می‌کنم تقلید نیست|نیست تخییل و گمان جز دید نیست}}{{ب|ز اجتهاد و از تحری رسته‌ام|آستین بر دامن حق بسته‌ام}}{{ب|گر همی‌پرم همی‌بینم مطار|ور همی‌گردم همی‌بینم مدار}}{{ب|ور کشم باری بدانم تا کجا|ماهم و خورشید پیشم پیشوا}}{{ب|بیش ازین با خلق گفتن روی نیست|بحر را گنجایی اندر جوی نیست}}{{ب|پست می‌گویم باندازهٔ عقول|عیب نبود این بود کار رسول}}{{ب|از غرض حُرّم گواهی حُر شنو|که گواهی بندگان نه ارزد دو جو}}{{ب|در شریعت مر گواهی بنده را|نیست قدری وقت دعوی و قضا}}{{ب|گر هزاران بنده باشندت گواه|بر نسنجد شرع ایشان را به کاه}}{{ب|بندهٔ شهوت بتر نزدیک حق|از غلام و بندگانِ مسترقّ}}{{ب|کین بیک لفظی شود از خواجه حر|وان زید شیرین میرد سخت مر}}{{ب|بندهٔ شهوت ندارد خود خلاص|جز بفضل ایزد و انعام خاص}}{{ب|در چهی افتاد کان را غور نیست|وان گناه اوست جبر و جور نیست}}{{ب|در چهی انداخت او خود را که من|درخور قعرش نمی‌یابم رسن}}{{ب|بس کنم گر این سخن افزون شود|خود جگر چه بود که خارا خون شود}}{{ب|این جگرها خون نشد نه از سختی است|غفلت و مشغولی و بدبختی است}}{{ب|خون شود روزی که خونش سود نیست|خون شو آن وقتی که خون مردود نیست}}{{ب|چون گواهی بندگان مقبول نیست|عدل او باشد که بندهٔ غول نیست}}{{ب|گشت ارسلناک شاهد در نذر|زانک بود از کَون او حرّ بن حر}}{{ب|چونک حرم خشم کی بندد مرا|نیست اینجا جز صفات حق در آ}}{{ب|اندرآ کآزاد کردت فضل حق|زانک رحمت داشت بر خشمش سبق}}{{ب|اندرآ اکنون که رَستی از خطر|سنگ بودی کیمیا کردت گهر}}{{ب|سته‌ای از کفر و خارستان او|چون گلی بشکف به سروستان هو}}{{ب|تو منی و من توم‌ای محتشم|تو علی بودی علی را چون کشم}}{{ب|معصیت کردی به از هر طاعتی|آسمان پیموده‌ای در ساعتی}}{{ب|بس خجسته معصیت کان کرد مرد|نه ز خاری بر دمد اوراق ورد<ref>مثنوی معنوی، دفتر اول، ص۱۶۷-۱۶۸، ابیات ۳۷۹۴-۳۸۳۸.</ref>}}{{پایان شعر}}

'''آن شاه که با دانش و دین بود علی بود'''

{{شعر}}{{ب|آن شاه که با دانش و دین بود علی بود|مسجود ملک ساجد و معبود علی بود}}

{{ب|خورشید ضیاء گستر و جمشید دو کشور|ماه فلک موهبت و جود، علی بود}}

{{ب|آن شاه فلک مرتبه کز عز و جلالت|بر سایر مخلوق بیفزود، علی بود}}

{{ب|آن نکته تحقیق حقائق به حقیقت|کز روی یقین مظهر حق بود، علی بود}}

{{ب|آن نقطه توحید احد کز دم واحد|جز او نفس وحدت نشنود، علی بود}}

{{ب|آن بود وجود دو جهان کز ره معنی|بی او نشدی عالم موجود، علی بود}}

{{ب|آن فاتحه دولت و مفتاح سعادت|کز قفل در مصطبه بگشود، علی بود}}

{{ب|آن ساعد دین حق و ینبوع معانی|کز یمن وی آدم شده مسجود، علی بود}}

{{ب|آن فارس میدان ریاضت که به مردی|گوی سبق از عالم بربود، علی بود}}

{{ب|آن شه که به شمشیر وی از آینه دین|زنگ ستم و بدعت بزدود،علی بود}}

{{ب|آن نور مجرد که به او در همه حالت|با موسی و با عیسی و با هود، علی بود}}

{{ب|آن روح مصفا که خداوند به قرآن|بنواخت به چند آیت و بستود، علی بود}}

{{ب|هم صابر و هم صادق و هم قانت و منفق|هم هادی و هم شاهد و مشهود، علی بود}}

{{ب|هم اول و هم آخر و هم ظاهر و باطن|هم موعد و هم وعده و موعود، علی بود}}

{{ب|با ملک سلیمانی و با عصمت یحیی|با منزلت آدم و داوود علی بود}}

{{ب|وجهی که بفرمود خداوند به قرآن|آن وجه مکرم که بفرمود علی بود}}

{{ب|جبریل امین را زبر حضرت عزت|مقصد به مثل احمدو مقصود علی بود}}

{{ب|گویند ملک ساجد و مسجود بد آدم|از من بشنو ساجد و مسجود علی بود}}

{{ب|هر چند که والد به از این گفت ولیکن|در دین ولد والد و مولود علی بود}}

{{ب|این سر بشنو باز ز شمس الحق تبریز|کز نقد وجود دو جهان بود علی بود<ref>رجوع کنید به: صولتی، ص۱۶۱-۱۶۲؛ به نقل از غزلیات شورانگیز شمس، تألیف فریدون کار، و دیوان شمس چاپ صفی علیشاه، به قلم حسین سرداغی.</ref>}}{{پایان شعر}}

'''تا صورت پیوند جهان بود، علی بود'''

{{شعر}}{{ب|تا صورت پیوند جهان بود، علی بود|تا نقش زمین بود و زمان بود، علی بود}}{{ب|شاهی که ولی بود و وصی بود، علی بود|سلطان سخا و کرم و جود، علی بود}}{{ب|هم آدم و هم [[شیث]] هم [[ایوب]] و هم ادریس|هم [[یوسف]] و هم [[یونس]] وهم هود، علی بود}}{{ب|هم موسی و هم [[عیسی]] و هم [[خضر]] و هم [[الیاس]]|هم [[صالح]] پیغمبر و داوود، علی بود}}{{ب|در ظلمت ظلمات به سرچشمه حیوان|هم مرشد و هم راهبر خضر، علی بود}}{{ب|داود که میساخت زره با سر انگشت|استاد زره ساز به داود، علی بود}}{{ب|مسجود ملایک که شد آدم ز علی شد|در قبله محمد بد و مقصود، علی بود}}{{ب|آن عابد سجاد که خاک درش از قدر|بر کنگره عرش بیفزود، علی بود}}{{ب|هم اول هم آخر و هم ظاهر و باطن|هم عابد و هم معبد و معبود، علی بود}}{{ب|وجهی که بیان کرد خداوند در الحمد|آن وجه بیان کرد و بفرمود، علی بود}}{{ب|عیسی به وجود آمد و فی الحال سخن گفت|آن نطق و فصاحت که در او بود، علی بود}}{{ب|آن لحمک لحمی بشنو تا که بدانی|آن یار که او نفس نبی بود، علی بود}}{{ب|موسی و عصا و ید بیضا و نبوت|در مصر به فرعون که بنمود، علی بود}}{{ب|چندانکه در آفاق نظر کردم و دیدم|از روی یقین در همه موجود، علی بود}}{{ب|خاتم که در انگشت سلیمان نبی بود|آن نور خدایی که بر او بود، علی بود}}{{ب|آن شاه سرافراز که‌اندر شب معراج|با احمد مختار یکی بود، علی بود}}{{ب|سر ّ دو جهان پرتوی انوار الهی|از عرش به فرش آمد و بنمود، علی بود}}{{ب|آنجا که جوی شرک نماید به حقیقت|آن عارف و آن عابد و معبود، علی بود}}{{ب|جبریل که آمد زبر خالق بی‌چون|در پیش محمد شد و مقصود، علی بود}}{{ب|آنجا که جوی شرک بود در ره توحید|می‌دان که یکی بود که بنمود، علی بود}}{{ب|محمود نبودند مر آنها که ندیدند|کاندر ره دین احمد و محمود، علی بود}}{{ب|آن معنی قرآن که خدا در همه قرآن|کردش صفت عصمت و بستود، علی بود}}{{ب|این کفر نباشد، سخن کفر نه اینست|تا هست علی باشد و تا بود، علی بود}}{{ب|آن قلعه گشایی که در قلعهء خیبر|برکند به یک حمله و بگشود، علی بود}}{{ب|آن شاه سرافراز که‌اندر ره اسلام|تا کار نشد راست نیاسود، علی بود}}{{ب|آن شیر دلاور که برای طمع نفس|بر خوان جهان پنجه نیالود، علی بود}}{{ب|هارون ولایت ز پس موسی عمران|بالله که علی بود علی بود علی بود}}{{ب|این یک دو سه بیتی که بگفتم به معما|حقا که مراد من و مقصود، علی بود}}{{ب|سرّ دو جهان جمله ز پیدا و ز پنهان|شمس الحق تبریر که بنمود، علی بود<ref>رجوع کنید به: صولتی، ص۱۶۳-۱۶۲؛ به نقل از غزلیات شورانگیز شمس، تألیف فریدون کار، و دیوان شمس چاپ صفی علیشاه، به قلم حسین سرداغی.</ref>}}{{پایان شعر}}

'''دایم ز ولایت علی خواهم گفت'''

{{شعر}}{{ب|دایم ز [[ولایت]] علی خواهم گفت|چون روح قدس ناد علی خواهم گفت}}{{ب|تا روح شود غمی که بر جان منست|کل هم و غم سینجلی خواهم گفت<ref>مولوی، جلال الدین محمد، کلیات شمس تبریزی، رباعیات، شماره۳۰۰، ص۱۳۳۸.</ref>}}{{پایان شعر}}

'''در دایره وجود موجود علیست'''

{{شعر}}{{ب|در دایره وجود موجود علیست|اندر دو جهان مقصد و مقصود علیست}}{{ب|گر خانه اعتقاد ویران نشدی|من فاش بگفتمی که معبود علیست<ref>مولوی، جلال الدین محمد، کلیات شمس تبریزی، رباعیات، شماره۳۰۴، ص۱۳۳۸.</ref>}}{{پایان شعر}}

 

'''قصیده در مدح حضرت ولایت'''

{{شعر}}{{ب|نوری که هست مطلع آن هل اتی علیست| خلوت نشین صومعه اصطفا علیست}}{{ب|مهر سپهر حکمت و جان و جهان فضل|فهرست کارنامه اهل صفا علیست}}{{ب|آنکس که بت پرستی و میخوارگی نکرد|سلطان اولیاء و شه اصفیا علیست}}{{ب|آنکس که در یقینش نگنجد زیادتی|صدبار اگر زپیش برافتد غطا علیست}}{{ب|آن طفل شیردل که به توفیق ایزدی| در عهد مهد کرد شکار اژدها علیست}}{{ب|آنکس که با نبی چو به خلوت دمی زدی|گرد سرادقات جلال از عبا علیست}}{{ب|وآنکو برای دین بسر کفر بر فشاند| از میغ تیغ صاعقه روز وغا علیست}}{{ب|آمد زحق ندا به نبی در مضیق حرب|کآنکس که برکند در خیبر زجا علیست}}{{ب|گربود مستحق زسلف یک وجود کو|باشد به حق وصی زپی مصطفی علیست}}{{ب|وز حجت نبوت امامت عدالتست|باعفت و شجاعت و جود و سخا علیست}}{{ب|علم نبی همی طلبی از علی طلب|کاو هست شهر علم درِ آن شهر را علیست}}{{ب|هرگز جهان نبود که در وی علی نبود| بی ابتدا علی بد و بی انتها علیست}}{{ب|بودست و هست و باشد و تصدیق واجبست| زیرا که نور ساطع ذات خدا علیست}}{{ب|کردن بیان رفعت قدرش چه حاجتست|دانند اهل عقل که فوق السما علیست}}{{ب|ما عمرو و زید را نشناسیم در جهان|ما را بس این شناخت که مولای ما علیست}}{{ب|ترک حسب بگیر خود این بس که در نسب|داماد و ابن عمّ شه انبیا علیست}}{{ب|از هر عطیه کابن‌یمین را خدای داد| فاضلترینش دوستی مرتضی علیست}}{{ب|دارم امید عفو گَرَم هست صد گناه|بر اعتماد آنکه مرا پیشوا علیست}}{{ب|ای دل زتشنگی قیامت مترس ازآنک| [[ساقی کوثر|ساقی حوض کوثر]] دارالبقا علیست}}{{ب|دانم که از تو باز ندارد به هیچ حال|یک شربت آب از آنکه سر اسخیا علیست<ref>دیوان اشعار ابن‌یمین، ص۳۹-۴۰.</ref>}} {{پایان شعر}}

'''در مدح حضرت مولی علی علیه السلام'''

{{شعر}}{{ب|مقتدای اهل عالم چون گذشت از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|مصطفا]]|ابن عم مصطفی را دان، [[امام علی علیه السلام|علی مرتضا]]}}{{ب|آن علی اسم و مسمی کز علو مرتبت|اوج گردون با جنابش ارض باشد با سما}}{{ب|آنکه از مغرب بمشرق کرد رجعت آفتاب|تا [[نماز]] با نیاز او نیفتد در قضا}}{{ب|آنکه نسبت خرقه را یکسر بدرگاهش برند|سالکان راه حق از اولیاء و اتقیا}}{{ب|وانکه می زیبد که روح الله زبهر افتخار|نوبت صیتش زند فوق السموات العلا}}{{ب|اوست مولانا بفرمانی که از حق ناطق است|چون توان منکر شدن در شأن او [[حدیث غدیر|من کنت]] را}}{{ب|بر جهان جاهش سرادق می کشد خورشیدوار|و از تواضع او بزیر سایبانی از عبا}}{{ب|خسرو سیاره بر شیر فلک بودی سوار|چون به [[دلدل]] بر نشستی مرتضی روز وغا}}{{ب|جز بقوتهای روحانی کجا ممکن شدی|در ز [[غزوه خیبر#فتح قلعه قموص|خیبر]] کندن و بر هم دریدن اژدها}}{{ب|زان کرامتها که ایزد کرد و خواهد کرد نیز|با علی اکنون بشارت می رساند [[سوره انسان|هل اتا]]}}{{ب|بهر اثبات [[امامت]] گر بود قاضی عدل|علم و جود و عفت و مردیش بس باشد گوا}}{{ب|گر نکردی در نبوت را نبی الله مهر|مرسلی بودی علی افضل ز کلّ انبیا}}{{ب|آنکه در حین صلوة از مال خود دادی زکوة|جز علی را کس نمی دانم بنص انما}}{{ب|آنچه او را از فضایل هست از اقرانش مجوی|جهل باشد جستن انسانیت از مردم کیا}}{{ب|کی رسیدیش ار نبودی [[افضلیت امام علی|افضلیت]] وصف او|از سلونی دم زدن در بارگاه مصطفا}}{{ب|رهنمائی جوی از وی کو شناسد راه را|چون نبر اینره کسی هرگز بسر بی رهنما}}{{ب|ترک [[افضلیت امام|افضل]] بهر مفضول از فضول نفس دان|در طریق حق مکن جز نور [[عصمت]] پیشوا}}{{ب|وآن ندانم هیچکس را از نبی چون بگذری|جز علی مرتضا را پادشاه اولیا}}{{ب|تا بدو دارم تولا با تبرایم ز غیر|چون نیابد بی تبرا از تولا دل صفا}}{{ب|در ولای او نمایم پایداری همچو قطب|ور بگرداند فلک بر سر بخونم آسیا}}{{ب|منقبت از جان و دل کابن‌یمین میگویدش|هست اظهار عبودیت نه انشاء ثنا}}{{ب|من که باشم کش ثنا گویم ولی مقصودم آنک|از شمار بندگان داند مرا روز جزا}}{{ب|کردگارا مجرمم اما تو آگاهی که من|بنده اویم چه باشد گر بدو بخشی مرا<ref>ابن‌یمین، دیوان اشعار، ص۱۰-۱۱.</ref>}}{{پایان شعر}}

{{شعر}}{{ب|مرا مذهب اینست گیری تو نیز|همین ره گرت مردی و مردمیست}}{{ب|که بعد از نبی مقتدای بحق|علی ابن بوطالب هاشمیست<ref>ابن‌یمین، دیوان اشعار، ص۳۵۵.</ref>}}{{پایان شعر}}

 

'''خرم دلی که مجمع سودای حیدرست'''

{{شعر}}{{ب|خرم دلی که مجمع سودای حیدرست|فرخ سری که خاک کف پای حیدرست}}{{ب|جایی که جبرئیل بدانجا نمی رسد|برتر هزار مرتبه زآن جای حیدرست}}{{ب|در دعوت ملائکه بر خوان آرزو|هر نعمتی که هست به آلای حیدرست}}{{ب|درّ خطیر معرفت و سرّ کاینات|یک قطره حقیر ز دریای حیدرست}}{{ب|علمی که هست عالم افلاک را زبر|عکسی ز نور خاطر دانای حیدرست}}{{ب|کس حال کاینات به علم الیقین ندید|ور دید کار دیده بینای حیدرست}}{{ب|عقل ار چه در ممالک هستی سرآمدست|دیوانه وار واله و شیدای حیدرست}}{{ب|شمع جهان فروز که خوانندش آفتاب|برقی ز تابِ مشعله رأی حیدرست}}{{ب|گر ممکن است معجزه‌ئی از پسِ نبی|الفاظِ جانفزای دلارای حیدرست}}{{ب|دانی که عرش چیست برِ اهل معرفت؟|اوّل قدم ز منبرِ والای حیدرست}}{{ب|زآن روی بر وحوشِ جهان شیر شد امیر|کآن هم یکی ز جمله أسمای حیدرست}}{{ب|لطفی که در خزانه غیب است مُدّخر|اظهار آن، بسیرتِ زیبای حیدرست}}{{ب|فرزانگانِ عالَم غیب آنچه داشتند|از رازها نهان همه پیدای حیدرست}}{{ب|با جبرئیل هم ننهادند در میان|سرّیکه در صمیم سویدای حیدرست}}{{ب|هر چند دارد ابن‌یمین جُرم بی شمار|اما از آن چه باک که مولای حیدرست}}{{ب|بیشک بدین وسیله که دارم مقام من|روز جزا به حضرتِ اعلای حیدرست}}{{ب|نندیشم از تزلزلِ اَقدام کاعتصام|من بنده را بحَبلِ تولاّی حیدرست}}{{ب|فردا که اختیار دهندم که جای گیر|گیرم به خُلد جای که مأوای حیدرست<ref>ابن‌یمین، دیوان اشعار،صص۳۱-۳۲.</ref>}}{{پایان شعر}}

 

'''آن را که پیشوای دو عالم علی بود'''

{{شعر}}{{ب|آن را که پیشوای دو عالم علی بود|نزد خدای منزلتی بس علی بود}}{{ب|اقبال دارد آنکه زند دم ز دوستیش|بل بندگی [[قنبر]]ش از مقبلی بود}}{{ب|امروز هر دلی که تهی باشد از ولاش|روز جزا ز نار سقر ممتلی بود}}{{ب|بر اتفاق مرشد و هادی اولیاست|از نور اوست مقتبس آن کو ولی بود}}{{ب|شرطست در [[نماز جماعت]] [[امام جماعت|امام]] را|کاو را از آن میان صفت افضلی بود}}{{ب|فاضل بجای ماندن و مفضول را امام|کردن نه در طریقه حق مبطلی بود}}{{ب|هر کس که مؤمنست بفرمان مصطفی|مولاش اگر عناد ندارد علی بود}}{{ب|گر فیض او مدد نکند خاطر مرا|آخر مرا بگوی که این پر دلی بود}}{{ب|ممدوح از این قبیل که گفتم فضایلش|گفتن مدیح غیر وی از جاهلی بود}}{{ب|تا زنده ماند ابن‌یمین کار افضلش|در گلشن مدایح او بلبلی بود<ref>ابن‌یمین، دیوان اشعار، ص۴۴-۴۵.</ref>}}{{پایان شعر}}

{{شعر}}{{ب|مردی ز کننده در [[خیبر]] پرس|اسرار<ref>نسخه بدل: و اسرار.</ref> کرم ز خواجه [[قنبر]] پرس}}{{ب|گر طالب فیض حق شدستی [[حافظ شیرازی|حافظ]]<ref>نسخه بدل‌ها: گر طالب فیض حق بصدقی حافظ/ گر تشنه فیض رحمتی ای حافظ/ گر تشنه فیض حق بصدقی حافظ.</ref>|سرچشمه آن<ref>نسخه بدل: سرچشمه او.</ref> ز [[ساقی کوثر]] پرس<ref>دیوان خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی، ۱۳۶۱، ص۷۴۳.</ref>}}{{پایان شعر}}

---------

{{شعر}}

{{ب|حافظ اگر قدم زنی در ره خاندان به صدق|بدرقه رهت شود همت شحنه [[نجف]]<ref>دیوان حافظ، ۱۳۶۷، ص۳۲۵.</ref>}}

----------

{{شعر}}

{{ب|ای دل غلام شاه جهان باش و شاه باش| پیوسته در حمایت لطف اله باش...}}{{ب|آن را که دوستی علی نیست کافر است| گو زاهد زمانه و گو شیخ راه باش}}{{ب|امروز زنده ام به ولای تو یا علی|فردا به روح پاک امامان گواه باش....<ref>: دیوان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی، نسخه قدسی، انتشارات اشراقی، ص۲۵۲؛دیوان حافظ، تصحیح حسین پژمان، انتشارات کتابخانه بروخیم، ص۳۰۱، تهران، ۱۳۱۵.</ref>}}

{{پایان شعر}}

{{اصلی|سید محمدحسین شهریار}}

{{اصلی|همای رحمت}}

 

|ز نوای مرغ یاحق بشنو که در دل شب|غم دل به دوست گفتن چه خوشست شهریارا<ref>دیوان شهریار(۱)، ص۹۸.</ref>}}

 

'''شب و علی'''

{{شعر}}{{ب|علی آن [[شیر خدا]] شاه عرب|الفتی داشته با این دل شب}}{{ب|شب ز اسرار علی آگاه است|دل شب محرم سرّالله است}}{{ب|شب علی دید به نزدیکی دید|گرچه او نیز به تاریکی دید}}{{ب|شب شنفته ست مناجات علی|جوشش چشمه عشق ازلی}}{{ب|شاه را دیده به نوشینی خواب|روی بر سینه دیوار خراب}}{{ب|قلعه بانی که به قصر افلاک|سر دهد ناله زندانی خاک}}{{ب|اشکباری که چو شمع بیزار|می فشاند زر و می‌گرید زار}}{{ب|دردمندی که چو لب بگشاید|در و دیوار به زنهار آید}}{{ب|کلماتی چو در آویزه گوش|[[مسجد کوفه]] هنوزش مدهوش}}{{ب|فجر تا سینه آفاق شکافت|چشم بیدار علی خفته نیافت}}{{ب|روزه داری که به مهر اسحار|بشکند نان جوین افطار}}{{ب|ناشناسی که به تاریکی شب|می برد شام یتیمان عرب}}{{ب|پادشاهی که به شب برقع پوش|می کشد بار گدایان بر دوش}}{{ب|تا نشد پردگی آن سرّ جلی|نشد افشا که علی بود و علی}}{{ب|شاهبازی که به بال و پر راز|می کند در ابدیت پرواز}}{{ب|شهسواری که به برق شمشیر|در دل شب بشکافد دل شیر}}{{ب|عشق بازی که هم آغوش خطر|خفت در خوابگه پیغمبر}}{{ب|آن دم صبح قیامت تأثیر|حلقه در شد از او دامنگیر}}{{ب|دست در دامن مولا زد در|که علی بگذر و از ما مگذر}}{{ب|شال شه وا شد و دامن به گرو|[[حضرت زینب سلام الله علیها|زینبش]] دست به دامن که مرو}}{{ب|شال می‌بست و ندایی مبهم|که کمربند [[شهادت]] محکم}}{{ب|پیشوایی که ز شوق دیدار|می کند [[عبدالرحمن بن ملجم مرادی|قاتل خود]] را بیدار}}{{ب|ماه محراب عبودیت حق|سر به محراب عبادت منشق}}{{ب|می زند پس لب او کاسه شیر|می کند چشم اشارت به اسیر}}{{ب|چه اسیری که همان قاتل اوست|تو خدایی مگر‌ای دشمن دوست}}{{ب|در جهانی همه شور و همه شر|ها علی بشرٌ کیف بشر}}{{ب|کفن از گریۀ غسّال خجل|پیرهن از رخ وصّال خجل}}{{ب|شبروان مست ولای تو علی|جان عالم به فدای تو علی<ref>دیوان شهریار(۱)، ص۶۱۵-۶۱۶.</ref>}}{{پایان شعر}}

{{شعر}}{{ب|گوهری را از صدف آورده طبعم در کنار|یا که از خاک [[نجف]] تابنده درّی آبدار}}{{ب|برد از حد عدم تا قاب قوسین وجود|رفرف طبع مرا یک غمزه زان [[دلدل]] سوار}}{{ب|شاهد بزم ولایت، شاه اقلیم شهود|شمع ایوان هدایت، نیر گیتی مدار}}{{ب|صورت زیبای او یا طلعت «الله نور»|سیرت والای او یا سرّ لم تمسسه نار}}{{ب|خط نیکویش، طراز مصحف کون و مکان|خال دلجویش مدار گردش لیل و نهار}}{{ب|پرتوی از نور رویش، طور سینای کلیم|بنده درگاه کویش، صد سلیمان اقتدار}}{{ب|مشرق صبح ازل، خورشید عشق لم یزل|چرخ تا شام ابد در زیر حکمش برقرار}}{{ب|در برش پیر خرد چون کودکی دانش پژوه|بر درش عقل مجرد همچو پیری خاکسار}}{{ب|شاهباز اوج او ادنی بهنگام عروج|یکه تاز عرصه ایجاد دست کردگار}}{{پایان شعر}}{{وسط‌چین}}{{|گوش جان بگشا و بشنو از امین کردگار}}{{سخ}}{{|لافتی الا علی لاسیف الا ذوالفقار<ref>دیوان کمپانی، ص۳۵-۳۶.</ref>}}{{پایان وسط‌چین}}

{{شعر|}}{{ب|باز جان می‌پرورد ساز پیام آشنا|یا که از طور [[غری]] می‌آید آواز انا}}{{ب|می دمد صبح ازل از کوی عشق لم یزل|یا فروزان شمع روی شاهد بزم دنی}}{{ب|جلوه شمع طریقت چشمها را خیره کرد|یا سنا برق حقیقت می‌زند کوس فنا}}{{ب|کعبه را تاج شرف تا اوج او ادنی رسید|یافت چون از مولد میمون او اقصی المنی}}{{ب|قبله اهل یقین شد خطه بیت الحرام|روضه خلد برین شد ساحت خیف و منی}}{{ب|بیت معمور ار شود ویران ازین حسرت رواست|یا بیفتد گنبد دوار من اعلی البنا}}{{ب|از پی تعظیم خم شد گوئیا پشت فلک|فرش را عرش معلی گفت: تبریک و هنا}}{{ب|یا ولید البیت غوغای نصاری در مسیح|گرچه می‌زیبد تو را لکن تعالی ربنا}}{{ب|«مفتقر» گر می‌کند با یک زبان مدحتگری|می کند [[روح الامین]] با صد نوا مدح و ثنا}}{{پایان شعر}}{{وسط‌چین}}{{|گوش جان بگشا و بشنو از امین کردگار}}{{سخ}}{{|لافتی الا علی لاسیف الا ذوالفقار<ref>دیوان کمپانی، ص۳۶.</ref>}}{{پایان وسط‌چین}}

{{شعر|}}{{ب|[[کعبه]] چون گوی سبق از سینه سینا گرفت|پایه برتر از فراز گنبد مینا گرفت}}{{ب|خانه بی‌سالار و صاحب بود تا میلاد شاه|سر بکیوان زد چو رب البیت در وی جا گرفت}}{{ب|تا ز برج کعبه خورشید حقیقت جلوه کرد|چرخ چارم سوخت از حسرت دل از دنیا گرفت}}{{ب|خاک بطحا زین عنایت آنچنان شد سربلند|رونق عز و شرف از [[مسجد اقصی]] گرفت}}{{ب|کعبه شد تا مرکز طاوس گلزار ازل|تا ابد زاغ و زغن یکسر ره صحرا گرفت}}{{ب|خلوت حق شد زهر دیو و دد ناپاک، پاک|در پناه اسم اعظم منزل و مأوی گرفت}}{{ب|خیر مقدم‌ای همایون طالع برج شرف|ملک هستی زیب و فر زان طلعت غرا گرفت}}{{ب|نغمه دستان بپا شد در خور این داستان|شور جبرئیل امین در عالم بالا گرفت}}{{پایان شعر}}{{وسط‌چین}}{{|گوش جان بگشا و بشنو از امین کردگار}}{{سخ}}{{|لافتی الا علی لاسیف الا ذوالفقار<ref>دیوان کمپانی، ص۳۷.</ref>}}{{پایان وسط‌چین}}

{{شعر|}}{{ب|گوهری شد از درون کعبه بیرون از صدف|کرد بیت الله را با آن شرف بیت الشرف}}{{ب|گوهری سنگین بها، رخشان شد از بیت الحرام|کز ثریا تا ثری را کرد کمتر از خَزَف}}{{ب|کعبه شد از مقدم او، قاف عنقاء قدم|شاهبازان طریقت در کنارش صف بصف}}{{ب|سینه سینا مگر از هیبتش شد چاک چاک|یا شنید از رأفتش موسی ندای لا تَخَف}}{{ب|زاشتیاقش، [[یوسف صدیق]] در زندان غم|در فراقش پیر کنعان نغمه ساز وا اسف}}{{ب|خلعت خلّت شد ارزانی بر اندام خلیل|کرد بنیاد حرم چون بهر آن نِعمَ الخَلَف}}{{ب|کعبه را شد همسری با تربت پاک غری|مبدأ اندر کعبه بود و منتهی اندر نجف}}{{ب|آسمان زد کوس شادی در محیط کان فکان|زهره ساز نغمه تبریک زد بی‌چنگ و دف}}{{ب|هر دو گیتی را بشادی کرد فردوس برین|نغمه روح الامین با یک جهان شوق و شعف}}{{پایان شعر}}{{وسط‌چین}}{{|گوش جان بگشا و بشنو از امین کردگار}}{{سخ}}{{|لافتی الا علی لاسیف الا ذوالفقار

 

 

<ref>دیوان کمپانی، ص۳۷-۳۸.</ref>}}{{پایان وسط‌چین}}

{{شعر}}{{ب|باده بده ساقیا! ولی ز خُمِّ غدیر|چنگ بزن مطربا! ولی به یاد امیر}}

{{ب|تو نیز ای چرخ پیر! بیا ز بالا به زیر|دادِ مسرّت بده، ساغر عشرت بگیر}}<ref>دیوان کمپانی

</ref>

{{اصلی|اقبال لاهوری}}

 

'''در شرح اسرار اسمای علی مرتضی'''

{{شعر}}{{ب|مسلم اول شه مردان [[علی]]|عشق را سرمایۀ ایمان علی}}{{ب|از ولای دودمانش زنده ام|در جهان مثل گهر تابنده ام}}{{ب|نرگسم وارفتۀ نظاره ام|در خیابانش چو بو آواره ام}}{{ب|زمزم ار جوشد ز خاک من ازوست|می اگر ریزد ز تاک من ازوست}}{{ب|خاکم و از مهر او آئینه ام|می توان دیدن نوا در سینه ام}}{{ب|از رخ او فال [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیغمبر]] گرفت|ملت حق از شکوهش فر گرفت}}{{ب|قوت دین مبین فرموده اش|کائنات آئین پذیر از دوده اش}}{{ب|مرسل حق کرد نامش بوتراب|حق «یدالله» خواند در [[ام الکتاب]]}}{{ب|هر که دانای رموز زندگیست|سر اسمای علی داند که چیست}}{{ب|خاک تاریکی که نام او تن است|عقل از بیداد او در شیون است}}{{ب|فکر گردون رس زمین پیما ازو|چشم کور و گوش ناشنوا ازو}}{{ب|از هوس تیغ دو رو دارد بدست|رهروان را دل برین رهزن شکست}}{{ب|شیر حق این خاک را تسخیر کرد|این گل تاریک را اکسیر کرد}}{{ب|مرتضی کز تیغ او حق روشن است|بوتراب از فتح اقلیم تن است}}{{ب|مرد کشور گیر از کراری است|گوهرش را آبرو خودداری است}}{{ب|هر که در آفاق گردد بوتراب|باز گرداند ز مغرب آفتاب}}{{ب|هر که زین بر مرکب تن تنگ بست|چون نگین بر خاتم دولت نشست}}{{ب|زیر پاش اینجا شکوه [[خیبر]] است|دست او آنجا قسیم [[حوض کوثر|کوثر]] است}}{{ب|از خود آگاهی یداللهی کند|از یداللهی شهنشاهی کند}}{{ب|ذات او دروازۀ شهر علوم|زیر فرمانش [[حجاز]] و [[چین]] و [[روم]]}}{{ب|حکمران باید شدن بر خاک خویش|تا می‌روشن خوری از تاک خویش}}{{ب|خاک گشتن مذهب پروانگیست|خاک را أب<ref>اشاره به بوتراب که کنیه امیرالمؤمنین علی(ع) است.</ref> شو که این مردانگیست}}{{ب|سنگ شو‌ای همچو گل نازک بدن|تا شوی بنیاد دیوار چمن}}{{ب|از گل خود آدمی تعمیر کن|آدمی را عالمی تعمیر کن}}{{ب|گر بنا سازی نه دیوار و دری|خشت از خاک تو بندد دیگری}}{{ب|ای ز جور چرخ ناهنجار تنگ|جام تو فریادی بیداد سنگ}}{{ب|ناله و فریاد و ماتم تا کجا؟|سینه کوبی های پی هم تا کجا؟}}{{ب|در عمل پوشیده مضمون حیات|لذت تخلیق قانون حیات}}{{ب|خیز و خلاق جهان تازه شو|شعله در بر کن خلیل آوازه شو}}{{ب|با جهان نامساعد ساختن|هست در میدان سپر انداختن}}{{ب|مرد خودداری که باشد پخته کار|با مزاج او بسازد روزگار}}{{ب|گر نه سازد با مزاج او جهان|می شود جنگ آزما با آسمان}}{{ب|بر کند بنیاد موجودات را|می دهد ترکیب نو ذرات را}}{{ب|گردش ایام را برهم زند|چرخ نیلی فام را برهم زند}}{{ب|می کند از قوت خود آشکار|روزگار نو که باشد سازگار}}{{ب|در جهان نتوان اگر مردانه زیست|همچو مردان جانسپردن زندگیست...<ref>اقبال لاهوری، اسرار خودی، در دیوان، ص۱۱۴-۱۱۶..</ref>}}{{پایان شعر}}